مفهوم عدالت 

نگاه فقها و انتظار آنان از فقه يكسان نيست. برخى به فقه از زاويه فردى نگريسته و تنها رسالت آن را در تشخيص وظايف شرعى افراد مكلّف در حوزه زندگى فردى دانسته‏اند. 

گروهى ديگر افزون بر رسالت فوق براى فقه، آن را منبع ومرجع تعيين قواعد و برنامه زندگى انسانها در قلمرو اجتماع‏وقوانين اداره حكومت منطبق با اسلام مى‏دانند. حضرت امام خمينى(قدس‏سره) كه از صاحب نظران در اين نظريه هستند،مى‏فرمايند: 

«حكومت در نظر مجتهدِ واقعى، فلسفه عملى تمامى فقه، در تمامى زواياى زندگى بشريت است، حكومت نشان‏دهنده جنبه عملى فقه در برخورد با تمامى معضلات اجتماعى وسياسى و نظامى و فرهنگى است. فقه، تئورىِ واقعى و كامل اداره انسان و اجتماع، از گهواره تا گور است.» [2] 

فهرست

مفهوم عدالت 

 قلمرو 

 جايگاه عدالت در نظام تشريع 

 شيوه‏هاى پشتيبانى از عدالت 

 عوامل بازدارنده عدالت 

 پاسخ‏گويى از شبهات 

 تفاوت مجازاتهاى زن و مرد 

 ارث زن 

 حق طلاق شوهر 

 ولايت پدر و جد بر دختر 

 حق تعدد ازدواج مرد 

 اختلاف دستمزدها 

 تحريم ربا 

 مبارزه با تبعيضات اجتماعى 

 راههاى گريز از ربا 

 تعبّدى بودن احكام 

مفهوم عدالت

از مباحث لازم و تأثيرگذار، كه معركه آرا نيز مى‏باشد، مفهوم عدل است. پيش از آغاز پژوهش در اين مطلب، بايد توجه داشت اين واژه، مترادف زيادى نيز دارد كه در فرهنگ اسلامى؛ از جمله قرآن و احاديث به كار گرفته شده است، هر چند با دقتهاى علمى، مفهوم هر يك از آنها با همديگر تفاوتهايى دارد؛ مانند قسط، قصد، وسط، ميزان و انصاف. 

در هر صورت، براى رسيدن به نتيجه مطلوب، بررسى مفهوم عدالت، امرى است ضرورى. و از سوى ديگر، در نوشته‏ها، از عدل، تفسيرهاى گوناگون شده است كه برخى از آنها نادرست است و همين امر، شبهات و اشكالات فراوانى را در پى داشته كه پاسخ همه آنها عبارت است از تفسير و تبيين معناى صحيح عدالت. 

استاد شهيد در نوشته‏ هاى خود، به مناسبت‏هاى فراوان در باره مفهوم و معناى عدالت بحث كرده‏اند و به نقش مهم تفسير صحيح آن نيز توجه داده‏اند.