دانلود مقاله بررسی اقلیم و معماری ایران

تعداد صفحات : 60 با فرمت ورد و قابل ویرایش

قسمتی از متن :

مقدمه

در كشور پهناور ایران با مناطق اقلیمی متفاوت و شرایط متغیر آب و هوایی در فصول مختلف سال، معماری سنتی ایران راه حلها و شیوه‌های منطقی و مناسب جهت فراهم نمودن شرایط آسایش انسان ابداع و ارائه نموده است. در مملكتی كه در قسمت اعظم فلات مركزی آن در بیش از نیمی از سال قطره‌های باران نمی‌بارد و تهیه و حفظ آب شیرین از معضلات همیشگی مردم این نواحی بوده و در سواحل دریای خزر با حدد دو متر بارندگی سالیانه و رطوبت بالای 80% در اكثر اوقات سال كه فعالیت و تحرك را از انسان سلب می‌كند و همچنین در سواحل جنوبی كشور كه «شمس‌الدین مقدسی» (جغرافیدان و سیاح معروف عرب  و مؤلف كتاب «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم») در قرن چهارم هجری، آنجا را از لحاظ شدت گرما، دروازه جهنم نامیده و بالأخره در نواحی كوهستانی كه برف و سرمای شدید محل زندگی در زمستانهای طولانی این منطقه است، مشاهده می‌كنیم كه معماری سنتی این مرز و بوم به لحاظ تجربه چند هزار ساله، اصول و روشهایی ابداع نموده كه بدون استفاده از وسایل مكانیكی، شرایط زیست محیطی ساختمانها را در مناطق مختلف آب و هوایی به شرایط آسایش انسان تا حد ممكن نزدیك كرده‌اند. تا همین 3 الی چهار سال قبل بود كه بنایان و معماران در مناطق مختلف اقلیمی ایران، جهت اصل ساختمان  را رو به جنوب و یا باد مناسب می‌ساختند. اهالی پایتخت مانند بسیاری از شهرنشینان  و روستائیان در این كشور، در شبهای فصل تابستان به لحاظ از استفاده از برودت نسبی آسمان شب، بستر بر روی بام پهن می‌كردند و در آنجا می‌خوابیدند. در طی بعد از ظهرهای گرم این فصل، در زیرزمین استراحت می‌نمودند. بر روی ایوانهای رو به جنوب حصیری می‌انداختند تا آفتاب گرم تابستان به درون خانه نفوذ پیدا نكند و عصرها حیاط را آب‌پاشی می‌كردند تا رطوبت و برودت حیاط و فضاهای اطراف آن افزایش یابد.

ولی امروزه طرح‌های ما به گونه‌ای است كه ساختمانها در طی تابستان بسیار گرم و حتی گرم‌تر از محیط اطراف خود می‌باشد و در زمستان نیز بسیار سرد و از لحاظ آسایش ناراحت‌كننده است و به كمك تكنولوژی مدرن و تحمل هزینه بسیار و ایجاد آلودگی و اصوات مزاحم، سعی می‌كنیم شرایط محیطی را به شرایط آسایش نزدیك كنیم. در حالیكه اگر هر كدام از این دستگاه‌ها از كار بیفتد، زندگی در چنین وضعی بسیار مشكل می‌شود. كشور ما اگرچه دارای منابع غنی زیرزمینی است و انرژی فسیلی و بالاخص نفت در ایران به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی این منابع پایان‌‌پذیر هستند. البته بازگشت به شیوه‌های ساختمانهای گذشته میسر نیست و مسلماً نحوه زندگی گذشتگان جوابگوی شرایط زندگی امروز ما نخواهد بود. همانطور كه در سایر كشورها مطالعات وسیعی در مورد روشهای طراحی و اقلیمی صورت می‌گیرد، در كشور ما نیز با توجه به پیشینه طولانی و گسترده تحقیق و تفحص در این زمینه لازم و ضروری به نظر می‌رسد. بدین ترتیب سعی كردم به مطالعه بر روی اقلیم و معماری ایران بپردازم:

یك امر كل كه تقریباً در رابطه با كلیه ساختار‌های سنتی ایران صدق می‌كند همگونی آنها و محیط مسكونی با عوامل اقلیمی است. این مطلب را در سواحل دریای خزر، كرانه خلیج فارس و دریای عمان دامنه قلل مرتفع و حاشیه كویر مركزی می‌توان به وضح مشاهده نمود. بافت شهری، فرم بنا و نوع مصالح در هر یك از این مناطق در تطبیق كامل با شرایط اقلیمی می‌باشد.

عواملی كه بر شرایط اقلیمی یك منطقه تحت تأثیر می‌گذارد و شامل زاویه تابش خورشید، عرض جغرافیایی یعنی دوری یا نزدیكی از خط استوا، شدت جریان و جهت بادهای فصلی، وجود آب، رطوبت و گیاه در منطقه و بالأخره ارتفاع از سطح دریا و ناهمواریهای سطح زمین است.