فهرست مطالب

فصل اول

نقش بسیج در دفاع مقدس

مقدمه

بدیهی است انقلابی که بر پایه دین با محوریت اسلام ناب محمدی (ص) و خارج از حیطه نفوذ و سلطه دو اردوگاه بزرگ جهانی شرق و غرب رخ می دهد باید مسیری پرفراز و نشیب و پرچالش را بپیماید، دشمن های زیادی را تحمل کند و از تهدیدهای ویرانگری عبور نماید.

تاریخ تحولات انقلاب اسلامی بیانگر این واقعیت است که سازمان بسیج، پس از تسخیر لانه جاسوسی امریکا در تهران توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، با صدور فرمان امام خمینی (ره) ماه‌ها پیش از آغاز جنگ تحمیلی و در شرایطی تحقق یافت که اصل انقلاب ثبات و استقرار نظام جمهوری اسلامی در معرض تهدید قرار داشت تأسیس گردید، اسناد بدست امده از لانه جاسوسی واظهارات صریح حکام آمریکایی مردم و رهبران کشور بویژه حضرت امام را با این حقیقت آشکار مواجه ساخت که احتمال مداخله نظامی آمریکا و هجوم وی به جمهوری اسلامی ، امری بعید و غیر ممکن نبوده و باتوجه به سوابق این کشور در جهان لزوم آمادگی مردم جهت مقابله و رویارویی را در کوتاهترین زمان ممکن آشکار می ساخت .

براین اساس امام امت در پنجم اذر ماه سال 58، یعنی در مدتی کمتر ازیک ماه بعد ازانقلاب دوم ، فرمان تاریخی تشکیل بسیج را صادر فرمودند زمانی که ابعاد و عمق توطئه های استکبار جهانی برای سلطه بر ملتهای منطقه بویژه ملت بزرگ ایران بیش از پیش آشکار شده و شیطان بزرگ که از دست جوانان انقلابی کشور به شدت زخمی شده بود عزم خویش را در هجمه و فشار همه جانبه بر کشور جزم نموده و سودای براندازی نظام را در سر می پروراند در چنین فضایی تشکیل بسیج در واقع انسجام بخشی به تمامی توانمندیها و دارایی هایی کشور در برابر فتنه گری استعمارگران قلمداد گردید.

بسیج تاکنون این نقش را بخوبی ایفا نموده است و ماندگاری و سربلندی و امنیت و اقتدار همه جانبه کشور دلیلی گویا به این مدعا می باشد و در آینده نیز سپر دفاعی کشور و عامل به شکست کشاندن توطئه ها و خنثی کردن فتنه ها و شیطنت های استکبار جهانی و ایادی آن خواهند بود. بسیج، نهادی اجتماعی است. نهادی گسترده که پاسخ‏گوی بسیاری از نیازهای اساسی و حیاتی جامعه است و چنان با بخش‏های دیگر نظام پیوند دارد که جدایی آنها از هم در جامعه اسلامی امکان‏پذیر نیست.

بسیج با کارکردهای گوناگون خود، یاری‏رسان نیازهای آموزشی، عمرانی، سیاسی، دفاعی و... است. بسیج سوادآموزی، بسیج سازندگی و بسیج محرومیت‏زدایی، قسمتی از برنامه‏های بسیج در کشور است. حضور پر رنگ و موفق بسیج در جنگ تحمیلی، ارزش بسیج را بیش از گذشته در برابر چشم‏ها قرار داد. ازاین‏رو، بیشتر مردم، بسیج را به عنوان نهادی نظامی می‏شناسند.

لذا باید توجه داشت که گرچه یکی از وظیفه‏های مهم بسیجیان، آمادگی نظامی برای دفاع از خطرهای نظامی است، ولی بسیج در نظر امام خمینی رحمه‏الله ، تکلیفی فراتر از این دارد. دفاع مقدس ملت ایران در طول هشت سال، ماهیتی متفاوت از جنگ‏های دیگر دارد. آنچه رزمندگان ایرانی را تا پای جان در میدان نگاه می‏داشت، ثروت و قدرت و شهرت نبود.

بسیج و دفاع مقدس

شاید شنیدن این خبر در جامعه کنونی ما ، ذهن و دل هر خواننده‌ای را به سمت تفکر ناب بسیجی سوق دهد. تفکری که در اوج اخلاص، خدمت رسانی را در سرلوحه کارهای خود قرار داده است.شنیدن نام بسیج بسیاری را به یاد سالهای دفاع مقدس می‌اندازد، سالهایی که اوج درخشش بسیج در این نظام بوده است ولی نباید غافل بود که بیشترین کارکرد بسیج به سالهای پس از جنگ بر می گردد. شاید در این یادداشت فرصت برای بازگوی تمام کارکردها نباشد ولی در حد اجمال، اشاره‌ای به اهم موارد می‌گردد:

تفکر بسیجی، تفکری که خطوطش را رهبری ترسیم می‌نماید که این گونه بیان می دارد : «اگر بر کشوری نوای دل نشین تفکر بسیجی طنین اندازد ، چشم طمع دشمنان و جهان خواران از آن دور خواهد گردید و الا هر لحظه باید منتظر حادثه باشیم»‌(صحیفه ی نور ، ج21 ، ص52) و این تفکر به اندازه ای تکامل یافته است که در چارچوب آن مدیریت بسیجی هم تعریف می گردد . به راستی شهیدانی چون زین الدین ، همت ، باکری ، خرازی و... در کدام دانشگاه نظامی تعلیم دیده اند که باید روش جنگیدن آن ها به عنوان الگو ، سال ها در برخی از دانشگاه های نظامی جهان تدریس شود ؟ آیا اینان مصداق عینی مدیریت بسیجی که بر گرفته از اسلام ناب امام که همان« اسلام ناب ضد آمریکایی » است نمی باشند ؟

نقش بسیج در دفاع مقدس، نقشی انکار ناپذیر است .امام امت با بصیرتی عمیق و فهمی مشترک به خوبی دریافتند که این جنگ بین اسلام و کفر است و اگر انقلاب اسلامی در این جولانگاه سرکوب شود تا هزاران سال دیگر اسلام از جای خود بلند نخواهد شد و از این جهت بود که دفاع ملت ایران «دفاع مقدس » نام گرفت و نقش بسیج در این دفاع اینگونه بیان می شود: «ما در این جنگ هم اگر بسیج را نداشتیم ـ کمیتمان لنگ بود، در دوران بعد از جنگ هم اگر بسیج نبود و اگر امروز هم نباشد، کمیت این انقلاب و این نظام و همه حرکت های سازنده این کشور لنگ است .».

بنابراین وقتی صحبت از نقش بسیج در دفاع مقدس می شود یعنی متن ملت و حتی ارتش و سپاه رنگ بسیج به خود گرفتند و با تفکر بسیجی توانستند ایستادگی نمایند و کوته بینانه است اگر بسیج را در قالب نیروهای سازماندهی شده توسط یک سازمان ببینیم ، بلکه باید با نگاه واقع بینانه همچون رهبر معظم انقلاب متن ملت را بسیج بدانیم تا بتوانیم درکی درست از عملکرد آن در تمام عرصه ها از جمله دفاع مقدس داشته باشیم . باید بپذیریم که فهم بسیج یعنی فهم انقلاب و چون هنوز نتوانسته ایم ابعاد و زوایای مختلف و عمق انقلاب اسلامی را بشناسیم به همان میزان از شناخت بسیج عاجز و دور مانده ایم .

بسیج و عرصه خدمت رسانی و مدیریت:

امروز بعد از گذشت سال ها از اشاعه این تفکر در درون نظام جمهوری اسلامی، امروز خدمات بسیار ارزنده ای از این قشر همیشه آگاه جامعه دیده می شود.

در زمینه روحیه قناعت و خدمت‌رسانی، مدیریت بسیجی «قَلیلُ المَؤُونَه وَ کَثیرُ المَعُونَه» می‌باشد؛ یعنی هزینه‌هایی که برای انقلاب ایجاد می‌کند اندک، و خدمتی که به انقلاب می‌رساند زیاد است. کسی می‌تواند در انقلاب پیشتاز باشد که بهره‌گیری دنیایی‌اش از انقلاب، کمتر از بقیه باشد. وضع زندگی‌اش را طوری سامان ندهد که از مستضعف‌ترین اقشار جامعه فاصله بگیرد. در عین حال ممکن است دکتر، مهندس و عهده‌دار هر سمتی باشد. این پیشتازی در زمینه‌های تقوا و تواضع و بصیرت هم وجود دارد». «در مورد مدیریت منابع مالی و نحوه استفاده از بیت المال، نمونه‌های عملی بسیاری از فرماند‌هان جنگ قابل شمارش است. یکی از اصولی‌ترین مبانی این مدیریت، تقدّم سطوح پایین بود؛ به گونه‌ای که اگر در هنگام توزیع امکانات کمبودی بود، فرماندهان گردان می‌گفتند بگذار به فرماندهان نرسد». و «اگر فرمانده‌ای از امکانات [رفاهی] بیشتری استفاده می‌کرد، محبوبیت و تأثیر حرفش به طور ملموسی کاهش می‌یافت».

پروژه های عمرانی افتتاح شده اخیر، یکی از صدها خدمات عمرانی بسیج می باشد که در نظام اسلامی انجام شده است. بسیج مهندسین، یکی از تشکل هایی است که نیسروهای متعهد و متخصص در امور عمرانی گرد هم آمده اند و مخلصانه پی گیر ماموریت های عمرانی بسیج می باشند.

این پروژه‌ها بدون چشم داشتی، امروز برای استفاده هزاران جوان و نوجوان ایرانی آماده بهره برداری است. سالن های فرهنگی ورزشی و چند منظوره و ساخت پایگاههای مقاومت بسیج که عمدتاً در راه جذب و تربیت فرزندان این مرز و بوم می باشد یکی از عمده ترین کارهای عمرانی اخیر بسیج بوده است.

علی‌رغم این، فعالیت بیش از ده سال اردوهای جهادی نه تنها به شکل‌گیری بسیج سازندگی انجامید بلکه تجربه های موفقی مانند تدوین طرح جامع حرکت های جهادی، شکل‌گیری ثابت حلقه‌های جهادی در اکثر دانشگاه‌های مختلف کشور و برگزاری اردوهای مختلف را در زمینه های عمرانی- نوسازی، فرهنگی، آموزشی

و پزشکی- بهداشتی رقم زده است.

اردوهای جهادی یکی از ماموریت های اصلی بسیج در راه سازندگی و آبادانی کشور است. این اردوها در قالب گروههای جهادی به مناطق محروم اعزام شده و در راه پیشبرد و اعتلای جامعه امروز، تلاش های بی مزد و اجر را با دستان خود انجام می دهند.

شاید کمتر کسی به نقش بسیج در مدیریت بحران کشور پرداخته است. زلزله اخیر در آذربایجان شرقی باعث اعزام گروههای زیادی از همین بسیجیان سلحشور و آماده به خدمت شد که جانانه در راه آبادانی منطقه تلاش نمودند. وجود خانه و سرپناه برای زلزله زدگان یکی ازط دغدغه های اصلی بسیج بود که با به نحو احسن انجام شد.
موارد فوق تنها گوشه ای از ماموریتهای جهادی و عمرانی بسیج می باشد.امروز این تفکر را در عرصه‌های مختلف با توجه به مقتضیات زمان می بینیم. توجه همه جانبه بسیج به زمینه‌های فرهنگی،اقتصادی،عمرانی، سیاسی، اجتماعی و... باعث تاثیر هر چه بیشتر این تفکر در نظام بوده است.

بسیج و پیشرفت در کشور

بی شک باید بپذیریم اگرچه بسیج خود حافظ دستاوردهای انقلاب اسلامی است ، اما خود نیز یک دستاورد بزرگ است.حیثیت امروز نظام، تا حد زیادی مدیون بسیج و حضور همه جانبه مردم در آن بوده است، حتی تصاحب قدرت جهانی اسلامی با بسیج همه جانبه و فراگیر در جهان میسر خواهد بود به گفته امام راحل، این امر شدنی است و باید به دنبال تحقق یافتن آن بود.

اگر امروز در سایه امنیت ملی صحبت از ساخت پارس جنوبی ، پالایشگاه ها، سدها و خودکفایی در بخش های مختلف صنعت و کشاورزی می شود و اگر دولتمردان یکی پس از دیگری کارنامه درخشان خود را ورق می زنند زیبنده آن است که اشاراتی هر چند کوتاه برای نسل های آتی داشته باشند که تمام این فعالیت ها به خودباوری در تفکر بسیج برمی گردد که اجازه اشغال یک وجب از خاک این مملکت را به اجنبی نداد.
اگر امروز، با تمام قدرت از حق مسلم انرژی هسته ای خود دفاع می کنیم و در مقابل استکبار چون سروی راست قامت ایستاده‌ایم، همه را مرهون وجود تفکر بسیجی می دانیم.

ناتوانی دشمن روز به روز در مقابل چنین تفکری هویدا می گردد، ترور دانشمندان هسته ای در کشور اوج استیصال دشمن را در ممانعت از پیشرفت نظام نشان می دهد.

الگوهای امروز بسیج، شهیدانی چون مصطفی احمدی روشن، شهید حسن تهرانی مقدم و تمام شهدای هسته‌ای می باشد که جانانه در راه‌  پیشبرد اهداف نظام قدم برداشتند و امروز و نسل های آتی ما همیشه وامدار چنین افرد خواهند بود.