این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق فناوری اطلاعات می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری فناوری اطلاعات تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق فناوری اطلاعات در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

در دانشنامه كتابداری و اطلاع رسانی، فناوری اطلاعات چنین تعریف شده است: "مجموعه ابزارهای اطلاعاتی، اعم از وسایل ارتباط از راه دور، ابزارهای دیداری و شنیداری و ماشین‌های مربوط، توام با دانش، مهارت و شیوه استفاده از آن ها در تولید، پردازش، و دبیزش اطلاعات به منظور انتقال اطلاعات به جامعه استفاده كننده" (سلطانی و راستین، 1379، ص 236).

انجمن فناوری اطلاعات آمریكا، فناوری اطلاعات را مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصاً برنامه‌های نرم افزاری و سخت افزار رایانه دانسته؛ به طور كوتاه، فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانه های الكترونیكی و نرم افزار سروكار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شكلی مطمئن و امن انجام پذیرد. اخیرا تغییر اندكی در این عبارت داده شده تا این اصطلاح به طور آشکار دایره ارتباطات الكترونیك را نیز شامل گردد. بنابراین عده ای بیشتر عبارت فناوری اطلاعات و ارتباطات را به كار می‌برند (عامل، 1389).

فناوری اطلاعات عبارتی است كه در برگیرنده دو موضوع محاسبات و ارتباطات می‌باشد. تعابیر مختلفی از این موضوع ارائه شده است.‌ در یكی از تعابیر، به پردازش اطلاعات اداری محدود شده و در تعبیری دیگر به كاربرد رایانه در امور تولیدی مانند استفاده از آدم واره ها و كنترل‌های از راه دور اشاره دارد (مومنی، 1372). اصطلاح فناوری اطلاعات برای توصیف فناوری هایی بكار رفته كه در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می‌كنند. این اصطلاح، فناوری‌های نوین مانند رایانه، انتقال از طریق فاكس ، میكروگراف ها ، ارتباطات از راه دور، همچنین فناوری‌های قدیمی تر مانند بایگانی اسناد، ماشین‌های محاسباتی مكانیكی، چاپ و حكاكی را در بر می‌گیرد (بهان، 1377).

فناوری اطلاعات را می‌توان نقطه همگرایی الكترونیك، پردازش داده ها، و ارتباطات دوربرد دانست. این همگرایی، دو جنبه دارد. نخست، از میان رفتن فاصله ها و در نتیجه استقرار كامپیوتر‌های سابقا منزوی از هم در یك شبكه گسترده جهانی، و دیگری كامپیوتری شدن سیستم ها و ارتباطات راه دور كه موجب ایجاد ظرفیت‌های جدید برای انتقال صدا و تصویر می‌شود. این همگرایی دو وجهی، ابزارهای جدید برای گرد آوری، ذخیره سازی، پردازش، سازماندهی، انتقال و نمایش اطلاعات در اختیار انسان قرار می‌دهد (اوتارخانی، 1379).به طور کلی فناوری اطلاعات برای تولید و فراهم آوری، پردازش، ذخیره سازی، و اشاعه مواد و اطلاعات، به شکل‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فناوری ها در تامین اهداف آموزشی، پژوهشی، مدیریتی، بهداشتی- درمانی، ومانند آن در سازمان ها نقش مهمی ایفا می‌کنند (شیروانی  نیا، 1387).

تعریف‌های زیر نیز از متون متعددی استخراج شده اند:
-  فناوری اطلاعات به ابزار و روش هایی اطلاق می‌شود که به نحوی اطلاعات را در اشکال مختلف صدا ، تصویر و متن جمع آوری،ذخیره، بازیابی، پردازش و توزیع می‌کند (علی احمدی، 1383).

 - فناوری اطلاعات به فناوری هایی گفته می‌شود که امکانات لازم را برای جمع آوری، انباشت، پردازش و توزیع اطلاعات فراهم می‌کند. محور این فناوری، رایانه و ارتباطات راه دور است. رایانه ها اساساً کار پردازش و انباشت اطلاعات را انجام داده و ارتباطات راه دور، امکانات پخش و توزیع این اطلاعات  را در سطحی بسیار وسیع فراهم می‌سازند (داورپناه، 1378).

-  فناوری اطلاعات به هر آنچه که موجب جمع آوری، گردش، پردازش و انتقال اطلاعات و پیام ها بدون محدودیت‌های مکانی و زمانی گفته می‌شود .رایانه ها، شبکه‌های رایانه ای، نرم افزارهای کاربردی، تجهیزات مخابراتی، ارتباطی و چند رسانه ای مانند تلفن و تلویزیون ارتباطات بدون سیم موبایل و... در حوزه مباحث فناوری اطلاعات می‌گنجد. براین اساس همه افراد به نوعی از فناوری اطلاعات استفاده می‌کنند.معمولاً فناوری اطلاعات در ابتدای ورود به هر حوزه ای سعی در حذف پدیده ای تکرارپذیر و فرایندهای اضافی دارد. از این رو بکارگیری صحیح و مناسب فناوری اطلاعات می‌تواند موجب بهره وری بیشتر در آن حوزه گردد .اینترنت یکی از ابزارهای گسترده و موفق ابزارهای فناوری اطلاعات است .این موفقیت آنقدر چشمگیر بوده که بسیاری از مردم اینترنت و فناوری اطلاعات را معادل یکدیگر فرض می‌کنند. درحالی که این فرض صحت ندارد؛ اینترنت وسیله ای است که در آن هر سه اصل فناوری اطلاعات یعنی تولید، پردازش و عرضه اطلاعات دیده می‌شود و البته تنها وسیله ای نیست که این ویژگی را دارد (رهنما فرد، 1384).

 -فناوری اطلاعات بر ذخیره و بازیابی اطلاعات به ویژه بر رسانه ها و محمل‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات تأثیرگذاشته است. بدین معنا که در طول تاریخ با اختراع خط، کاغذ و چاپ، میکرو فیلم ها و میکروفیش ، رسانه‌های ذخیره و بازیابی تحولات اساسی یافتند، ولی با ورود رایانه در عرصه رسانه ها و اطلاع رسانی تحول و تغییرات شگرفی در رسانه ها بوجود آمد ( مزینانی، 1384).

 - از دیدگاه کتابداری و اطلاع رسانی"برآیند کلیه تجهیزات، فنون و تدابیر مرتبط با آن ها که در جهت تسهیل و تسریع فعالیت ها و خدمات کتابداری و اطلاع رسانی بکار گرفته می‌شود، فناوری اطلاعات را تشکیل می‌دهد که البته سهم اجتناب ناپذیر ظرفیت‌های ارتباطی در داد و ستدهای اطلاعاتی مبتنی بر فناوری در دهه‌های اخیر سبب شده که ترکیب فناوری اطلاعات به فناوری اطلاعات و ارتباطات  تغییر  کند"  (حری، 1384).

منبع:فروشگاه ساز فایلینا

فهرست مطالب

فصل دوم: چارچوب نظری و پیشینه پژوهش فناوری اطلاعات

مبانی نظری فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات 12
2-1-1- فناوری چیست 12
2-1-2- فناوری اطلاعات و تعریف‌های آن 13
2-2- مولفه ها و عوامل زیرساختی فناوری اطلاعات 15
2-2-1- مولفه‌های فناوری اطلاعات 15
2-2-1-1- سخت افزار 15
2-2-1-2- نرم افزار 16
2-2-1-3- بانك اطلاعاتی 16
2-2-2- عوامل زیر ساختی فناوری اطلاعات 16
2-3- کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان ها 17
2-3-1- كاربرد عملیاتی 17
2-3-2- كاربرد اطلاعاتی 18
2-4- ابزارهای فناوری اطلاعات 19
2-4-1- پست الکترونیک 19
2-4-2- دورنگار (فاکس مایل) 20
2-4-3- كنفرانس از راه دور 20
2-4-4- کنفرانس صوتی (شنیداری) 21
2-4-5- کنفرانس ویدیویی (صوتی-تصویری) 21
2-4-6- کنفرانس رایانه ای 21
2-4-7- پست صوتی 22
2-4-8- ویدیوتکس یا پیام نما 22
2-4-9- پایگاه داده‌های عمومی 23
2-4-10- شبکه گسترده جهانی 23
2-4-11- چت (گفتگو) 23
2-4-12- اتوماسیون اداری 
2-5- مزایا و معایب فناوری اطلاعات 
2-5-1- مزایای فناوری اطلاعات 
2-5-2- محدودیت‌های فناوری اطلاعات 
2-6- فناوری اطلاعات در کتابخانه ها 
2-6-1- تاریخچه ورود فناوری اطلاعات به کتابخانه ها 
2-6-2- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها 

پیشینه تحقیق درمورد  فناوری اطلاعات

2-11-1- پژوهش‌های داخلی فناوری اطلاعات

2-11-2- پژوهش‌های خارجی فناوری اطلاعات

2-12- جمع‌بندی