فهرست

مقدمه :

يکي از مشغله هاي اصلي بشريت در تمام دوران، توانا ساختن نسل آينده در اداره امور خويش و سپردن ميراث فرهنگي غنی خود به نسلی اندیشه ورز ،پویا و توانمند بوده است. قسمت اعظم اين وظيفه، در ابتدا توسط خانواده انجام مي شد. همزمان با گسترش جوامع و تقسيم کار اجتماعي و اقتصادي وظيفه تعليم و تربيت به نهاد آموزش و پرورش محول گرديد. اين نهاد به طور رسمي عهده دار اين امر گشت تا بر اساس اصول و اهداف مورد قبول جامعه، توانايي ها و استعدادهاي کودکان و نوجوانان را شناسايي نمايد و به منظور اجتماعي شدن و به عهده گرفتن مسئوليت هاي آتي تعاليم لازم را به آنان بياموزد.

کودکان و نوجوانان در دوران تحصيل، نگرش مثبت يا منفي نسبت به خود و محيط پيرامون ،مربیان،و تمامی انگیزه های آموزشی چه مادی چه ذهنی و معنوی واکنش معنا دار میدهند. اين مسأله به مقدار زياد به رفتار آنان که ما مایلیم آنرا تجارب موفق يا ناموفق دانش آموزان در دوران تحصيل بنامیم، بستگي دارد. آنها درخانه، کوچه و خیابان و به ویژه در مدرسه در مسير رشد و بالندگي قرار مي گيرند. در حقيقت در طول بهترين سالهاي عمرخود با عوامل مختلف مؤثر بر تحول شناختي، عاطفي و اجتماعي به کنش متقابل مي پردازند.

آنها با پيشرفت در تحصيلات و افزايش ميزان يادگيري علاوه بر رشد علمي به سلامت رواني نيز دست پيدا مي کنند. بر عکس در صورت عدم موفقيت تحصيلي و فشارهاي رواني ناشي از آن، بهداشت رواني شان برهم خورده و بدين گونه خسارتهايي متوجه آنها و جامعه مي شود. به همين دليل بايد به مقوله افت تحصيلي توجه بيشتري نمود تا بتوان با شناخت آن، توانايي ها و شايستگي هاي کودکان و نوجوانان را بارور کرد.

بیان مسئله

یکی از مهمترین مسائل آموزش و پرورش، مسئله افت تحصیلی می باشد که موجب اتلاف بسیاری از منابع مالی و انسانی می گردد. در کشورهای در حال توسعه، به علت عوامل درونی و بیرونی در نظام آموزش و پرورش میزان افت تحصیلی بالاست. عوامل بیرونی مؤثر بر افت تحصیلی، فقر و نابسامانی های ناشی از عوامل اقتصادی، اجتماعی، و تربیتی است که موجب ترک تحصیل و تکرار پایه تحصیلی می گردد. عوامل درونی هم، شامل نحوه تخصیص منابع و مدیریت، و کارآیی مقاطع مختلف آموزشی است که در اینجا به بحث درباره آن می پردازیم.

اگرچه آموزش نوعی سرمایه گذاری است که بازدهی اقتصادی – اجتماعی دارد، اما اگر نحوه تخصیص منابع موجب کاهش بازدهی آن گردد، نتیجه چیزی جز اتلاف منابع مالی و انسانی نمی باشد.

در پژوهش حاضر که بطور نمونه در مدرسه راهنمایی امام حسین(ع) انجام شده است، برآن خواهیم بود که ضمن پالايش و ارزيابي علل افت تحصیلی دانش آموزان در نمونه مورد مطالعه، به ارائه راهکارهایی در راستای کاهش افت تحصیلی و بهینه سازی نظام آموزشی ارائه دهیم.این پژوهش، که از نوع کاربردی و با رویکرد حل مسئله در مدرسه راهنمایی امام حسین (ع) انجام پذیرفته است، موارد زیر به عنوان مهمترین اهداف پژوهش تعیین گردیده اند:

· پالايش و ارزيابي علل افت تحصیلی دانش آموزان

· ارائه راهکارهایی در راستای کاهش افت تحصیلی

· ارائه الگوهایی در راستای بهینه سازی نظام آموزشی

روش شناسی پژوهش

جامعه آماري پژوهش حاضر، مدرسه راهنمایی امام حسین (ع) می باشد که بصورت نمونه 100 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری "احتمالی طبقه بندی شده" مورد انتخاب قرار گرفتند و با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات مورد نظر محققین، اخذ گردید. همچنین، در اين پژوهش، جهت تعیین میزان روایی پرسشنامه ها، از روش سنجش روایی صوري استفاده گرديده است. براي تعيين پايايي پرسشنامه نیز، از روش آلفاي كرونباخ استفاده شده كه با توجه به ميزان آلفاي كرونباخ بدست آمده، یعنی 87/0، پایایی پرسشنامه نیز مورد تأیید قرار گرفت.

در اين پژوهش جهت تجزيه و تحليل داده ها از دو روش توصيفي و تحلیلی- استنباطي استفاده شده است. آمار توصيفي جهت برآورد فراواني و محاسبه ميانگين ها و جداول توزيع فراواني و نمودارهاي مربوط و از آمار استنباطي جهت پاسخگويي به سؤالات پژوهش استفاده شده است، که تمامی تحلیل ها و محاسبات با استفاده از نرم افزارتحلیل آماری SPSS و تحلیل مکانی G.I.S صورت گرفته است.