جبران خسارت معنوي در حقوق ايران

چكيده 

 حقوق معنوي همواره براي بشر باارزش است تر از حقوق مادي بوده  . با اين حال، هميشه اين سؤال مطرح بوده كه آيا مطالبه مي توان در قبال تجاوز به حقوق معنوي  خسارت و پولي دريافت كرد .مقاله ا ي حاضر پس از نقدو بررسي مخالفين جبران خسارت معنوي، با استناد به اصل قانون اساسي171، قوانين عادي مختلف، رويه قاعده ي قضايي و  مطالبه ي ضرر ي خسارت معنوي را جايز مي داند.

   واژه كليدي هاي :  خسارت، قاعده  ي ?ضرر، خسارت معنوي

مقدمه

خسارتي كه در نتيجه فعل زيانبا ر فردي به ديگري وارد ميشود ممكن است مادي و يا معنوي باشد .

    قابل جبران بودن خسارت مادي هرگز مورد ترديد نبـوده و امـري مسّلم و   حتمياست. از اين رو، مقاله  ي حاضر تنها به  بررسي مطالبهي خسارت معنوي مي  پردازد. علي  رغم اهميت و ارزش وا?ي  حقوق معنوي براي انسان و حتي با   ارزش   تر بودن آن از حقوق مادي همواره اين سؤال مطرح بوده كه در صـورت مـورد تعـّرضقرار گرفتن آن، آيا زيان ديده غير از درخواست اعاده ي حيثيت، مي     تواند پولي دريافت دارد؟ مقاله است ي حاضر در صدد پاسخگويي به سؤال مزبور .        

در اين ارتباط، پس از بيان مفهوم خسارت معنـوي و رابطـه ي آن بـا آسـيب    هـاي جسمي  به بررسي مسأله در حقوق ايران قبل و بعد از پيروزي انق?ب اس?مي پرداخته مي  شود و بعد از نقد و بررسي د?يل مخالفان مطالبهي خسارت معنوي، به ذكر دلايل جواز آن مي پردازد.

تعريف خسارت معنوي راجع به خسارت معنوي تعاريف گوناگوني از سوي حقوقدانان ارائه شده است كه   تا حدود زيادي با يكديگر دارند

 شباهت :  

1- خسارت معنوي عبارت است از جريحـه دار كـردن و لطمـه زدن بـه بعـضي از ارزش جنبه ها كه  دارد  (1). ي معنوي

 2-  خسارت معنوي عبارت است از ضرري كه متوجـه حيثيـت،شـرافت و آبـروي اشخاص يا بستگان او ) باشد  (2). كه بالنتيجه متوجه او شده   (گردد

 3-   ضرر معنوي يعني خسارت وارد بر متعلقات غير مالي انسان نظير روان، آبرو و جسم  .  خسارت معنوي كه مي توان وارد كننده ي آن را محكوم به جبران كرد عبارت است از خسارت وارد بر حيثيت يا اعتبـار و شخـصيت و خـسارت وارد بـر جـسم، روح و آزادي و به تعبير ماده   1ي » قانون مسؤوليت مدني ديگر