مبانی نظری و پیشینه تحقیق عدالت در سازمان نمونه فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت می باشد که در آن به چارچوب نظری و پیشینه پژوهش می پردازیم.

عدالت در سازمان

درک اینکه چگونه افراد در مورد عدالت در سازمانشان قضاوت می کنند و چطور آنها به عدالت یا بی عدالتی درک شده پاسخ می دهند، از مباحث  اساسی خصوصا برای درک رفتار سازمانی است (باس 2007، 225).با وجود اینکه مطالعات اولیه در مورد عدالت به اوایل دهه۱۹۶۰ و کارهای جی استیسی آدامز برمی گردد، با این حال اکثر مطالعات در مورد عدالت در سازمانها از سال ۱۹۹۰ شروع شدند.

طبق یک گزارش از منابع منتشر شده در این زمینه، تقریبا ۴۰۰ تحقیق کاربردی و بیش از ۱۰۰ تحقیق بنیادی متمرکز بر مباحث انصاف و عدالت در سازمانها تا سال ۲۰۰۱ به ثبت رسیده است (چاراش و اسپکتور   2008، 256). در یک مسیر این تحقیقات به دنبال تعیین منابع یا کانون های عدالت بوده اند؛ به این معنی که کارکنان چه چیزی یا چه کسی را عامل بی‌عدالتی در سازمان می دانند. 

عدالت سازمانی اصطلاحی است که برای توصیف نقش عدالت که به طورمستقیم با موقعیت های شغلی ارتباط دارد به کار می-رود. علی الخصوص در عدالت سازمانی مطرح می شود که باید با چه شیوه هایی با کارکنان رفتار شود تا احساس کنند به صورت عادلانه با آنها برخورد شده است که می تواند با گزینش کارکنان، ارتقاء شغلی کارکنان، سود و مزایای کارکنان ارتباط داشته باشد.

 لیند و همکارانش، معتقدند که عقیده ی هر فرد از میزان رعایت عدالت در سازمان، به طور کامل از تجارب شخصی او نشات نمی گیرد، بلکه بخشی از آن ناشی از تجربه ی جمعی وسیع تری است که توسط سایرین بیان می گردد. در تحقیقاتی که اخیرا در زمینه ی عوامل موثر بر ادراکات افراد از رعایت عدالت  صورت گرفته است، محققان دیدگاه وسیعتری را مد نظر قرار داده اند. به طور مثال وان دی باس معتقد است که میزان رعایت عدالت در سازمان ممکن است بسته به زمینه اجتماعی مورد نظر باشد و ضعف های متفاوت ادراک شود (امیرخانی 1387، 93)

فهرست مطالب
مقدمه    1
بخش اول: عدالت    3
2-1- بررسی نظریه های پیرامون عدالت سازمانی    3
2-1-1 معنای لغوی عدالت    3
2-1-2 بحث مفهومی و اصطلاحی عدالت    4
2-1-2-1 عدالت در قرآن    4
2-1-2-2 عدالت در سيره‌ي نبوي    6
2-1-2-3 عدالت در اندیشه سیاسی امام علی (ع)    11
2-1-2-4 عدالت از نظر افلاطون    12
2-1-2-5 عدالت از ديدگاه شهيد مطهري    14
2-1-3 عدالت صوري و ماهوي    17
2-1-4 عدالت طبيعي و حقوقي    18
2-1-5 مروري بر مباني عدالت در فلسفه اجتماعي غرب    18
2-1-5-1 يونان باستان    18
2-1-5-2 اروپاي پس از رنسانس    19
2-1-5-3 غرب معاصر    19
2-1-5-4 گستره عدالت در فرهنگ اسلامي    20
2-1-5-5 فلسفه    21
2-1-5-6 اخلاق    21
2-1-5-7 فقه    21
2-1-5-8 اجتماع و سياست    22
2-1-6 موانع استقرار عدالت    22
2-1-7 عدالت اجتماعی    23
2-1-8 ابعاد عدالت اجتماعی    25
2-1-8-1 برابری و مساوات    25
2-1-8-2 قانون مندي    26
2-1-9 راهكارهاي تامين عدالت اجتماعي    27
2-1-9-1 قانون صحيح    27
2-1-9-2 قانون گرايي    27
2-1-9-3 اخلاق    28
2-1-9-4 شايسته سالاري    29
2-1-9-5 نظارت اجتماعي    29
2-1-9-6 پيوند استوار حكومت و ملت    30
2-1-9-7 زي مردمي داشتن كاگزاران نظام    30
2-1-9-8 مبارزه با ستمگران    30
2-1-10 مفهوم عدالت سازمانی    31
2-1-11 تعریف عدالت سازمانی    34
2-1-12 مدل عمومي عدالت سازماني    36
2-1-13 ابعاد عدالت در سازمان    36
شکل (2-1): مؤلفه های عدالت سازمانی (ایوانسویچ و ماتسون 1996، 567)    36
2-1-13-1 عدالت توزیعی    36
2-1-13-1-1 نظریه برابری    40
2-1-13-1-2 واكنش‌هاي افراد در مقابل برابري و نابرابري ادراك شده    42
2-1-13-1-3 کاربردهای مدیریتی نظریه برابری    45
2-1-13-1-4 مدل قضاوت عادلانه    46
2-1-13-1-5 معيارهاي عدالت توزيعي    47
2-1-13-2 عدالت رویه ای    48
2-1-13-2-1 راهکارهای درک عادلانه رویه ها    50
2-1-13-3 عدالت تعاملی    51
2-1-14 طبقه‌بندي گرين برگ از عدالت    53
2-1-15 کانون های عدالت سازمانی    55
2-1-16 عوامل مؤثر بر درک عدالت در سازمان    55
شکل (2-2): عوامل مؤثر بر درک عدالت در سازمان (امیرخانی 1387، 93)    56
2-1-16-1 پیامدهایی که شخص از سازمان دریافت می کند    56
2-1-16-2 رویه های سازمانی    56
2-1-16-3 خصوصیات ادراک کننده    56
2-1-16-4 ویژگی های شخصیتی    57
2-1-16-5  ویژگی های جمعیت شناسی    57
2-1-17 نتایج حاصل از درک عدالت در سازمان    59
شکل (2-3): نتایج حاصل از درک عدالت در سازمان ( حسین زاده و ناصری 1386، 20)    59
2-1-17-1 عملکرد کاری    59
2-1-17-2 رفتار شهروندی سازمانی    60
2-1-17-3 رفتار خلاف انتظار و ترک شغل    60
2-1-17-4 واکنش های نگرشی و احساسی نسبت به پیامدهای خاص، سازمان و سرپرست    61
2-1-17-5  افزایش تعهد سازمانی    61
2-1-17-6  رضایت شغلی و رضایت مشتری    62
شکل (2-4): پیشآیندها و پیامدهای عدالت سازمانی (حسین زاده و ناصری 1386، 20)    64
2-1-18 قوانین شش گانه برای استقرار عدالت سازمانی    64
2-1-19 مديريت منابع انسانی و عنصر عدالت    65
2-1-19-1 عدالت در استخدام افراد سازمان    65
2-1-19-2 عدالت در طراحی نظام جبران خدمات    66
2-1-19-3 عدالت در آموزش کارکنان    67
2-1-19-4 عدالت در طراحی سیستم های انضباطی    68
2-1-19-5 عدالت در اخراج کارکنان    69
2-1-19-6 عدالت در طراحی نظامِ ارزيابی كاركنان (تعيين شايستگی)    69
2-1-20 موانع اجرای تحقق عدالت سازمانی    71
شکل (2-5): موانع اجرای تحقق  عدالت  سازمانی (پورعزت 1388، 33)    71
2-1-20-1 تعریف نشدن اهداف و استراتژیها بر محور عدالت    71
2-1-20-2 محیط    72
2-1-20-3  اندازه سازمان    73
2-1-20-4 ساخت قدرت و کنترل    74
2-1-20-5  موانع آگاهانه    75
2-1-20-6 موانع نا آگاهانه ( سوء ادراکات)    75
2-3- بررسي تحقيق‌هاي انجام شده    78
2-3-1 بررسی تحقيقات انجام شده در مورد عدالت سازماني    78
2-3-1-1 تحقيقات انجام شده در داخل كشور    78
2-3-2-2 تحقيقات انجام شده در خارج كشور    82
2-4- چهارچوب نظری تحقیق    86
2-5- مدل مفهومی تحقیق    88
2-7- فرضيه‏هاي تحقیق    91

منابع و مآخذ    91
فهرست منابع فارسی    91
فهرست منابع انگلیسی    100