موقعیت گنبد علویان:
گنبد علویان در چهار باغ علویان، در نزدیکی میدان امام زاده عبدالله قرار دارد.

بناي گنبد علويان  در شهر همدان كه تا چندي پيش در محدوده دبستاني كوچك در بافت قديمي شهر بود مجالي براي شناساندن معماري منحصر به فرد خود نداشت اكنون پس از آزاد كردن بافت پيرامون و تجهيز محدوده آن در وضعيت مناسب تري قرار گرفته و به دليل معماري وي‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژه و تزئينات بسيار پيچيده گچي آن كه از حدود 900 سال پيش به جا مانده در خور معرفي است. گنبد علويان به اعتبار تحقيقات باستان شناسان بنايي مغولي يا به عبارتي سلجوقي تكامل يافته است.اين گنبد به دلايلي چند واز جمله ويژگي هاي منحصر به فرد كالبدي وظرافت تزئينات استثنايي آن همواره مورد توجه ويژه محققان قرار داشته .پورفسور آرتور اپهام پوپ به خصوص به اين بنا عنايتي خاص نشان داده و در هنگام قياس با معماري دوره هاي پيشين چنين گفته است:معماري مغول ايلخاني با پيشينيانش نزديكي دارد و در واقع رشد همشكل سبك ها و شيوه هاي قبلي سلجوقي است ارتباط ميان اين دو سبك چنان نزديك  است كه در برخي موارد مانند گنبد علويان همدان عقايد در مورد سلجوقي يا مغولي بودن بنا متفاوت است ولي به طور كلي معماري مغولي داراي يك خصلت ويژه خود بود و در بسياري جنبه ها با كارهاي سلجوقي تفاوت داشت.گر چه در بناي مغولي يك مقياس عظيم به كار رفت اما آنها در عين حال خيلي سبك ترند ....به طور كلي در اين معماري سختي و خشني كاهش يافته فضاهاي خالي بيشتر شده و روشنايي افزون تر و بهتر طراحي شده است.


اين بنا از لحاظ هنر گچبري و آجركاري از آثار ارزشمند و كم نظير سده هاي مياني دوره اسلامي (سده هاي 6و 7هجري) است.شكل ظاهري آن شبيه ((گنبد سرخ)) مراغه است كه در سال 542 هجري قمري ساخته شده و ابعاد داخلي آن (8متر در 8متر ) و تزئينات غني و متراكم و در عين حال راز آميز و چشم نواز درون بنا تا حدودي مشابه بناي (گنبد حيدريه ) قزوين است كه از بنا هاي اوايل قرن 6 هجري قمري است .بنابراين گنبد علويان همدان را هم بايد از آثار معماري آرامگاهي اين دوران به شمار آورد.
و...