ديوان دائمي داوري

نام انگليسي:(PCA) Permanent Court of Arbitration

سال تاسيس: 1899 

وضعيت حقوقي: سازمان بين‎الدولي 

وضعيت جمهوري اسلامي ايران‌: عضويت از سال 1900 

صلاحيت موضوعي: اختلافات مختلف (دولتي، تجاري، بازرگاني، مرزي، سرزميني…)

صلاحيت شخصي: دولتها، اشخاص خصوصي و سازمانهاي بين‎المللي

صلاحيت زماني: نامحدود

آيين رسيدگي: داوري

اركان: 1) اعضاي ديوان : متشكل از افراد معرفي شده از سوي دولتها عضو (‌داوران وكميته ملي )

2) شوراي اداري: متشكل از نمايندگان ديپلماتيك مقيم در لاهه

3) دبيرخانه بين‎المللي 

ديوان دائمي داوري در سال 1899 با تشكيل كنفرانس اول صلح لاهه براي اساس كنوانسيون 1899 حل و فصل اختلافات تاسيس گرديد.

در حقيقت اين ديوان قديمي ترين مرجع بين‎المللي حل و فصل اختلافات ميان دولتهاست.

اگر چه اين ديوان ابتدائا با هدف فراهم آوردن آيين هايي براي حل و فصل اختلافات صرفا ميان دولتها بوجود آمده بود، لكن از آغاز دهه 1930 رسما به او اجازه داده شد كه از تسهيلات اين مرجع براي حل و فصل اختلافات ميان دولتها و اشخاص خصوصي و سازمانهاي بين‎المللي نيز استفاده شود.

لذا قادر است كه به فيصله برخي اختلافات مرتبط با مسايل تجاري و سرمايه‎گذاري نيز بپردازد.

اين مساله موجب گرديده است كه در مقايسه با برخي ديگر از مراجع بين‎المللي (همانند ديوان بين‎المللي دادگستري)‌ از صلاحيت شخصي گسترده‎تري برخوردار شود و قادر است كه به نيازهاي جديد كه متفاوت از نيازهاي جامعه بين‎المللي قرن 19 است، پاسخ دهد.

اين مساله زماني از اهميت بيشتري برخوردار مي‎شود كه به خاطر داشته باشيم از دهه 1950 به بعد شاهد كاهش تصدي‎گري دولتها و افزايش نقش افراد و اشخاص خصوصي در صحنه هاي مختلف هستيم.

الف ) پيشينه تاريخي ديوان دائمي داوري:

در سال 1899، 26 كشور در شهر لاهه هلند با هدف بررسي موضوعات مختلف از جمله جنگ، صلح و كنترل تسليحات در كنفرانس اول صلح لاهه گردهم آمدند.

كنفرانس مذكور بنابه ابتكار تزار روس، نيكلاي دوم برگزار گرديد و هدف اوليه آن حفظ صلح و خلع سلاح بود.

در نامه ارسالي خويش به دولتها تزار روس همچنين پيشنهاد استفاده از شيوه‎هاي مختلف پيشگيري از درگيري مسلحانه همانند مساعي جميله، ميانجي‎گري و داوري ارادي را داده بود.

البته پيش از اين تاريخ نيز دولتها مبادرت به حل و فصل اختلافات خويش از طريق اين گونه آيين ها نموده بودند.