مقدمه

منابع آبی و نیاز به انتقال آن از محلی به محل دیگر جهت تامین نیازهای بشری ,کشاورزی,بهداشتی,صنعتی و سایر نیازها,همواره به عنوان یک ضرورت اولیه و حیاتی بشر مورد توجه بوده است.برای انتقال آب از نقطه ای به نقطه دیگر می توان از روش ثقلی یا تحت فشار استفاده کرد ولی در موارد زیادی به دلیل مسایلی نظیر توپوگرافی زمین, آلودگی,مسئله زمان,تلفات و مسائلی دیگر,ناگزیر به استفاده از سیستهای هیدرولیکی تحت فشار  می توان خطوط انتقال آب,شبکه های توزیع آب ، تونلهای آبی ، لوله های آب بر منتهی به توربین ، سیستمهای پمپاژ،نیروگاه های اتمی و خطوط انتقال نفت و گاز نام برد.

مهمترین مبحث در طراحی سیستمهای هیدرولیکی تحت فشار تحلیل جریان های غیر ماندگار می باشد.جریان های غیر ماندگار  در لوله ها به شکلهای گوناگونی نمود پیدا می کند.یکی از شکلهای جریان غیر ماندگار میرا (بینابینی) می باشد که به طور خاص چکش آبی نامیده می شود.

پدیده چکش آبی در سیستمهای هیدرولیکی تحت فشار در اثر تغییر ناگهانی سرعت بوجود می آید که نتیجه آن افزایش و کاهش فشار متناوب در مجرا به صورت نامتعارف می باشد.این امر به عنوان عامل تخریبی مهمی به شمار می آید و می بایستی در اجتناب از آن پیش بینی های لازم به عمل آید.لازمه این امر داشتن اطلاعات کافی از علت و نحوه وقوع پدیده می باشد.با وجود اینکه در حال حاضر مکانیزم جریان های غیر ماندگار از نوع موج چکش آبی تا حدودی شناخته شده است اما به علت وسعت و گستردگی ابعاد مسئله چکش آبی و وجود شرایط گوناگون مکانی و زمانی در این فرایند،نکات مجهول و ناشناخته زیادی مانند مقدار واقعی سرعت موج بوجود آمده،تجهیزات کنترل متناسب با خط لوله،محل دقیق نقاط آسیب پذیر خط لوله،انتخاب تجهیزات مناسب جهت افزایش عمر سیستم ، مقدار فشار مثبت و منفی نزدیک به شرایط واقعی برای هر سیستم و ... در این زمینه وجود دارد ،که کوشش برای حل آنها می تواند در حل مشکلات موجود در خطوط انتقال موثر واقع شود.

با توجه به اینکه پدیده چکش آبی در مجاری حاوی مایع تحت جریان  اتفاق می افتد،لازم است قبل از پرداختن به چکش آبی انواع جریانهایی که در مجاری اتفاق می افتد تعریف شوند