فهرست مطالب

2-1- مقدمه

2-2- معناي لغوي ايمان

2-3-  مفهوم اصطلاحي ايمان از ديد  صاحبنظران

2-4- متعلقات ايمان

2-5- ارکان ايمان

2-6- نقش ايمان در زندگي

2-7- آثار و فايده هاي ايمان در زندگي فردي و اجتماعي

2-8- اقسام ايمان

2-9- مراتب ايمان در کنترل غرائز

2-10- عوامل سه گانه در حصول ايمان قلبي

2-10-1- تقيد به ظواهر شرع

2-10-2- اجتناب از گناه

2-10-3- انجام مستحبات

 2-11- مراتب ايمان قلبي

2-12قلب و پيوند آن با وحي

2-13- ايمان عامل تقرب به خدا

2-14-ریشه لغزش‌ها

2-15-رابطه علم و ايمان

2-16-موانع ايمان

2-17-رابطه ايمان و عمل صالح

 2-17-1-مفهوم ايمان و عمل صالح

2-17-2-حقيقت ايمان و عمل صالح

2-17-3-رابطه ايمان و عمل صالح

2-17-4-آثار و فوايد پيوند ايمان و عمل صالح

1)زدودن گناهان

 2-عامل سعادت و رستگاري

 3- محبت آفريني و ايجاد دوستي

2-18- آيا ايمان بدون عمل ارزش دارد؟

12-19- عشق به اهل بيت‏عليهم السلام چه نقشى در زندگى دارد؟

2-20- آيا هر سخن حقّى را بايد بيان كرد؟

 2-21- نتيجه:

2-1- مقدمه

 حمد وسپاس فراوان خدايي را سزاوار است که توجه به او صفا بخش دلها و محرک تلاش انسانهاست . خدايي که تکيه گاه زندگي مومنان و روح بخش حيات آنهاست .خدايي که منزه است از هر تصوري که تصور کنندگان نسبت به او دارند و بزرگتر از آن است که در توصيف آيد . خدايي که بر ما منت نهاد و از ميان انسانها پيامبري مبعوث گردانيد تا آياتش را بر ما بخواند و ما را تزکيه و تعليم دهد . خدايي که از سر لطف و رحمت  ، براي هدايت بشر نوري فرستاد (قرآن ) که تبيان و بيانگر همه حقايق است و درمان و شفاي همه دردهاست و هدايت براي متقين است . پروردگاري را سپاس مي گوييم که همه آفريدگانش را بسوي تکامل به حرکت واداشت و ما را در صراط مستقيم خود رهنمون ساخت و همه پديده ها را به سوي هدفشان راهنمايي کرد تا از تعالي و تکامل متناسب با آفرينش خود برخوردار شوند.در اين تحقيق ما اولين وظيفه هر انسان را که عبارت از ايمان به ذات حضرت احديت و قدرت لا يزال الهي است به همراه مرتب آن و اثراتش  مورد بررسي قرار مي دهيم و اميد است همگان با بهره گيري از کتاب هدايتگر الهي (قرآن ) و معارف عميق ديني و اسلامي که حاصل زحمات انبياء و معصومين (عليهم السلام) بوده و از طريق عالمان و فقهاي بزرگوار ديني به نسل کنوني منتقل شده ، در راه رضاي حق تعالي قدم برداشته و از پويندگان راه حقيقت و بندگي خالق يکتا بوده باشيم ان شاءالله .

2-2- معناي لغوي ايمان

 اصل اَمَنَ طمانينه و آرامش نفس است و از بين رفتن ترس و ايمان يعني مطلق تصديق.

تاج العروس ايمان را چنين تعريف کرده است: ايمان منحصرا بر اقرار به زبان اطلاق مي شود و گاهي ايمان به معني اظهار خضوع و نيز به معني قبول شريعت و آنچه که پيامبر اکرم (ص) آورده و اعتقاد قلبي به آن است . پس کسي که بر اين صفت باشد مومن  و مسلمان است که ريب و شک در او راه ندارد و ايمان تصديق و تهذيب است .

در معجم الفاظ قرآن ، ايمان اين چنين تعريف مي شود که ايمان گرايش قلبي و وابستگي فکري و اعتقادي و رواني به يک معبود به يک قلب حاکم و مرکز است به شکلي که انسان طبق آن عمل کند و به لوازم ايمان و تعهدات آن پايبند باشد بنابراين در اين مفهوم ،باور نهفته است ،يعني قبول يک مطلب به وضوح و روشني به نحوي که دل را مسخّر کرده و روشن سازد و دل زنده به آن باور باشد. ايمان به مفهوم اذعان و تصديق است در فرهتگ فارسي معين چنين آمده است :ايمان به معني گرويدن ،عقيده داشتن ، ايمن کردن  و بيم نداشتن است.

لغت نامه دهخدا مي نويسد :امن ، ايمن شدن ، بي هراس شدن ، بي بيم شدن ، اعتماد کردن ، امين پنداشتن ، آرامش قلب مقابل خوف.

2-3-  مفهوم اصطلاحي ايمان از ديد  صاحبنظران

  اصطلاح کلامي و عرفاني ايمان به معني گرويدن ، تصديق ،شوق و اطمينان  در مقابل کفر ، به معني خضوع  و تصديق مطلق و ثبات فضيلت نيز آمده است بعضي از مشايخ گفته اند : «اَلايمانُ تَصدِيقٌ و اِعتِقادٌ وَ الاِسلامُ خُضوعٌ و اِنقِيادٌ».

عطار گويد:                نور ايمان از بياض روي اوست                          ظلمت کفر از سر موي اوست .

کاشاني مي گويد : ايمان درست آن است که مومن در عقيده خود به درجه يقين مي رسد و متفاوت است طايفه اي در دنيا به علم اليقين بدانند و عده اي عين اليقين و ايمان اصل يقين بود و علم اليقين و حق اليقين فروع  آن است . ايمان در اصطلاح کلامي بر دو قسم است  :

1- مستقر

2- مستودع 

ايمان مستقر آن باشد که از ادله يقينيه بر مبناي اجتهاد و تحقيق حاصل شود . ايمان مستودع آن باشد که از ادله يقيني ماخوذ نباشد بلکه ناشي از ظن و گمان و تقليد است و ايمان در اصطلاح محدثين به مفهوم تشيع و اعتقاد به امامت ائمه اطهار مي باشد .

2-4- متعلقات ايمان

 منظور از متعلقات ايمان چيزهاي است که بايد به آن ايمان داشت تعداد زيادي از آيات قرآن در اين باره مي باشد از جمله :

1.      ايمان به غيب : از جمله مواردي است که مومنان بايد به آن اعتقاد داشته باشند « اَلَّذِينَ يُومِنُونَ بِالغَيبِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلوهَ و مِمّا رَزَقناهُم يُنِفقُونَ » «آنانکه ايمان دارند به غيب و به (ناديدني ) و به پاي مي دارند نماز را و از آنچه روزيشان کرديم انفاق مي کنند »

2.      ايمان به خدا :  از ديگر مواردي است که بايد يک مومن به آن ايمان داشته باشد

3.      ايمان به لقاء پروردگار: از ديگر متعلقات ايمان مي باشد . خداوند در  قرآن مجيد مي فرمايد : «لَعَلَّهُم بِلِقاءِ رَبِّهِم يُومِنُونَ» « باشد که به ملاقات پروردگارشان ايمان بياورند».

4.      ايمان به آخرت: که در اين باره خداوند مي فرمايد :« وَالَّذِينَ يُوِمُنونَ بِالاخِرَهِ وَ يُومِنُونَ بِهِ وَ هُم عَلي صَلاتِهِم يُحافِظَونَ » و« آنانکه به آخرت ايمان آوردند و به اين کتاب نيز ايمان آوردند و آنها بر نمازشان محافظت مي کنند »

5.      ايمان به ملائکه :«کُلُّ امَنَ بِاللهِ وَ مَلائِکَتِهُ وَ رُسُلهِ وَ لکِنَّ البِرّ مَن امَنَ بِاللهِ وَ اليَومِ الاخِر و المَلائِکَتِهِ ...» « همه ايمان آورده اند به خدا و ملائکه اش اما نيکوکار ان است که ايمان آورده است به خدا و روز بازپسين و فرشتگان و کتاب و پيامبران و کتابهاي آسمانيش و پيامبرانش و.. »

6.      ايمان به رسولان

7.      ايمان به کتاب و ديگر کتب آسماني :« وَالَّذِينَ يُومِنُونَ بِمَا اُنزِلَ اِلَيکَ وَ مَا اُنزِلَ مِن قَبلِکَ وَ..» « وکساني که به آنچه که بسوي تو و قبل از تو(کتب آسماني پيشين ) و به آخرت ايمان آورده اند»

8.      ايمان به آيات خداوندي

2-5- ارکان ايمان

 ارکان ايمان چهار قسمت است 1-توحيد بي حد 2- ذکر بي قطع 3- حال بي نعت 4- وجد بي وقت     

 توحيد بي حد : توحيد بايد به اخلاص برسد کمال توحيد به اخلاص  است . اخلاص نسبت به حق آنست که خدا را خالص ببيند از غيره از نقص ، از حد ، از عد ، منزه بداند ذات بي زوالش را از اينکه مثلي داشته باشد .

 ذکر بي قطع : آنست که انسان پيوسته به ياد خدا باشد« فَاذکُرُونِي اَذکُرکُم » مرا ياد تا شما را ياد کنم و اينکه همواره نماز بخواند (نماز را در طول شبانه روز بر پاي دارد)

 حال بي نعت :آنچه را گويد وقت خويش گويد و تا خويش را در مقام نيابد از آن مقام سخن نگويد.

 وجد بي وقت : در هر وقت مشاهده گر حق باشد و کسي که ايمانش قوي باشد به جهان وجود و ما فيها بي اعتنا باشد.

2-6- نقش ايمان در زندگي

 انسان نمي تواند بدون داشتن ايده و آرمان و ايمان زندگي سالم و سعادتمند داشته باشد و يا کاري مفيد و ثمر بخش براي بشريت و تمدن بشري انجام دهد انسان فاقد هر گونه ايمان و عقيده است و به صورت موجودي غرق در خودخواهي است که هيچ وقت نمي خواهد منافع خود را از بين ببرد و هميشه بصورت موجودي سرگردان که تکليف خويش را از زندگي درمسائل اخلاقي و اجتماعي نمي داند ، انسان دائما با جامعه و مسائل اجتماعي و اخلاقي برخورد مي کند و بنابر فطرت خود در برابر آنها عکس العمل نشان مي دهد انسان اگر مکتب و عقيده و ايمان  پيوسته داشته باشد هم سعادتمند و داراي زندگي بوده و هم تکليفش در زندگي مشخص است در غير اينصورت موجودي سرگردان خواهد بود که گاه مثل کاه با وزش باد به اين سو و آن سو کشيده خواهد شدو موجودي ناهماهنگ مي شود چيزي که همواره و در هر لحظه براي انسان اهميت دارد تنها ايمان است که انسان را بصورت يک مومن واقعي در مي آوردهمه چيز را تحت سلطه خود قرار مي دهد حتي خود پرستي و خود خواهي را . ايمان موجب مي شود انسان تلاشهايي عليرغم گرايشهاي طبيعي و فردي انجام دهد و احيانا هستي و حيثيت خويش را در راه ايمانش فدا سازدو اين در صورتي امکانپذير است که ايده انسان جنبه مقدس بودن پيدا کرده و حاکميت مطلق بر وجود انسان يابد و تنها ايمان مي تواند انسان را در جهت ميل به کمال راهنمايي کند .

 دلا غافل ز سبحاني چه حاصل                                                    مطيع نقش شيطاني چه حاصل

 بود قدر تو  افزون از ملائک                                                    تو قدر خود نمي داني چه حاصل

گاهي انسان با خشونت رفتار مي کند و مي خواهد انتقام گرفته و کينه خود را نشان دهد در مقابل اين احساسات نيز دست به فداگاري مي زند و از جان و مال و هستي خود مي گذرد تنها ايمان در اينصورت است که مقابل اين احساسات به ايده ها قداست مي بخشد و فداکاريها از روي کمال رضايت و به طور طبيعي صورت مي پذيرد.