دانلود تحقیق در مورد مسجد کبود تبریز

تعداد صفحات : 37  با فرمت ورد و قابل ویرایش

مسجد كبود تبریز، فیروزه‌ی اسلام

بنای تاریخی ـ مذهبی مسجد كبود از آثار ارزشمند دوره قراقویونلو می‌باشد كه به دستور جهانشاه كه شهر تبریز را پایتخت خود قرار داده بود و به سركاری عزالدین قاپوچی بنا گردیده و با استناد به كتیبه برجسته سردرب به سال 870ه‍.ق ساختمان آن به اتمام رسیده است.  نام این مسجد به لهجه محلی، «گوی مسجد» است.

بنای اصلی در مقام مسجد مقبره، دارای صحن وسیعی بوده كه در آن مجموعه‌ای از ساختمان‌ها از جمله مدرسه و حمام و خانقاه و كتابخانه ساخته شده بود كه متاسفانه آثاری از آنها بجای نمانده است.

خصوصیت بارز  و شهرت وافر مسجد كبود با معماری ویژه تلفیقی و اعجاب‌انگیز آن بیشتر به خاطر كاشیكاری معرق و تلفیق آجر و كاشی، آجری نقوش پركار و در حد اعجاز آن می‌باشد كه زینت‌بخش سطوح داخلی و خارجی بنا بوده است. در متن كتیبه برجسته سردرب باشكوه و پرنقش و نگار آن، عمارت مظفریه و نیز نام نعمت «الله بن محمود البواب»، خطاط و احتمالاً طراح نقوش كه از هنرمندان برجسته خوشنویسی آذربایجان بوده، درج شده است.

چنین تصور می‌شود كه ساختمان مسجد كبود به مثابه یادمانی از پیروزی‌های جهانشاه برپا گردیده است، به طوری كه در این خصوص می‌توان به سوره فتح كه به صورت كامل و به شكل برجسته، زینت‌بخش دورتادور بالای شبستان بزرگ می‌باشد، اشاره نمود. نام جهانشاه در كتیبه بالای درب ورودی نقش بسته كه قبلاً روكش طلایی داشته است.

مسجد كبود دارای دو مناره باریك و بلند در منتهی الیه شرق و غرب ضلع شمالی بوده است. در پشت درب ورودی به شبستان بزرگ، یك بیت شعر فارسی به خط ثلث نوشته شده بدین مضمون:

كردار بیار و گرد گفتار مگرد                چون كرده شود، كار بگویید كه كه كرد

بنای این مسجد بسیار عالی، نمای آن كه پنجاه قدم ارتفاع دارد، هشت پله از سطح زمین اطراف كرسی دارد و از خارج دیوارهای آن همه از كاشی اعلی به رنگ‌های مختلف پوشیده شده است. از طرف داخل با نقش و نگارهای زیبا به سبك معماری اعراب و كلمات بسیار به خط عربی از طلا و لاجورد زینت یافته است. از دو طرف بنا دو مناره با برج خیلی بلند، اما كم‌قطر ساخته‌اند و در میان آنها راه‌پله تعبیه شده است كه بالا می‌رود و سطح ظاهر منارها هم كاشی است و این آجرهای منقش براق زینت معمولی است كه در ایران ابنیه را بدان می‌آرایند.

درب مسجد چهار پا بیشتر عرض ندارد و در وسط یك تخته سنگ سفید شفافی تراشیده شده كه بیست و چهار پا طول، یعنی ارتفاع و دوازده پا عرض آن سنگ است و در میان سطح داخلی آن نمای بزرگ مسجد خیلی زیبا و عظیم به نظر می‌آید، از راه‌رو و مسجد داخل گنبد می‌شود كه سی و شس قدم قطر آن است. این گنبد از طرف داخل روی دوازده مجردی بنا شده كه شانزده مجردی هم از خارج تكیه‌گاه آن است و این مجردی‌ها خیلی بلند و شش پای مكعب حجم آنها است، در پایین ستون‌های سكویی از مرمر سفید ساخته شده كه زیر آن خالی و خانه خانه است، برای اینكه كفش‌ها را هنگام داخل شدن به مسجد می‌كنند و در آن حفره‌ها  بگذارند.

این گنبد از طرف داخل با آجرهای كوچك مربع از كاشی‌های الوان مختلف گل و بوته‌دار موزاییك شده كه در میان آنها به تناسب جملات و آیات عربی گنجانیده و به قدری خوب به هم اتصال داده‌اند كه گویا یك پرده نقاشی است كه تمام با درجه و پرگار ساخته شده است. از این گنبد داخل یك گنبد كوچكتری می‌شود كه خیلی قشنگتر از اولی است:‌ در عمق آن از سنگ مرمر شفاف سفید چیزی ساخته شده كه شباهت به دری كه باز نمی‌شود، دارد.