حقوق و قضا از گذشته تا به حال

نوع فایل: word

قابل ویرایش 65 صفحه

مقدمه:

1-تعریف سازمان قضائی 1:

سازمان قضائی در معنای عام و كلی شامل تمامی تشكیلات قضائی در كشور است كه به امر دادرسی بین مردم و یا در ارتباط دولت با مردم و بالعكس اشتغال دارد. بنابراین در این معنای عام و گسترده شامل تمامی دادگاهها و دادسراها میشود،اعم از دادگاهها و دادسراههای عمومی دادگستری كه به دعاوی حقوقی یا كیفری مردم رسیدگی می كنند و بر اساس منطق حاكم در روزگاران حیات بدوی انسان،حق با زور بوده است و عبارت معروف الحق لمن غلب از یادگارهای به جا مانده از آن دوران تاریك از زندگی انسان ،حق با زور بوده است و عبارت معروف الحق لمن غلب از یادگارهای به جا مانده از آن دوران تاریبك از زندگی انسان است ،در آن زمان هر كسی تواناتر بود و قدرت بیشتری داشت بدیهی است كه بهتر از دیگری می توانست به آنچه مطلوب وی بود برسد،خواه حق با او بود و یا به ناحق موضوعی را مطالبه میكرده است،به هر تقدیر اگر محق هم می بود ولی قدرت احقاق حق نمی داشت،بدیهی است كه توفیق احقاق حق را نمی یافت این مسائل منحصر به امور حقوقی نبوده است چرا كه در زمینه های كیفری نیز صادق بوده و كسانی كه عضوی از خانواده آنها به وسیله مجری به قتل می رسید با توسل به زور و قدرت خود و اقوام و بستگان خود در مقام انتقام جوئی بر آمده و به جنگ و ستیز با مجرم می پرداختند ،بر می آمدند در واقع گاهی همین حس انتقام جوئی از جائی ،موجب میشد كه نه تنها خانواده بلكه طایفه و قبیله اای كه منجی علیه به آن تعلق داشت با قبیله و طایفه ای كه جائی عنصر آن بوده است جنگ و ستیزی سعبانه را آغاز می كردند كه انجام آن مرگ و نابودی چندین نفر انسان از دو قبیله منجر میشد.به هر تقدیر با پیدایش قانون در اجتماعات بشری و زایش نور در آن ظلمات نبوده و تاریك زندگی و دوران بربریت و سبعیت به مرور نظم و ترتیب و احقاق حق به وسیله مراجع قضائی جایگزین اعمال زور و قدرت شخصی در تمامی زمینه های دعاوی و اختلافات حادث در زندگی بشر اعم از حقوقی و كیفری شده و برای دادرسی در هر دو

زمینه ،تشریفات و آئین ویژه ای وضع و مقرر گردید كه به آئین دادرسی حقوقی یا مدنی و آئین دادرسی كیفری موسوم شد .پس به جای توسل به زور و اعمال قدرت شخصی ،مراجعه به دستگاه قضائی یا تشریفات خاص بند اول مرسوم گردید .

در رابطه با دادگستری در عهد باستان ایران و نیز سازمان قضائی و قوانین جزائی و انواع كیفر در ایران بحث كنیم .كلمه (دات) در فارسی قدیم هخامنشی و اوستا به معنی قانون است و همین كلمه در فارسی تبدیل به (داد) گردیده است .كلمه داتیك ،منسوب به (دات) به معنی داد و عدل است .قبل از اینكه اسكندر دانیال را نابود كند در زمان هخامنشیان ،مغان و پیشوایان مذهبی مجری قانون و دادگستری بودند.سیسرون خطیب رومی كه در یك قرن پیش از میلاد می زیسته است می نویسد مغان نزد ایرانیان از فرزانگان‌دانشمندان‌بشمارند،كسی‌پیش‌ازآموختن‌تعالیم مغان به پادشاهی ایران نمی رسد.

نیكولاس (از شهر دمشق) نوشته ،كورش دادگری و راستی را از دامغان آموخت و نیز صدور حكم و قضاوت در حاكمات با مغن بوده است .در منابع خودمان هم همین مشاغل از برای آنان معین شده است ،موبد اسمی كه امروز هم به پیشوایان زرتشت داده میشود. (همان كلمه مع است .غالبا در شاهنامه آمده (ص10)كه نویسنده و پیشگویان تعبیر خواب‌واخترشناسی‌وپندواندرزاست و در بسیاری موارد طرف شور پادشاه قرار می گرفتند.

فهرست مطالب:

فصل اول:(حقوق از آغاز تا مشروطیت)

تعریف سازمان قضایی

سازمان قضایی در عهد هخامنشی

قوانین جزائی و انواع کیفر

 سازمان‌قضائی پس از حمله اسكندر و استقرار حكومت اشكانیان

سازمان قضائی در عهد باستان

انواع كیفر

حقوق مدنی در عهد ساسانیان

دادگستری در دوران اسلام

فصل دوم: (دادگستری از آغاز مشروطیت تا حکومت پهلوی)

ترتیب اداره وزارت عدلیه

مجلس وزیر عدلیه

كابینه وزارت عدلیه

مجلس محاكمات داخله

مجلس تفتیش و استنطاق

مجلس استیناف

دایره فراشخانه وزارت عدلیه

ترتیب عدالتخانه های ولایت

محكمه استیناف

محكمه تمیز (دیوانعالی كشور ).

فصل سوم: ( دادگستری‌ایران‌اززمان‌حكومت‌پهلوی‌تااستقرار جمهوری اسلامی)

محاكم عمومی عدلیه

دادگاه بخش سیار

دادگاه شهرستان

دادگاه استان

دیوانعالی كشور

محاكم اختصاصی

وظائف دادسرا

وظائف دادستان کل کشور

قوه قضائیه(پس از انقلاب اسلامی )

آشنائی‌ مختصر با تشكیلات‌ قوه‌ قضائیه‌

دادگاه‌های‌ عمومی

دادگاه‌ خانواده‌

اداره‌ سرپرستی

صدور ولایتنامه‌

صدور قیم‌ نامه‌(2)‌

دادگاه‌ انقلاب

دادگاه‌ تجدید نظر

دیوان‌ عالی‌ كشور

سازمان‌ بازرسی‌ كل‌ كشور

دیوان‌ عدالت‌ اداری