نظریه هاي روابط بین الملل 

کتاب های آمادگی آزمون دکتری رشته روابط بین الملل - ویژه کنکور سال 95 - به همراه تست ها

 فصل اول : سیري در مطالعه نظري روابط بین الملل 

مقدمه 

فصل یک این کتاب، به بررسی مطالعه نظري رشته روابط بین الملل می پردازد. علل تأخیر ورود به عرصه نظریه پـردازي

در روابط بین الملل (تقریباً پس از جنگ جهانی دوم) و مسائل تئوریک این رشته، از مطالب مهم فصل یک می باشد. 

تفاوت بین سیاست بین الملل و روابط بین الملل و همچنین دیدگاههاي کلان تئوریک نسبت به سیاست و سیاست بـین

الملل از دیگر مباحث مطرح شده در این فصل می باشد. در پایان این فصل نیز، نکات کلیدي، آزمـون و پاسـخ تشـریحی

گنجانده شده است. 

دانشجویان عزیز با مطالعه فصل یک، و آشنایی با مسائل تئوریک، آمادگی ذهنی بیشتري براي مطالعه عوامل مـوثر دیگـر

در مطالعه روابط بین الملل بهدست خواهند آورد.

-علل تأخیر ورود به عرصه نظریه پردازي در روابط بین الملل

روابط بین الملل، به معناي اعم، رشته بسیار وسیعی است که طیف گسترده اي از روابط ـ از سیاسی گرفته تا اقتصـادي،

فرهنگی، تجاري و... را در بر می گیرد. 

روابط بین الملل به عنوان یک رشته علمی در آغاز قرن بیستم و اولین کرسی بین الملل ـ که البته بیشتر جنبـه مطالعـه

تاریخ روابط بین الملل را داشت ـ در سال 1919 در دانشگاه ویلز (Wales) در بریتانیا پایه گذاري شد. 

گرچه تکوین رشته روابط بین الملل، تا حد زیادي مرهون وقوع جنگ جهانی اول و دوم اسـت، تحـول آن ناشـی از بـروز

وقایع مختلفی است که به طور فزاینده بر پیچیدگی روابط بین الملل می افزودـ برخی از وقـایعی کـه باعـث پیچیـده تـر

شدن روابط بین الملل شده است، به طور خلاصه به شرح زیر است: 

1ـ جابجا شدن مرکز قدرت از اروپا به نقاط دیگر: ابتدا بین شوروي و آمریکا و سـپس انتقـال محـور اساسـی قـدرت بـه

آمریکا به عنوان هژمون قدرت فائقه در نظام سلسله مراتبی غیر دستوري. 

2ـ ظهور علم و تکنولوژي، اطلاعات و فرهنگ به عنوان عوامل مهمی که مستقیماً بر ساختار بازیگران و ساختار پویشهاي

روابط بین الملل موثر است. 

3ـ ادامه پیشرفت در جهت ایجاد و تقویت سازمانهاي بین المللی مختلف. 

نمونه سوالات تستی 

1- در تحلیل سطح کلان، توجه به کدام ساختار معطوف می باشد؟ 

1) فردي 2) نظام ملی 3) نظام بین الملل 4) تصمیم گیري 

2ـ دهه هاي 1970 و 1980 الگوهاي مسلط در ادبیات روابط بین الملل به کدام ترتیب ظهور یافتند؟ 

1) نو واقع گرایی، نولیبرالیسم، انتقادي، کثرت گرایی 

2) واقع گرایی/ نو واقعگرایی، لیبرالیسم/ نولیبرالیسم، مارکسیسم/ رادیکالیسم 

3) رفتارگرایی/ فرا رفتارگرایی، سنت گرایی/ واقعگرایی، مارکسیسم/ رادیکالیسم 

4) نو واقعگرایی/ واقعگرایی ساختاري، نولیبرالیسم/ کثرت گرایی، انتقادي/ پست مدرنیسم 

3ـ در کدام یک از امواج تئوریک در روابط بین الملل، محققان حساسیت زیادي نسبت بـه توسـعه نیـافتگی

تئوریک این رشته مطالعاتی در مقایسه با سایر رشته هاي علوم اجتماعی ابراز نمودند؟ 

1) اول و دوم 2) سوم 3) چهارم 4) سوم و چهارم 

4ـ در دوران استقرارنظام دوقطبی، شوروي ها به جاي استفادهازواژهموازنه قدرت اصـطلاح............را بـه کـارمـی

گرفتند. 

1) موازنه وحشت 2) همبستگی نیروها 3) موازنه نیروها 4) برتري نیروها 

5ـ مفهوم (حاکمیت محدود) در چهارچوب کدام گزینه قابل بررسی است؟ 

1) اتحادیه هاي فرامنطقهاي و منطقهاي 2) اتحادیه هاي اقتصادي 

3) اتحادیه هاي سیاسی 4) اتحادیه هاي منطقه اي 

6ـ آن نوع نظریه پردازي که بعد از پایان جنگ دوم جهانی آغاز شـده خیلـی ........... اسـت و کـاملاً جنبـه

................. دارد. 

1) تاریخی ـ حقوقی 2) حقوقی ـ انتزاعی 3) انتزاعی ـ غیرتاریخی 4) حقوقی ـ غیر تاریخی 

پاسخنامه سوالات تستی 

1- گزینه 3 صحیح می باشد.

در سطح کلان به نظام بین الملل و فرایندهاي آن به طور کلی توجه می شود (صفحه 337 کتاب اصول سیاست خـارجی

و سیاست بین الملل ـ دکتر قوام) 

2ـ گزینه 2 صحیح می باشد. 

در دهه هاي 1970 و 1980 سه الگوي مسلط در ادبیات روابط بین الملل ظهور یافت که عبارت بودند از: 

واقع گرایی/ نوواقع گرایی ـ لیبرالیزم/ نولیبرالیزم و مارکسیسم/ رادیکالیسم. (صفحه 14 کتاب روابط بین الملل، نظریه هـا

و رویکردها، دکتر قوام) 

3ـ گزینه 2 صحیح می باشد. 

سومین موج تئوریک در روابط بین الملل اواخر دهه 1950 و اوایل 1960 را در بر می گیرد. در این دوران محققان نسبت

به توسعه نیافتگی تئوریک این رشته در مقایسه با سایر رشته هاي علوم اجتماعی فوق العاده حساس بودند. (صفحه 327

کتاب اصول سیاست خارجی دکتر قوام) 

4ـ گزینه 2 صحیح می باشد. 

در دوران استقرار نظام دوقطبی، شوروي ها به جاي استفاده از واژه (موازنه قدرت) اصطلاح همبستگی نیروهـا را بـه کـار

می گرفتند. صفحه 309 کتاب اصول سیاست خارجی دکتر قوام) 

5ـ گزینه 1 صحیح می باشد. 

هم اکنون دکترین حاکمیت محدود هم در مقیاس جهانی مطرح می باشد و هم در چهارچوب اتحادیـه هـاي منطقـه اي

قابل بررسی است. (صفحه 312 کتاب اصول سیاست خارجی دکتر قوام) 

6ـ گزینه 3 صحیح می باشد. 

آن نوع نظریه پردازي که بعد از پایان جنگ دوم جهانی آغاز شده، خیلی انتزاعی است و کاملاً جنبـه غیـر تـاریخی