مفهوم سرمايه اجتماعي 

وي ضمن توضيح و تبيين سرمايه هاي مالي وانساني كه هر كدام نقش قابل توجهي در رسيدن به توسعه دارند وليكن ضمن اشاره به نمونه هاي فراواني ازكشورها كه با وجود داشتن منابع طبيعي فراوان و يا خيل عظيمي از متخصصين متاسفانه عقب افتاده هستند . لذا به نظر ايشان بايد به دنبال يك حلقه مفقوده اي گشت كه يك جامعه براي رسيدن به پيشرفت وتوسعه علاوه بر عناصر انساني ومالي بدان نياز دارد .وي ضمن  اشاره به تحقيقات دانشگاه نيويورك به منظور كشف دلايل عقب ماندگي برخي ازمناطق شهري نسبت به ديگر مناطق ومحله ها در آمريكا كه آن نبود خمير مايه جامعه مدني اعلام شده است .

 تشريك مساعي در كارها را جهت افزايش رفاه عمومي خمير مايه جامعه مدني مي داند واين خميرمايه جامعه مدني يك نوع سرمايه اجتماعي است كه باعث توسعه جامعه مي گردد هر چند كه به تنهايي عامل توسعه نمي باشد .به نظر ايشان سرمايه اجتماعي ماده اي است كه سرمايه 

هاي انساني و مالي را شكل وقالب مي دهد و باتشكيل ساختاري منسجم منجر به كنش سياسي ، فرهنگي واقتصادي مي شود .

شاخص هاي سرمايه اجتماعي

دكتر جواد اطاعت از شاخص هاي سرمايه اجتماعي به چهار مورد ذيل اشاره مي كند :

1.    آگاهي عمومي مردم نسبت به سرنوشت شان و عدم استقبال از همايش حاضر را يك نمونه عيني از نزول سرمايه اجتماعي در ايران معرفي مي كند و دانشمندان علوم اجتماعي عدم مشاركت سياسي را يكي از دلايل مهم عقب ماندگي جوامع مي دانند .

2.       احساس وفاداري به يك كشور كه به نظر ايشان متاسفانه در كشور ما اين احساس وفاداري به عنوان يك باور علمي جهت اداره كشور وجود ندارد و جامعه اي كه در ان يك باور علمي نسبت به اداره كشور وجود ندارد از سرمايه اجتماعي تهي است .در سال 1359 با 

شعار هرآنكس كه دندان دهد نان دهد رشد جمعيت سيرصعودي پيدا كرد و اكنون كشور ما با خيل عظيمي از جمعيت و مسائل مبتلا به آن مانند بهداشت، درمان ،آموزش، اشتغال، ازدواج و … مواجه است و اين يك نمونه كوچك از نبود باور علمي نسبت به اداره كشور در ايران است 

.باور علمي في نفسه يك سرمايه اجتماعي است كه نخبگان سياسي ، اجرايي و فكري ما بايد به اين درجه از فهم وتعقل برسند كه كشور داري هم يك تخصص است .

3.تفكر عقلاني ، ايشان اضافه مي كند كه كشور را با احساس و علاقه نمي شود اداره كرد . 

پيامدهاي مثبت سرمايه اجتماعي

ايشان درمقام پيامدهام مثبت سرمايه اجتماعي به موارد ذيل اشاره مي كند: 

  1. كنترل اجتماعي؛ در واقع سرمايه اجتماعي با ايجاد همبستگي و افزايش اعتماد، نظم اجتماعي را ايجاد مي كند .

2.   حمايت خانوادگي ؛ رشد شخصيتي و علمي بچه ها درخانواده هاي سالم بيشتر از خانواده هاي ناسالم است ؛ يعني خانواده به نوعي مي تواند به جاي سرمايه اجتماعي محيطي عمل كند .

پيامدهاي منفي سرمايه اجتماعي 

اما به موارد ذيل به عنوان پيامدها و اثرات منفي سرمايه اجتماعي اشاره كرده اند :

  1. طرد بيروني ها ؛ يعني گروهي با در اختيار گرفتن سرمايه ، فرصتها و منابع ، افراد غير خودي را جهت استفاده از اين منابع به درون خود راه نمي دهند . مثلا  يك وزارتخانه كه در اختيار مجموعه يا گروه خاصي است جز بي عدالتي و توزيع نا عادلانه قدرت نتيجه مثبتي نخواهد داد .