بررسی و شناخت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در بین نوجوانان دختر منطقه 2 به منظور تقویت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در نوجوانی

چکیده

بلوغ اجتماعی مرحله¬ای است  که انسان به خودکفایی، استقلال، قدرت تصمیم گیری و هویت می رسد، دیگران را می پذیرد و با آنها تعامل سازگار برقرار می کند.

از آنجا که اکثریت جمعیت کشورمان را جوانان تشکیل داده اند و با توجه به اینکه بیشتر مشکلات جوانان ریشه در جوانی و رشد اجتماعی آنان دارد و استقلال، هویت و شکل گیری آن که اساس رشد اجتماعی را تشکیل می دهند در نوجوانی آغاز می شوند.

اهمیت بلوغ اجتماعی در نوجوانی را بصورت قابل ملاحظه¬ای مطرح می کند. کودکان همزمان با رشد عاطفی از نظر اجتماعی نیز رشد می کنند و قالب ها ، ارزشها، و رفتارهای مورد نظر فرهنگ و جامعه را می آموزند. (اجتماعی شدن) دختران و پسران نوجوان در جوامع مختلف و در خانواده های متفاوت تحمل یکسانی در پذیرش قوانین اجتماعشان ندارند.

اهمیت نوجوانی از طرفی به علت رشد همه جانبه جسمانی نوجوان و از طرفی دیگر به گسترش استعدادهای روانی او مربوط است.

خانواده مهمترین پایگاه در رشد عواطف و رشد اجتماعی  نوجوان محسوب می شوند و وضعیتهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، میزان تحصیلات والدین، آداب و رسوم، تعداد اعضای خانواده و آرزوهای والدین بر رشد عواطف و رشد اجتماعی نوجوانان اثرگذار هستند.

نوجوانی با پرسش «من کیستم؟» همراه است پاسخ به این سوال هویت نوجوان را شکل می دهد.

انتخاب حرفه، باور اخلاقی، مجموعه¬ای از نقشهای اجتماعی ، نقش جنسی، صمیمت و ازدواج از ثمرات رشد هویت است. در جامعه پذیری و فرهنگ پذیری افراد و الگو برداری از ارزشها و هنجارهای جامعه و فرهنگ می پردازند و برای ایفای نقشهایی که یا جامعه به آنان محول کرده است و یا خودشان انتخاب می کنند آماده می شوند و درحقیقت شخصیتشان شکل میگیرد.

این پژوهش به بررسی عوامل محیطی اثرگذار (اجتماعی، فرهنگی، روانشناختی) بر بلوغ اجتماعی در حوزه روانشناسی اجتماعی و با استفاده از نظریه یادگیری اجتماعی «بندورا» پرداخته است.

به نظر می رسد بین تحصیلات فرد، تحصیلات پدر و مادر ، سن ، تعداد دوستان، سلامت جسمی، عضویت در گروهها، مطالعه و … و بلوغ اجتماعی رابطه وجود داشته باشد.

پژوهش به طور اسنادی – میدانی انجام شد و جامعه آماری انتخاب شده به تعداد ۱۰۰ نفر به صورت تصادفی خوشه¬ای از میان دختران دبیرستانی و پیش دانشگاهی مجرد منطقه ۲ آموزش و پرورش انتخاب شده است.ابزار اندازه گیری ، پرسشنامه، جداول یک بعدی، جداول دو بعدی و خی دو محاسبه شده است.

قسمتی از اطلاعات جمع آوری شده بصورت کتابخانه¬ای و قسمتی دیگر از طریق پخش پرسشنامه در میان جامعه آماری است؛ سپس داده های آماری توسط برنامه spss استخراج شد .ازمیان فرضیات ارائه شده ۵ فرضیه مورد تأیید قرار گرفت.

بین تحصیلات پدر، شغل پدر، تعداد دوستان صمیمی، ساعات مطالعه وساعات تماشای تلویزیون و بلوغ اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

واژه های کلیدی: بلوغ اجتماعی، خانواده، تحصیلات، درآمد خانواده،

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسأله

اهداف پژوهش

ضرورت و اهمیت تحقیق

تعاریف و اصطلاحات

محدودۀ مطالعاتی پژوهش

فصل دوم : شرح برخی مفاهیم مرتبط با بلوغ اجتماعی و نوجوانی

مقدمه

۱- اجتماعی شدن

۲- مفهوم و نشانه های رشد اجتماعی

۱-۳- مفهوم نوجوانی

۲-۳- مراحل نوجوانی

۳-۳- خصایص و ویژگیهای نوجوانی

۴-۳- خصایص اجتماعی دورۀ نوجوانی

۵-۳- روابط نوجوان و خانواده

۶-۳- طبقۀ اقتصادی – اجتماعی خانواده و رشد اجتماعی

۴- مروری بر تحقیقات موجود در مورد اجتماعی شدن و رشد اجتماعی

۵- سازگاری

۱-۶- رشد هویت

۲-۶- عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت

۳-۶- نظریۀ اریکسون در مورد رشد اجتماعی

۴-۶- نظریۀ بندورا

۱-۷- جامعه پذیری

۲-۷- موانع جامعه پذیری بهنجار

۱-۸- فرهنگ پذیری

۲-۸- هویت فرهنگی

۳-۸- خصوصیات فرهنگ پذیری

۴-۸- فرهنگ پذیری در عصر حاضر

۱-۹- نقش اجتماعی

۲-۹- انواع نقش ها

۳-۹- نقش و شخصیت اجتماعی

۴-۹- نقش و پایگاه اجتماعی

۵-۹- نقش های انتظاری و نقش های واقعی

۶-۹- تصویب و تأیید اجتماعی نقش ها

۷-۹- نقش کلیدی

۱۰- چارچوب نظری

مدل مطالعاتی ( دیاگرام )

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

مقدمه

روش پژوهش

جامعۀ آماری

حجم نمونه و روش نمونه گیری

ابزار اندازه گیری ( ابزار سازی )

روش جمع آوری اطلاعات

روش تجزیه و تحلیل ( آماری ) اطلاعات

فصل چهارم : جداول و داده های آماری

مقدمه

جداول یک بعدی

جداول دو بعدی

نمودارهای دایره ای

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

نتیجه گیری

تنگناهای تحقیق

پیشنهادات

خلاصۀ پژوهش

فهرست منابع

ضمائم مآ

فصل اول

کلیات پژوهش 

مقدمه

 انسان همانطور که از لحاظ جسمانی کامل می شود از لحاظ روانی و اجتماعی نیز رشد می یابد . افراد در مواجهه با خانواده، جامعه و فرهنگ؛ ارزشها، هنجارها، بایدها و نبایدها را می آموزند و در صورت پذیرش و تکرار آنها را در خود درونی می کند .

این آموخته ها که در ابتدا از خانواده آغاز می شود با رشد کودک افزایش می یابد و به محیط های دیگر بسط داده می شود .

در نوجوانی این الگوبرداری به شکل قابل ملاحظه ای شدّت می یابد و با خطرپذیری از سوی نوجوان همراه است. نوجوانی حالات دوگانه ای را به همراه دارد، غم و شادی، بیم و امید، گاهی نوجوان در کسوت یک عاشق شوریده است و گاهی قهرمانی حماسی و بین آنچه هست و آنچه می خواهد باشد در رفت و آمد است .

خانواده به علت اینکه اولین محیطی است که هر فرد الگوپذیری و هنجارشناسی را در آن می آموزد و نیز از جهت نوع تربیتی که در آن خانواده وجود دارد در مسیر نوجوانی بسیار مهم است؛ همسالان، اجتماع، آموزش و پرورش، آداب و رسوم و …  هر یک به نوعی عاملی مهم در نوجوانی محسوب می شود .

رشد اجتماعی در محیطها و فرهنگهای مختلف، در افراد متفاوت است .

استقلال طلبی، خودکفایی و هویت یابی از مسائل مهم نوجوانی است و بلوغ اجتماعی نیز عبارت است از مرحله ای که انسان به استقلال، خودکفایی و هویت رسیده باشد . از آنجا که مسائل اساسی بلوغ اجتماعی در نوجوانی آغاز

می شود می توان به این نتیجه رسید که نوجوانی و بلوغ اجتماعی برهم تأثیر متقابل دارند و عوامل تأثیرگذار بلوغ اجتماعی در نوجوانی حائز اهمیت زیادی است .