انسان ، طبیعت و معماری   

پايداري نگرشي است كه از تغيير نگاه انسان به جهان متولد شده است. و اين تغيير نگاه چيزي نيست جز هماهنگي منطقي با طبيعت. در واقع معماري پايدار، شامل تركيبي از ارزش‌هاي مهم و سازنده مي‌باشد كه در نهايت محصولي هماهنگ با محيط ارائه مي‌دهد. ارزش‌هايي چون زيبايي‌شناسي، جامعه، سياست، محيط، اخلاق و ... همگي در كنار هم و با بهره‌گيري از دانش‌ها و تجربيات سازنده، به ارائه محصولي بادوام، متعادل، هماهنگ با محيط و پايدار مي‌پردازد. ساختماني كه بر اساس اصول معماري پايدار ساخته مي‌شود انعطاف پذير و تا حدودي سيال است.

شناخت پايداري به عنوان نگرشي اخلاقي، به منظور تعبير و شناخت صحيح از معماري مبتني بر اين نگرش، حايز اهميت فراوان است. از آن جا كه معماري به تعريف رابطه ميان «انسان» و «محيط» مي‌پردازد، براي پايدار بودن مي‌بايست از جايگاه ارزشي – اخلاقي مبتني بر تفكر پايداري تبيين شود. شرط اساسي در نيل به پايداري محيطي برقراري تعادل پويا ميان نظام‌هاي متفاوت محيط است، يعني تعادل ميان نظام‌هاي بوم‌ شناختي، نظام‌هاي اجتماعي – فرهنگي و نظام‌هاي اقتصادي. بنابراين «معماري پايدار» نيز به عنوان رويكرد ايجاد محيط پايدار بر «معماري حساس به محيط» مبتني است. تعابير و تعاريف متفاوتي از «حساسيت محيطي» ارائه گرديده است. تعدد اين تعاريف نشان از عدم وفاق بر مفهومي واحد از پايداري دارد كه مي‌تواند به دلايل متفاوت سياسي، اقتصادي و زيست محيطي باشد. امروزه اصطلاح معماري پايدار براي گسترة وسيعي از رويكردهاي حساس به محيط بكار مي‌رود: از معماري سنتي كه به عنوان نوعي از معماري با گرايش به سمت پايداري بوم شناختي و اجتماعي شناخته مي‌شود، تا برخي ديگر كه «با ايجاد آشتي و تعامل ميان فن‌آوري و زيست بوم كوشيده‌اند ويژگي‌هاي مفيد هر دو را به كار گيرند. اگر چه هر يك از اين رويكردها را افرادي متفاوت مطرح كرده‌اند، در كل، همه آنها در مورد يك موضع باهم توافق دارند، اين كه ساخت محيط مصنوع بايد با در نظر گرفتن منابع طبيعي موجود و حفظ آنها براي آيندگان انجام پذيرد.

- «خلق محيط انسان ساخت و مديريت متعهدانة آن بر مبناي اصول بوم سازگاري و بازدهي منابع. اين اصول عبارتند از: كمينه كردن مصرف منابع تجديد ناپذير، ارتقاء و بهبود شرايط محيط طبيعي و كميته آسيب‌هاي بوم شناختي بر محيط»

- بر اساس طرح "OECD" بناهاي پايدار، بناهايي تلقي مي‌شوند كه «كمترين تأثيرات مخرب را بر محيط‌هاي ساخته شده (مصنوع)‌ و طبيعي مجاور و بلافصل خود و نيز ناحية اطراف‌شان و همچنين زمينة كلي خود داشته باشند. ساختمان‌هاي پايدار به تمام چرخه حيات ساختمان، محيط با كيفيت، كاركرد مطلوب و آينده توجه مي‌كند.»

- «طراحي پايدار و همگن، طراحي‌اي تلقي مي‌شود كه در آن هر جزيي به عنوان بخشي از كل بزرگ‌تر به خوبي مورد توجه قرار گيرد.»

- «معماري پايدار دربردارنده آميزه‌اي از ارزش‌هاي زيبايي شناختي، محيطي، اجتماعي، سياسي و اخلاقي است.»

- «طراحي پايدار به مفهومي دروني و اساسي از مكان منتج خواهد شد. فرآيندي كه به احيا شدن بيش از تحليل بردن مي‌انجامد و در واقع علم و هنر برقراري ارتباطي مناسب بين محيط انساني و جهان طبيعت است.»

با توجه به اين تعاريف و بسياري موارد مشابه مي‌توان به طور خلاصه معماري پايدار را معماري دانست كه: نسبت به ويژگي‌ها و شرايط محيطي و مكاني خود پاسخگو و كنش‌مند است و از قابليت‌هاي بستر بوم‌شناختي برخوردار خواهد بود، يعني کمترین صدمات را بر محيط زيست دارد. علاوه بر اين نسبت به تغييرات، شرايط و نيازها، انطباق پذير و در نتيجه تداوم پذير است و به واسطه برخورداري از ويژگي‌هاي مكاني، متمايز و قابل تفكيك است.