این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق ساختار سازمانی می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری ساختار سازمانی تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق ساختار سازمانی در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

مقدمه :
امروزه نقش سازمانها در فرآیند توسعه بر همگان روشن است و همواره این سؤال نیز مطرح است که چرا برخی از سازمانها در ایفای نقش و وظایف خود موفق و برخی ناموفق هستند ، در پاسخ به سؤال فوق و با نگرش سیستمی و و واقع بینانه به قضیه ، می توانیم علل مختلفی از جمله عوامل اقتصادی و ارزشی ، فرهنگی ، اقتصادی ، جغرافیایی و غیره را نام ببریم . اما تا اینجا در ارائه پاسخ کلی اختلاف نظر چندانی نیست آن چیزی که ما را به متن واقعیت های بزرگ تر رهنمون می سازد ، سؤال ثانویه است و آن اینکه چه عامل مهمی در شرایط مشابه باعث پیشترفت و موفقیت بعضی از سازمانها و عملکرد نادرست و غیرموفق برخی دیگر می شود .

اغلب اندیشمندان مدیریت بر این باورهستند که سازمانهای امروزی از آغاز قرن بیست و یک ، برای حفظ پویایی خود در جامعه و محیط رقابتی ناچارند که سازمانهای خود را از حالت دنباله رو به پیشرو تبدیل کنند . مزیت های رقابتی آینده به شکل توانایی سازمانها در مدیریت دانش و اطلاعات جلوه گر خواهند شد و سرمایه های فیزیکی و مالی ، جای خود را به سرمایه های فکری و ذهنی می دهند و قدرت ذهن   ، قدرت غالب و مسلط در عرصه های رقابت جهانی می شود .(فقهی فرهمند ، 1381، 165)
حال به نظر می رسد که یکی از مهمترین دلایل به وجود آمدن چنین شرایطی نداشتن ساختار سازمانی مناسب جهت رویارویی با مشکلات است . از آنجایی که صاحب نظران سازمان و مدیریت ، سازمان را به عنوان یک سیستم تلقی می کنند که دارای اجزاء و عناصری است واین اجزاء و عناصر در ارتباط و تعامل با هم می باشند .(رضائیان ، 1380 ، 29)

1-2- ساختار سازمانی :
سازمانها نقش عمده ای را در جهان نوین ایفا می کنند . حضور سازمانها اساسأ هر بخشی از زندگی اجتماعی کنونی را تحت تأثیر قرار می دهد . در محیطی که همواره در حال تغییر است ، افراد در طول زمان ، گرایش می یابند که هر چه بیشتر با گذشته پیوند داده شوند تغییر اگر بخواهد اتفاق بیفتد، به ناگزیر می باشد از طریق یک فشار خارجی بر سیستم پدید می آید بی تردید یک سازمان بدون فشارهای خارجی ، خود را با اصلاحات و تجدید نظرهای مداوم همراه نخواهد ساخت .( هیکس – گولت ، 1379) . برخی بر این نکته تأکید دارند که واژه تغییر به معنی تحول مناسبتر از تأثیر به معنی تغییرات ظاهری می باشد . « پیتر دراکر» معتقد است که : امروزه جوانان باید سازمانها را همانگونه بیاموزند که اجدادشان کشاورزی را آموختند.( اسکات ، 1374، 25)
جامعه ما یک جامعه سازمانی است . ویژگی جوامع مدرن این است که نقش سازمانها در تمدنهای کهن (مانند : چین و یونان) نیز وجود داشته اند اما در جوامع مدرن می توان سازمانهای زیادی را مشاهده نمود که عهده دار انجام وظایف بسیار متنوعی می باشند.

امروزه اثرات توسعه یافتگی در تمام سطوح ( فردی ، سازمانی ، اجتماعی ) و در تمام بخش ها( اقتصادی ،سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی ) خود را نشان می دهد . نهادهای اجتماعی و سیاسی منطبق با توسعه و پیشترفت ، خود را مجهز ساخته اند ، نباید فراموش کرد که رشد و توسعه نیازمند ایجاد و یا تطبیق انواع جدید دانش و سازماندهی است و اگر تغییر و تحولی صورت نگیرد با توجه به نیازهای ضروری جوامع امروزی ، دستیابی به توسعه مشکل تر از گذشته خواهد بود .( سبحان اللهی ، 1384،6)  سیستم ها در طی زمان تغییر می کنند و این تغییرات بر پویایی سیستم دلالت دارند . ( همان منبع ، 1380 ، 40) و یک سیستم  پویا برای آنکه بتواند زنده بماند باید فعالیتهایی را که ادامه حیات او را تضمین می کند ، بشناسد . سایمون یکی از دانشمندان مدیریت جدید معتقد است که ساز مانها ی امروزی برای حفظ حیات و توفیق خویش باید سه مهارت اساسی زیر را در خود پرورش دهند :

1) مهارت در فهم شرایط نامعین آینده
2) مهارت در ایجاد ایده های نو متناسب با شرایط جدید ( پذیرش تغییر) و ( یادگیری)
3) مهارت در اجرای برنامه های جدید با سرعت و راندمان .( فقهی فرهمند ، 1381، 152)

فهرست مطالب
فصل دوم:مبانی نظری تحقیق ساختار سازمانی 
ساختار سازمانی 2
مقدمه : 2
1-2- ساختار سازمانی : 3
2-2- تعاریف سازمان : 5
3-2- اهمیت و تعریف سازماندهی : 6
4-2- ساختار و فرآیند سازماندهی : 7
1-4-2- تعریف ساختار: 8
« ساختارهای سازمانی ، کالبدی است که در آن جلوه ای از موارد زیر تعیین می گردد: 9
2-4-2- تقسیم کار میان وظیفه های گوناگون : 11
3-4-2- ساختارهای بلند و مسطح : 12
5-4-2- شکل ساختار بوروکراتیک : 14
6-4-2- ساختارهای مکانیک و ارگانیک : 19
جدول 1-2- مقایسه ساختارهای مکانیکی و ارگانیکی(رابینز ، 1384،181) 20
جدول 2-2- تفاوت های دو سیستم مکانیکی و ارگانیکی (دفت ، 1381،104) 20
جدول 3-2- مقایسه کلی ساختارهای ارگانیک و مکانیک سازمان (فقهی فرهمند ، 1381،244) 21
5-2- ابعاد سازمان : 22
1-5-2ابعاد ساختاری : 22
شکل 1-2 تعامل ابعاد ساختاری و محتوایی سازمان(دفت ، 1381،19) 23
1-1-5-2- رسمیت یا رسمی بودن : 23
2-1-1-5-2 رسمیت از طریق جریان کار : 24
2-1-5-2- پیچیدگی : 30
پیچیدگی را می توان از مجرای سه بعد سنجید : 31
1-2-1-5-2تفکیک افقی : 31
2-2-1-5-2پیچیدگی سازمان در سطح عمودی : 32
3-2-1-5-2 تفکیک براساس مناطق جغرافیایی : 33
3-1-5-2- تمرکز : 35
6-2تفویض اختیار به چه معناست ؟ 38
7-2-تفاوت بین ساختار سازمان های متمرکز و غیر متمرکز : 38
8-2-تصمیم گیری و تمرکز : 39
9-2- رابطه بین (پیچیدگی ، رسمیت و تمرکز ) : 40
17-2پیشینه تحقیق ساختار سازمانی : 42
تحقیقات داخلی : 47
منابع و مآخذ : 52