زمین شناسی 

کتاب آمادگی آزمون کارشناسی ارشد سراسری رشته مهندسی زمین شناسی ویژه کنکور سال 95 - به همراه تست ها و پاسخ تشریحی

فصل اول:آب در زمین و لایه هاي آبدا

ویژگی هاي فیزیکی و سنگ شناسی محیط هاي متخلخل :

منافذ موجود در سنگ ها از نظر نحوه تشکیل عبارتند از : 

الف – منافذ اولیه : در زمان تشکیل سنگ به وجود آمده اند، مانند فضاهاي خالی بین دانه ها در یک رسوب یا حفـرات

موجود در یک سنگ آتشفشانی 

ب – منافذ ثانویه : در نتیجه فرآیندهاي زمین شناسی مختلف و پس از شکل گیري در سنگ بوجود مـی آینـد، ماننـد

گسل ها،درز و شکاف ها، شکستگی ها و حفرات انحلالی. 

تخلخل (α) : مقدار فضاهاي خالی موجود در یک سنگ یا خاك را تخلخل می نامند که از طریق رابطه زیر محاسبه می

شود : 

t s

t

V V

V

-

 a = ´100

Vv : حجم فضاهاي خالی موجود (حجم آب لازم جهت پر کردن منافذ)

: حجم کل خاك Vt

: حجم فاز جامد نمونه Vs

عوامل موثر بر تخلخل : 

- هرچه گردشدگی بیشتر باشد، تخلخل بیشتر است. 

- هرچه جورشدگی بیشترباشد، تخلخل بیشتر است. 

- هرچه سطوح لایه بندي،درزه ها،گسل ها و شکستگی ها بیشتر باشد، تخلخل بیشتر است. 

- دولومیتی شدن باعث افزایش تخلخل می شود. 

- عمل انحلال باعث افزایش تخلخل می شود. 

- هرچه آرایش دانه ها مکعبی باشد، تخلخل بیشتر است. 

- هرچه آرایش دانه ها رمبوئدري باشد، تخلخل کمتر است. 

نمونه سوالات تستی 

1- در معادله تیس (Theis) مقدار u به پارامترهاي زیر بستگی دارد :  

2- درفرمول ژاکوب مقدارافت ویژه به یکی از موارد زیر بستگی دارد : 

1) نسبت لگاریتم زمان به مجذور فاصله پیزومتر تا چاه 

2) نسبت افت به ضریب ذخیره 

3) نسبت لگاریتم دبی (آبده چاه) به زمان

Q

t

4) نسبت لگاریتم فاصله پیزومتر به زمان

R

t

3- آزمایش لوژان براي اندازهگیري نفوذپذیري دریکی ازموارد زیر به کار می رود : 

1) تشکیلات سنگی 2) خاك هاي رسی 3) خاك هاي درشت دانه 4) رسوبات یخچالی 

4- مناسب ترین روش اندازه گیري ضریب قابلیت انتقال آب در زمین یکی از طرق زیر می باشد : 

1) آزمایش پمپاژ دراز مدت با پیزومتر 2) آزمایش پمپاژ دراز مدت بدون پیزومتر 

3) آزمایش برگشت (Recovery) با پیزومتر 4) آزمایش پمپاژ کوتاه مدت

پاسخنامه سوالات تستی 

1- گزینه 3 صحیح است. در معادله تیس مقدار u برابر است با : 

r S

u

Tt

=

2

4

که در این معادله : 

T : ضریب آبگذري 

t : زمان گذشته از شروع پمپاژ 

S : ضریب ذخیره 

r : فاصله پیزومتر تا چاه اصلی می باشد. 

2- گزینه 1 صحیح است. بر اساس رابطه ژاکوب مقدار افت ویژه (s) به نسبت لگاریتم زمان به مجذور فاصـله پیزومتـر

تا چاه بستگی دارد : 

/ Q / Tt

s log

T r S2

2 3 2 25

4

=

p

3- گزینه 1 صحیح است. آزمایش لوژان براي اندازه گیري نفوذپذیري در سنگ و آزمایش لـوفران بـراي انـدازه گیـري

نفوذپذیري در خاك است. 

4- گزینه 3 صحیح است. مناسب تـرین روش انـدازه گیـري ضـریب قابلیـت انتقـال آب در زمـین آزمـایش برگشـت

(Recovery) با پیزومتر می باشد.