فهرست مطالب

فصل اول:

1-1- مقدمه:

1-2- بیان مساله تحقیق :

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق:

1-4- اهداف تحقیق :

1-4-1- هدف اصلی:

1-4-2- اهداف فرعی:

1-5- سوالات تحقيق :

1-5-1- سوال اصلی:

1-5-2- سوالات فرعی:

1-6- قلمرو تحقيق

1-7- تعریف متغیرهای تحقیق:

1-7-1- تعریف مفهومی متغیرها

 اعتماد به نفس:

مهارتهای زندگی:

مهارت خود آگاهي:

مهارت همدلي:

مهارت روابط بين فردي:

مهارت مديريت بر هيجانها:

مهارت مقابله با استرس :

مهارت حل مسأله:

مهارت ارتباط مؤثر:

مهارت تصميم گيري :

مهارت تفكر خلاق:

مهارت تفكر نقادانه:

1-7-2- تعریف عملیاتی متغیرها

اعتماد به نفس:

مهارتهای زندگی :

فصل دوم:

2-1- مقدمه 

2-2- بخش اول: مبانی تئوریک مهارتهاي زندگي.

2-2-1- مفهوم و تعريف مهارت‌هاي زندگي

2-2-2-تاريخچه آموزش‌ مهارت‌هاي زندگي

2-2-3- مصاديق و انواع مهارت‌هاي زندگي

2-2-4- طبقه‌بندي‌هاي بين‌المللي مهارت‌هاي زندگي

- رشد شخصيت / هدف مهارت‌هاي زندگي

- مهارت‌هاي برقراري ارتباط بين فردي و روابط انساني

- مهارت‌هاي حل مسأله و تصميم‌گيري

الف- مهارت‌هاي عمومي، اصلي يا مشترك

مهارت‌هاي سلامت جسماني و حفظ بهداشت

ب- مهارت‌هاي خاص يا غيرمشترك

2-2-5-كاربردهاي مهارت‌هاي زندگي

2-2-6-اهداف آموزش مهارت‌هاي زندگي

2-2-7- زير ساخت نظري آموزش مهارت‌هاي زندگي

2-2-8-آثار برنامه آموزش مهارت‌هاي زندگي

2-2-9- نقش مهارت‌هاي زندگي در ارتقاي بهداشت رواني

2-3- بخش دوم: مبانی تئوریک اعتماد به نفس.

2-3-1- مفهوم اعتماد به نفس 

2-3-2- تعریف اعتماد به نفس

2-3-3- نحوه شکل گيري اعتماد به نفس     

2-3-4-  اعتماد به نفس و ارزيابي خود

2-3-4- 1- خود[1]

2-3-4- 2-  خود پنداره

2-3-5- عوامل موثر بر اعتماد به نفس

2-3-6- همبستگي هاي اعتماد به نفس

2-3-7- نظريه ها و ديدگاه هاي ديگران در مورد اعتماد به نفس

2-3-7-1- ديدگاه اسلام و قرآن

2-3-7-2- نظريه راجرز

2-3-7-3- ديدگاه اليور ارنسون

2-3-7-4- ديدگاه آلپورت

2-3-7-5- نظريه مزلو 

2-3-7-6- نظريه ويليام جيمز

2-3-7-7- ديدگاه پپ و همکاران

2-4-1- پیشینه داخلی تحقیق:

2-5- چهارچوب نظری و مدل مفهومی تحقیق

2-6. نتیجه گیری از مطالعات و پیشینه پژوهش

فصل سوم:

3-1- مقدمه

3-2- روش تحقیق

 الف) روش تحقیق بر حسب هدف:

 ب) روش تحقیق بر حسب نحوه گرد آوری داده ها:

 ج) روش تحقیق بر حسب نحوه اجراء :

3-3- مراحل انجام تحقیق

3-4- روشهاي جمع آوري اطلاعات

الف) مطالعات کتابخانه‌اي(بررسي اسناد و مدارك):

ب) تحقيقات ميداني:

3-5- روايي (اعتبار) و پايايي پرسشنامه

الف- روايي:

ب- پايايي:

3-6- مقياس (ابزار) اندازه گيري

3-7- جامعه و نمونه آماري

3-8- روش‌های تجزيه و تحليل داده ها:

الف. آمار توصیفی:

ب. آمار استنباطی:

منابع فارسی:

منابع انگلیسی:

1-1- مقدمه:

پيشرفت‌هاي علمي و تكنولوژي در سال‌هاي اخير، انسان‌ها را با انبوهي فزاينده از مسائل گوناگون مواجه ساخته است. كار، تحصيل و فشارهاي رواني- اجتماعي از جمله مسائلي هستند كه اغلب نوجوانان و جوانان با آنها روبرو هستند. توانايي حل مؤثر مسائل مذكور و مشكلات مشابه از جمله مهارت‌‌هاي مهم و مفيدي هستند كه نقش تعيين كننده‌اي در تأمين سلامت رواني و موفقيت فرد و در نتيجه زندگي سالم و اثر بخش دارند. بي‌شك همه ما اين موضوع را بارها تجربه كرده‌ايم كه اعتماد به نفس تا چه اندازه باعث ايجاد تغيير و تحول در زندگي‌مان شده است.

با توجه به موارد گفته شده، در اين فصل به بررسي كليات تحقيق پرداخته شده است. ابتدا مساله اصلي تحقيق بيان مي گردد و سپس اهميت و ضرورت تحقيق مورد بررسي قرار مي گيرد و در ادامه به اهداف اساسي تحقيق، فرضیات تحقيق، روش تحقيق، روش گردآوري اطلاعات و قلمرو تحقيق پرداخته شده و در انتها نيز واژه ها و اصطلاحات تخصصي تعريف مي شود.

1-2- بیان مساله تحقیق :

يکي از ويژگيهاي مثبتي که تأثير به سزايي بر جنبه هاي مختلف زندگي بشر دارد، داشتن اعتماد به نفس است. بدون برخورداري از اعتماد به نفس دست پيدا کردن به هدف غير ممکن است. اعتماد به نفس باعث مي شود فرد بر زندگي و آينده خود احساس تسلط داشته باشد. طرز احساس و فکر شخص در مورد خود، همه چيز او براي موفقيت در کاري است که مي خواهد انجام دهد يا آرزوي انجام آنرا دارد (ويتلي ،1370). اعتماد به نفس از تفاوت بين خود ادراك شده (يك تصوي عيني از خود) و خود ايده آل (آنچه كه شخص با ارزش مي داند يا مي خواهد دوست داشته باشد نشأت مي گيرد، به طوري كه تفاوت و فاصله زياد اين دو منجر به اعتماد به نفس پايين مي شود و تفاوت و فاصله كم، حاكي از اعتماد به نفس بالاست (بهارستان، 1389). عوامل زيادي در تعيين ميزان اعتماد به نفس فرد نقش دارند که از آن جمله مي توان به مهارت های زندگی اشاره کرد، مهارت هاي زندگي به گروه بزرگي از مهارت هاي رواني، اجتماعي و بين فردي اطلاق مي شود و مي تواند به افراد كمك كند تا تصميمات خود را با آگاهي اتخاذ نمايند، بطور مؤثر ارتباط برقراركنند، مهارت هاي مقابله اي و مديريت شخصي خود را گسترش دهند و زندگي سالم و بارآوري داشته باشند. يونيسف (2003) مهارت های زندگی را به سه طبقه کلی با زیر طبقه های آن به شرح زير ارايه كرده است:1) ارتباط و روابط ميان فردي كه شامل مهارت هاي روابط ميان فردي، مهارت مذاكره و نه گفتن ، همدلي، مشاركت و كار گروهي و مهارت طرفداري كردن است. 2) مهارت تصميم گيري وتفكر انتقادي كه شامل مهارت هاي حل مشكل و تصميم گيري، مهارت تفكر انتقادي است و 3) مهارت مقابله و مديريت شخصي كه شامل مهارت هايي براي افزايش منبع كنترل، مهارتهاي مديريت احساسات و مهارت مديريت استرس است.

درتقسیم بندی دیگر از مهارت های زندگی که توسط یونیسف (2005) انجام گرفت مهارت های زندگی به 10 مؤلفه زیر تقسیم شده است كه هر يك ازاين مهارتها رمز برخورداري و دانستن، تمرين و به كارگيري هر چه بيشتر در زندگي روزمره است:

1.      مهارتهاي خود آگاهي

2.      مهارتهاي همدلي

3.      مهارت ارتباط مؤثر

4.      مهارت روابط بين فردي

5.      مهارت مقابله با استرس

6.      مهارت مديريت بر هيجانها

7.      مهارت حل مسئله

8.      مهارت تصميم گيري

9.      مهارت تفكر خلاق

10. مهارت تفكرنقادانه

به طور کلی هدف از آموزش مهارت هاي زندگي افزايش تواناييهاي رواني، اجتماعي و در نهايت پيشگيري از ايجاد رفتارهاي آسيب زننده و ارتقاي سطح سلامت روان است. انتظار مي رود كه هر فرد پس از دريافت آموزش مهارت هاي زندگي، به تواناييهايي از جمله كسب خودآگاهي، اعتماد به نفس برقراري ارتباط با ديگران، توانايي همكاري، توانايي كنار آمدن با احساسات و فشارهاي روحي توانايي ابراز آرزوها واميدها، دست يابد (آلبرتین ،2001). با توجه به نقش اعتماد به نفس در حوزه تعلیم و تربیت چنانچه نظام آموزشی در پی پرورش انسانهای موفق و دارای سلامت روانی باشد ، باید برنامه هایی را برای افزایش سطح اعتماد به نفس کودکان طراحی نماید. موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهمترین دغدغه های هر نظام آموزشی در تمامی جوامع است. در همین راستا آگاهی از چگونگی رابطه بین مهارت های زندگی و اعتماد به نفس که در پیشرفت اهداف آموزشی نقش به سزایی را بازی می کنند، برای هر نظام آموزشی حائز اهمیت و پرداختن به این موضوع می تواند دانش آموزان را که جزء سرمایه های نظام آموزشی محسوب می شوند را در امر تحصیل و رسیدن به اهداف تعیین شده یاری نماید. این پژوهش بر آن است که به مطالعه و بررسی رابطه مهارتهای زندگی با اعتماد به نفس دانش آموزان دبیرستان حضرت خدیجه خلیل شهر بپردازد که امید است نتایج به دست آمده از این مطالعه باعث روشن تر شدن رابطه بین این دو متغیر در نمونه مورد تحقیق و همچنین بین دانش آموزان باشد.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق:

اعتماد به نفس بالا يك عامل مهم در سلامت و رفاه فرد در سرتا سردوره زندگي محسوب مي شود که از طريق روابط فرد با ديگران حفظ يا ارتقاء مي­يابد (دوبیس،2004). اهمیت اعتماد به نفس نه تنها در عرصه حضوری موفق در تحصیل بلکه به عنوان یکی از عوامل مؤثر در سلامت روانی و ایفای مؤثر نقش های اجتماعی به عنوان موضوعی مهم در بررسی های علمی از سوی روانشناسان و محققان مورد توجه است ­(برمکوهی، 1388). از طرفی ­در جامعه ما شمار زیادی از کودکان و نوجوانان، شیوه ها یا مهارتهای خاص  حل مساله، تصمیم گیری و بیان احساسات خود را یاد نگرفته اند. چنان که می دانیم بسیاری از کودکان و نوجوانان در برخورد ­­با مشکلات و تهدیدهای محیطی، از واکنش های اجتنابی بازدارنده­ای همچون نافرمانی، قانون شکنی، تقلب و پرخاشگری استفاده می کنند که این رفتارها می تواند اعتماد به نفس دانش آموزان را تحت الشعاع قرار دهد اگراین رفتارها را ناشی از تاثیر الگوهای نامناسب تربیتی بدانیم و بپذیریم که خانواده ها از انتقال مهارتهای اساسی به کودکان و نوجوانان ناتوانند، اهمیت و ضرورت برنامه ریزی فراگیرآموزش مهارتهای زندگی برای ما روشن می شود.  برنامه آموزش مهارتهای زندگی برنامه ای ارتقائی و پیشگیرانه است که براساس رویکرد مبتنی برمهارت، سعی دارد تا به همراه اطلاعات وآگاهی و با تاکید برکمک کردن به دنش آموزان جهت رشد و توسعه مهارتهای اجتماعی و فردی، نگرش وارزش های مربوط به ارتقاء پیشگیری را در آنان ایجاد کند.

آگاهی از جریان اجتماعی و برنامه ریزی برای بهینه سازی فرایند مشارکت اجتماعی و آموزش مهارتهای زندگی به دانش آموزان از مسئولیتهای بسیار حساس جوامع انسانی است که هر جامعه ای با توجه به شرایط و زمینه های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، دینی، سیاسی، اقتصادی این فرایند را به منصه ظهور می رساند. مهارتهای زندگی، مهارتهای شخصی و اجتماعی است که کودکان و نوجوانان باید آنها را یاد بگیرند تا بتوانند در مورد خود، انسان های دیگر و کل اجتماع به طور موثر و شایسته عمل کنند (نیک پرور فرد، 1384).

دانش آموزان برای مقابله سازگارانه با استرس ها، موقعیت های مختلف و تعارض های زندگی به کارکردهایی نیاز دارند که آنان را در کسب این توانایی ها تجهیز کنند. این کارکردها بسیار زیر بنایی اند و در فرایند تحول شکل می گیرند. کارکردهایی نظیر شناخت ها، عواطف، رفتارها و ... در قالب ساختارهایی مثل اعتماد به نفس، خودکار آموزی، حل مساله و مهارتهای زندگی شکل می یابند (لواسانی، 1389). بنابراین کودکان و نوجوانان در حال حاضر نیاز دارند یاد بگیرند که چه می خواهند بگویند، چه می خواهند انجام دهند و در موقع لزوم از چه کسی کمک بگیرند یا چه راههایی برای حل مشکلات خود به کار برند. آنها نیاز دارند اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و نگرش ها، ارزش ها و رفتارهایی را که مسئولیت پذیری و مشارکت آنها را افزایش می دهد کشف کنند و در طول زندگی از آنها استفاده کنند (نیک پرور،1384). برای هر نوع برنامه ریزی، شناخت وضعیت کنونی امری اجنتناب ناپذیر می باشد که برای شناخت رابطه بین مهارتهای زندگی و اعتماد به نفس نیز باید مطالعاتی صورت پذیرد تا باعث هر چه روشن تر شدن رابطه بین این دو متغیر در جو آموزش و پرورش شود. در این تحقیق نیز ما سعی خواهیم کرد که به مطالعه رابطه بین مهارتهای زندگی با اعتماد به نفس دانش آموزان بپردازیم.