نظام های سیاسی نا مطلوب از دیدگاه فارابی 

تعداد صفحات : 17 با فرمت پی دی اف 

الف) مفهوم نظام سیاسی

فارابی به دو نوع اجتماع قائل است: ابتدا اجتماع ناقص که شامل اجتماعات پیش از تشکیل اجتماع مدینه می شود. او گاهی از این اجتماع ناقص، به « اجتماع غیر مدنی» (1) هم تعبیر می کند. نوع دیگر، اجتماع کامل است که آن را « اجتماع مدنی» هم نامیده است.
اولین سطح از اجتماع مدنی اجتماعی است که دارای انسجام و انتظام و کمال است و می تواند انسان را به خیر افضل و کمال قصوی برساند. اجتماع مدینه است. « الخیر الافضل و الکمال الاقصی انما ینال اولاً بالمدینة لا باجتماع الذی هو انقص منها»؛ (2) یعنی خیر برتر و کمال نهایی، همانا ابتدا به وسیله ی مدینه تحصیل می شود نه با اجتماعی که کم تر از آن است. در حقیقت، اولین مرتبه ی اجتماع مدنی، که می توان بر آن، اطلاق دولت و حکومت کرد، از « مدینه» آغاز می گردد و اجتماعات قبل از آن، اجزای تشکیل دهنده ی آن هستند.
فارابی بعد از مدینه، به اجتماع بزرگ تری که دست کم از سه مدینه تشکیل می شود، به نام « اجتماع امت» اعتقاد دارد و از آن به «اجتماع میانه» یاد می کند و در سطح سوم، به اجتماع بسیار بزرگی، که دست کم از سه امت یا نُه مدینه تشکیل شده و همه ی انسان ها و اجتماعات روی زمین را در بر می گیرد، اعتقاد دارد و از آن با عنوان « معموره ی ارض» یا « امم فاضله» یاد می کند. بنابراین، فارابی به سه سطح نظام سیاسی به اصطلاح معاصر، ملی، منطقه ای و جهانی معتقد است:
1. نظام سیاسیِ مدینه ( حکومت ملی)
2. نظام سیاسیِ امت ( حکومت منطقه ای)
3. نظام سیاسیِ معموره ارض ( حکومت جهانی).