ريشه هاي اجتماعي ـ فرهنگي شكستها و تدابير جبراني 

يكي از ريشه هاي مهم شكستهاي تحصيلي مربوط به ساختارهاي مسلماً بسيار به هم مرتبط ـ جامعه و مدرسه در سطوح مختلف آنها مي شود پ . بورديو و پاسرون دقيقاً نشان داده اند كه چگونه سازمان آموزش سعي دارد جامعه را در همان وضع و با همان سلسله مراتب در خود بازسازي كند . با اين حال غالباً در مدرسه وجود نيروي دگرگوني اجتماعي بالقوه اي تشخيص داده شده است . گر چه از اين لحاظ بايد از هر گونه خيال پردازي خودداري كرد و اگر چه مدرسه به خودي خود رهايي بخش نيست اما نقش آن در يك جامعه دموكراتيك نمي تواند مشروع دانستن تفاوت گذاريهاي اجتماعي ـ اقتصادي بين دانش آموزان و حتي تأييد اين امر باشد .

عقيده منفي گرايانه اي كه بر حسب آن مدرسه بدون يك انقلاب سياسي و اجتماعي كامل داراي قدرتي نخواهد بود ديگر پذيرفتني نيست زيرا اگر اين اصل هم قبول شود ياراي آن را ندارد كه تاريخ و اثرات آن را پيش بيني كند . سازمانهاي آموزشي نيرويي را در اختيار دارند كه از آن بايد براي كاستن از مشكلات پيچيده اجتماعي ـ فرهنگي استفاده كنند از اين راه كه به دانش آموزان خود پذيرش و تربيتي را تفويض كنند كه تا حدي رهايي بخش آنان از رنج نابرابريهاي اجتماعي ـ اقتصادي باشد . نابرابريهايي كه تا كنون تحمل كرده اند و هم اكنون متحمل مي شوند . 

1ـ همپوشي ريشه هاي اجتماعي ـ آموزش و شخصي : يك تحليل موجز در مورد ريشه هاي اجتماعي ـ آموزشي تعداد معتنابهي از شكستهاي تحصيلي نشان خواهد داد كه چگونه والدين معلمان و اصلاح گرايان مي توانند به خشكاندن آنها كمك كنند . 

در اين فصل و همچنين فصول بعدي ما در صدد تفكيك ريشه اجتماعي از ريشه آموزش بر نخواهيم آمد : زيرا اين دو بنا به دلايل بسيار از يكديگر جدايي ناپذير هستند و اين امر در طول اين تحقيق مورد تأييد قرار خواهد گرفت بارزترين نشانه اين پيوند ناگسستني در امكاناتي به چشم مي خورد كه مدرسه و همچنين خانواده از لحاظ دخالت مؤثر در اين رابطه علت و معلولي به هم پيوسته در اختيار دارند .