بررسی مختصر فقهی و حقوقی پیرامون حق شفعه

نوع فایل: word

قابل ویرایش 20 صفحه

مقدمه:

تعریف:

شفعه بروزن فعله، به معنی جفت و پیوستن است، مانند ازدواج، بدین معنی كه شفیع سهم شریكش را به سهم خودش پیوست می دهد و اصل آن تقویت و اعانت است، مانند شفیع كه با شفاعت خود مشفوع را تقویت می كند. اما در اصطلاح: "استحقاق شریك است نسبت به حصه فروخته شده شریك خود ".

محقق حلی در تعریف خود از شفعه همین معنا را اراده كرده است:

"شفعه استحقاق یكی از دو شریك است نسبت به حصه شریك دیگرش، بخاطر انتقال یافتن حصه بواسطه بیع" .

امام خمینی آورده است: "اگر یكی از دو شریك، سهم مشاء خود را بفروشد، با جمع شرایطی كه در این باب وجود دارد، برای شریك دیگر حق اخذ آن به همان ثمنی كه داده وجود دارد" .

قانون مدنی، شفعه را تعریف نكرده و تنها به ذكر موارد و قوانین آن اكتفا كرده است، اما از ماده 808 این قانونكه شرایط ایجاد آنرا برشمرده، میتوان به همان معنای فقهی دست یافت كه:

"الشفعة هی استحقاق الشریك، الحصة، المبیعة فی الشركة".

این قانون از شفعه در اسباب تملك نامبرده است و اخذ به آن را در ردیف احیاء اراضی و حیازت مباحات و عقود و تعهدات و ارث دانسته است .

(البته باید توجه كرد كه حق شفعه صرفاً یك حق قانونی است كه برای یكی از دو شریك قرار داده شده كه بدون رضایتمشتری مالی را از وی بگیرد، و نمیتوان آنرا همانند حیازت یا عقود معاملاتی محسوب نمود، زیرا عقود و معاملات اسباب تملیك و تملك هستند ولی در شفعه پس از اعمال حق شفیع تملك حاصل می شود، و بهمین خاطر در عبارات فقها، صرفاً'استحقاق'تفسیرو تعریف گردیده است).

فهرست مطالب:

پیشگفتار      

در شفعه

تعریف شفعه 

فلسفه وضع شفعه   

خلاف اصل بودن شفعه

غیر قابل انتقال بودن شفعه  

در شفیع

شرایط شفیع 

در اخذ به شفعه

شرایط مال مورد شفعه

شفعه در اموال غیر منقول تبعی      

فروختن حصه مشاع به همراه چیز دیگر      

شفعه در مالی كه مشترك بین وقف و طلق است  

شفعه در مالی كه احد شریكین شخص حقوقی است      

فوریت اخذ به شفعه 

قیمت ثمن اخذ به شفعه     

شفعه در بیع فاسد

شفعه در بیع خیاری    

تبعیض در شفعه         

در قابل توارث تودن شفعه

نحوه توارث      

گذشت وراث از حق خویش     

در اسقاط شفعه