فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

انواع جو سازمانی طبق مدل هالپین و کرافت

دیدگاه های گوناگون در مورد شکل گیری جو سازمانی

رویکرد ساختاری:

رویکرد ادراکی:

ابعاد جو سازمانی از دید جیمز و جونز:

رویکرد تعاملی:

رویکرد فرهنگی:

تعریف مدیریت دانش

مدل تحقیق:

روش شناسی تحقیق

روش و ابزار تحقیق

تعریف جامعه آماری و ویژگی های آن

نمونه آماری

متغییرهای تحقیق

الف) متغییر وابسته: نهادینه سازی مدیریت دانش

ب) متغییر مستقل: جو سازمانی

تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات

روش تجزیه و تحلیل داده ها:

فرضیه های تحقیق:

فرضیه اصلی

فرضیات فرعی

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه اصلی:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی اول:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی دوم:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی سوم:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی چهارم:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی پنجم:

بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی ششم:

تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری

فهرست منابع

چکیده

پژوهش ها نشان می دهند که شرایط محیط کار برای ایجاد و رشد احساس کارکنان در سه عامل خلاصه می شود: مدیران، شغل و همکاران . در این پژوهش به بررسی نهادینه سازی مدیریت دانش و رابطه ی آن با جو سازمانی در اداره کل امور مالیاتی استان مازندران و ادارات تابعه پرداخته شده است. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش بدست آوردن داده ها توصیفی است. اطلاعات بدست آمده از اداره کل امور مالیاتی استان مازندران و ادارات تابعه به وسیله ی دو پریشنامه مستقل مربوط به جو سازمانی و نهادینه سازی مدیریت دانش حاصل گردید. جامعه آماری این تحقیق را کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان مازندران و ادارات تابه که 400 نفر می باشند تشکیل می دهند. نمونه تحقیق بصورت تصادفی از بین کارکنان اداره کل و ادارات تابعه به تفکیک متغیرهای شناسنامه ای شامل سن ، جنس ، وضعیت تاهل و تحصیلات انتخاب گردیده است. در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که « آیا میان نهادینه سازی مدیریت دانش و جوسازی کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان مازندران و ادارات تابعه رابطه وجود دارد؟» متغیرهای تحقیق عبارت از: پشتیبانی مدیر، کارگروهی صمیمانه ، تعارض، روحیه چالش شغلی در اداره کل امور مالیاتی استان مازندران می باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به تحلیل های انجام گرفته ، رابطه میان نهادینه سازی مدیریت دانش و جو سازی کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان مازندران وجود دارد که این رابطه در حد متوسط می باشد و وابستگی نسبی دارد.

مقدمه

در دهه های اخیر ، انواع مؤسسات و سازمان ها، شاهد تغییرات اساسی در زمینه های ساختار، کارکرد و سبک های مدیریتی خویش بوده اند. سازمان های کنونی ، اهمیت بیشتری برای درک ، انطباق پذیری و مدیریت تغییرات محیط پیرامون ، قائل شده و در کسب و به کارگیری دانش و اطلاعات روزآمد ، به منظور بهبود عملیات و ارائه خدمات و محصولات مطلوب تر به مشتریان ، پیش گرفته اند. چنین سازمان هایی نیازمند به کارگیری سبک جدیدی از مدیریت به نام «مدیریت دانش » خواهند بود.

مدیریت دانش، گر چه تاکید زیادی بر فناوری اطلاعات دارد و در بسیاری موارد، به عنوان مدیریت مبتنی بر فناوری تعریف می شود، اما در واقع مفهومی فراتر از آن دارد. داون پورت، مؤلفه های اساسی مدیریت دانش را شامل موارد زیر می داند:(داون پورت،1974،ص112)

1.     فرهنگ : شامل ارزش ها و اعتقادات اعضای سازمان در ارتباط با مفاهیم اطلاعات و دانش

2.     فرایند عمل: در واقع افراد چگونه از اطلاعات و دانش در مؤسسات خود بهره گیری می کنند.

3.     سیاست ها: شامل موانعی که در فرآیند اشتراک دانش و اطلاعات در سازمان پدید می آیند.

4.     فناوری : چه سیستم های اطلاعاتی در موسسه موجود است.

اداره کل دارایی یکی از مهمترین مراکز دولتی در هر استان می باشد که در پیشبرد اهداف اقتصادی و بودجه مملکت مؤثر است. بنابراین از آنجایی که نهادینه سازی مدیریت دانش و جو سازمانی دو پارامتر بسیار مهم در بحث منابع انسانی هر ارگان و نهادی می باشد، این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا بین نهادینه سازی مدیریت دانش و جو سازمانی در بین کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان مازندارن رابطه ای وجود دارد؟

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

از اواخر قرن بیستم یک نوع تغییر نگرش در رابطه با جایگزینی سرمایه مادی با سرمایه فکری دیده می شود. سرمایه فکری ، به تدریج در سازمانها به عنوان سرمایه اصلی آن مطرح می شود. این نگرش در بیشتر سازمانهای تجاتری که بر تولید و حفظ سرمایه فکری تأکید دارند، نتیجه بخش بوده است. نظامی که با این نگرش رفتار می نماید، « مدیریت دانش» خوانده می شود.(یمنی، 1382،ص45)

انواع جو سازمانی طبق مدل هالپین و کرافت

«هالپین و کرافت» شش جو اصلی را در قالب عناوینی چون جو باز ، جو بسته ، جو خود مختار ، جو پدرانه، جو کنترل شده و جو آشنا را معرفی کردند که ویژگی های هر کدام به شرح زیر است:(هالپین و کرافت:1944:ص 112)

جو باز: ج. باز، دارای عدم تعهد پایین، موانع و محدودیت کم ، نشاط و صمیمیت بسیار زیاد ، این ترکیب جوی را پیشنهاد می کند که هم مدیر و هم پرسنل رفتار صمیمی دارند.

جو بسته: دارای ویژگی های متضاد با جو باز است، اعتماد و نشاط در آن کم و عدم اشتغال به کار زیاد است. مدیر و پرسنل خود را مشغول نشان می دهند، مدیر بر مسائل بی اهمیت ، راهور و غیر ضروری تاکید می کند و پرسنل با همین تاکید مدیر کمترین همکاری را دارند و رضایت کمتری نشان می دهند.

جو پدرانه: یک محیط اجتماعی را نشان می دهد که در آن مدیر سخت تلاش می کند ولی متاسفانه تلاش او بی تاثیر است. پرسنل کار زیادی بر دوش ندارند ولی به خوبی با هم کنار نمی آیند و به تشکیل گروه های رقیب گرایش دارند.

جو خودمختار: جوی است که تقریباً آزادی کامل را برای پرسنل به منظور هدایت کارشان و ارضاء نیازهای اجتماعی مطابق میلشان توصیف می کند. در این جو روحیه و صمیمیت نسبتاً بالا هستند و عدم جوشش یا بازدارندگی کمتری وجود دارد. مدیر سازمان اگر چه سختکوش است ولی در ارتباط با نظارت نسبتاً کناره گیر و آسان گیر است. مدیر به طور نسبی مراعات پرسنل را می کند.

جو کنترل شده: اشاره به جو پر کاری دارد که به زیان زندگی اجتماعی اعضاء تمام می شود. با وجود این روحیه بسیار بالاست، پرسنل در کارشان فعال و متعهدند اما تکالیف بیش از حد دارند و تعامل شخصی کمتری دارند. مدیر به اندازه کافی سختکوش استا تا مطمئن شود کارها به خوبی پیش می رود اما الگویی برای تعهد و وفاداری برای پرسنل نمی باشد . در یک سازمان با جو کنترل شده اساساً تأکید بر تولید بالا، بازدارندگی بالا و صمیمت پایین است.

جو آشنا: نشان دهنده جوی است که در آن روابط اجتماعی مطلوب به زیان انجام کارها تمام می شود. پرسنل در ارتباط با کار یکدیگر نمی جوشند اما در ارتباط با زندگی اجتماعیشان با هم صمیمی هستند. مدیر اگر چه در سطح شخصی بسیار ملاحظه گر است ولی به هیچ وجه کناره گیر نیست، بر بهره وری تأکید نمی کند و بر انجام کار نیز نظارت ندارد. به طور خلاصه محیط سازمان بسیار دوستانه است ، لیکن پرسنل فعالیت اندکی دارند.

دیدگاه های گوناگون در مورد شکل گیری جو سازمانی

موارن و ولکوین در ارزیابی خود از جو سازمانی به چهار رویکرد به شرح زیر اشاره می کنند:

رویکرد ساختاری:

جو سازمانی ، نمود عینی ساختار سازمانی در نظر گرفته می شود. از آنجاکه اعضای سازمان ویژگی های ساختاری مشترکی دارند درکهای مشترکی پیدا می کنند که جو سازمانی را شکل می دهد.

·      نمی توان فضاهای سازمانی متعارضی که در یک سازمان وجود دارد را توجیه کرد.

·      ویژگی های ساختاری سازمانی اغلب با جو سازمانی همخوتنی و تناسب ندارند.

·      به واکنش های ذهنی افراد نسبت به ویژگی های ساختاری توجه کامل ندارد.

·      فرآیند های گروهی را در شکل گیری جو سازمانی مورد توجه قرار نمی دهد.

به عبارت دیگر جو سازمانی ، نمود عینی ساختار سازمانی است که افراد با آن روبرو می شوند و آنرا درک می کنند.