فهرست مطالب
مقدمه | |
هدف پژوهش | |
شیوه گردآوری اطلاعات | |
ابزار گردآوری اطلاعات | |
تعریف دین | |
فرق کلی دین و مذهب چیست؟ | |
منشا دین و ادیان | |
ضرورت بحث دین | |
بحث ضرورت | |
ضرورت دین باتوجه به آیات قرآن | |
رابطه انسان و دين | |
رابطه دین با علم | |
رابطه دین با اخلاق | |
رابطه دین با جامعه شناسی | |
رابطه دین با روانشناسی | |
رابطه دین و دموکراسی | |
رابطه دین و سیاست | |
نقش دین در زندگی | |
نتیجه گیری | |
منابع | |
مقدمه
دین,
واژه ای است عربی که در معاجم و کتب لغت معانی بسیاری برای آن ذکر شده است
مانند: ملک و پادشاهی، طاعت و انقیاد، قهر و سلطه ، پاداش و جزاء، عزت و
سرافرازی ، اکراه و احسان، همبستگی، تذلل و فروتنی، اسلام و توحید، عادت و
روش، ریاست و فرمانبرداری و ...
در
آیات قرآن نیز به معانی لغوی دین اشاره شده است و کلمه دین در آیات بکار
رفته است ودر هر آیه ای معنای مخصوص خودش را دارد. چنانکه خداوند می
فرماید: «هوالذی ارسل رسوله بالهدی ودین الحق، »[1] که در این آیه دین به معنی کیش و شریعت آمده است و یا می فرماید:«فاعبدالله مخلصاً له الدین، »[2]
و در اینجا دین به معنای توحید و یگانگی میباشد . همین موارد استعمال
واژه دین در قرآن میتواند به عنوان راهی برای شناسایی و به دست آوردن
تعریف دین از دیدگاه اسلام شمرده شود که «دین عبارت است از اطاعت، گرایش،
فرمانبرداری و تسلیم در برابر حقیقت» که در این صورت، با معانی لغوی نیز
سازگاری خواهد داشت.
هدف پژوهش
انسان نمى تواند بدون داشتن ایده و آرمان و ایمان , زندگى سالم داشته باشد و یا کارى مفید و ثمر بخش براى بشریت و تمدن بشرى انجام دهد. انسان
فاقد هرگونه ایده و ایمان , یا به صورت موجودى غرق در خودخواهى در مى آید
که هیچوقت از لاک منافع فردى خارج نمى شود , و یا به صورت موجودى مردد و
سرگردان که تکلیف خویش را در زندگى و در مسائل اخلاقى و اجتماعى نمى داند. هدف از این پژوهش این است که بدانیم که دین و مذهب در زندگی ما چه نقشی دارد و چه ارتباطی می تواند با زندگی انسانی داشته باشد.
شیوه گردآوری اطلاعات
شیوه
جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای بوده و با توجه به اسناد و کتب که
توسط نویسندگان و متتخصصان در این زمینه نوشته شده جمع آوری شده است .
البته با توجه به پیشرفت ارتباطات از سایت های اینترنتی نیز کمک گرفته شده
است.
ابزار گردآوری اطلاعات
کتاب ، مجله ، اینترنت
تعریف دین
واژه
دین از مفاهیمی است که همواره در میدان آراء و نظرات گوناگون صاحبنظران
قرار داشته و توافق مشترک درباره آن وجود ندارد. به صورتی که حتی عدهای از
محققان آن را قابل تعریف نمیدانند.به هر حال می توان دین را اینگونه
تعریف نمود: دین
، مجموعه (سیستم) حقایقی هماهنگ و متناسب از نظامهای فکری (عقاید و
معارف)، نظام ارزشی (قوانین و احکام) و نظام پرورشی (دستورات اخلاقی و
اجتماعی) است که در قلمرو ابعاد فردی، اجتماعی و تاریخی از جانب پروردگار
متعال برای سرپرستی و هدایت انسانها در مسیر رشد و کمال الهی ارسال
میگردد.
به
دیگر سخن، مجموعه ای است از عقاید و قوانین و مقرراتی که هم به اصول فکری
بشر نظردارد و هم در باره اصول گرایشی وی سخن میگوید و هم اخلاق و
شئونزندگی او را تحت پوشش قرار میدهد.
تعاریف متعدد از دین ارائه شده است مثلادانشمند بزرگ اسلامی و مفسر گرانقدر مذهب شیعه، علامه طباطبایی ، دین را اینگونه تعریف میکند :
«دین،
عقاید و یک سلسله دستورهای عملی و اخلاقی است که پیامبران از طرف خداوند
برای راهنمایی و هدایت بشر آورده اند، اعتقاد به این عقایدو انجام این
دستورها، سبب سعادت و خوشبختی انسان در دو جهان است»
ویا برخی از دانشمندان غربی گفتهاند: دین عبارت است ازاعتقاد به موجودات روحانی .
و
یا عده ای دیگر گفتهاند: دین نظام یک پارچهای از باورها وعملکردهای
مرتبط به چیزهای مقدس است که از طریق آنها گروهی ازانسانها با مسائل غایی
زندگی بشری مرتبط می باشد
برخی دیگر گفتهاند: دین اعتقاد به خدایی سرمدی است. یعنی، اعتقاد به اینکه حکومت و ارادهای الهی بر جهان حکم میراند.
و
بعضی دیگر مینویسند: جوهر دین عبارت استاز احساس وابستگی مطلق . به هر
حال هر کدام از دانشمندان اسلامی و غربی و علمای ادیان کوشیده اند تا بر
اساس نگرش و اعتقاد خود تعریفی کامل از دین عرضه کنند. به همین دلیل آنها در ادراک دین بر جنبه های مختلفی تاکید نموده اند.
شریعت
دارای دو معنی عام و خاص می باشد در معنای خاص عبارتست از احکام و دستورات
و عبادات و اخلاقیاتی است که هر پیغمبر می آورد. و شریعت هر پیغمبری بر
حسب مقتضیات زمان و مکان و امت وقوم او با شریعت دیگری فرق میکند، شریعت
در معنای خاص با مفهوم دین متفاوت است. شریعت در معنای عام به معنی ایمان
به مبادی غیبی است از روی کمال خلوص قلب و صفای نیت و تمام پیامبران مردم
رابه آن دعوت می کردند و هیج اختلافی در این اساس میانشان نیست و لذا دراین
معنا با مفهوم دین یکی است. مثلاً گفته میشود شریعت اسلام که منظور دین اسلام میباشد.
این اصطلاح به دو مفهوم عام و خاص بکار رفته است.در مفهوم خاص عبارتست از شاخه ای مخصوص از دین مانند مذاهب شیعه و
تسنن نسبت به دین اسلام. و در مفهوم عام و کلی با مفهوم دین مترداف و
همسان است. چنانکه گفته میشود مذاهب اسلام و مذهب زرتشت که مقصود دین اسلام و دین زرتشت میباشد.
یک
تئوری کلی درباره جهان هستی همراه با یک طرح جامع، هماهنگ و منسجم است که
راه انسان را در زندگی مشخص میکند و هدف آن سعادت و تکامل اوست. به عبارت
دیگر ایدئولوژی یک سلسله آراء کلی و هماهنگ درباره رفتارهای انسان است و
مجموعه ای از بایدها و نبایدها در زندگی و رفتار انسان میباشد. در
ایدئولوژی بینشها، گرایشها، روشهاو کنشهای انسان مشخص می شوندو شکل
میگیرند.