سياه خروس قفقازي

نوع فایل: word

قابل ویرایش 70 صفحه

چکیده:

هدف از مطالعه شناسايي كليه زيستگاههاي پرنده در استان، تخمين جمعيت پرنده، شناسائي عادات و رفتار، شناسايي عوامل تهديد كننده زيستگاه و گونه و در آخر ارائه پيشنهادات كاربردي در جهت حفظ و احيا گونه سياه خروس و زيستگاههاي مختلف آن چه در داخل و چه در خارج از محدوده حفاظت شده ارسباران مي‌باشد.

روش تحقيق بر مبناي جمع آوري اطلاعات و عمليات ميداني بوده كه در جهت شناخت زيستگاههاي پرنده در محدوده استان، بررسي وضعيت زيستگاه و تخمين جمعيت پرنده در هر يك از زيستگاههاي شناسايي شده، انجام گرفته است.

به منظور تعيين پراكنش پرنده، علاوه بر جمع آوري اطلاعات محلي اقدام به تهيه مدل از زيستگاه مادر شد كه با تعميم آن در ساير مناطق به همراه عمليات ميداني, زيستگاههاي جديدي شناسائي گرديد كه در آن زيست جاي پرنده (لك) شامل محلهاي لانه گزيني، جوجه آوري، تغذيه، شناسائي گونه هاي گياهي مدنظر قرار گرفته است.

در مورد تخمين جمعيت پرنده به علت ناهمگوني منطقه پراكنش و ازهم‌ گسيخته بودن زيستگاهها، روشهاي آماري متداول كارائي نداشت. لذا ابتدا سعي شد ازطريق روش معمول (capture-sighting) تعدادي از پرندگان نر علامتگذاري و رهاسازي شوند؛ ولي اين روش به دلايل مختلف مفيد واقع نگرديد. لذا اجبارا اقدام به شناسائي مناطق لك گرديده و در طول ارديبهشت ماه با مشاهده مستقيم در ساعات اوليه صبح (5:30 تا 9) و ساعات آخر روز (6 تا 8:30) تعداد پرندگان نر در اين مناطق شمارش گرديد.سپس نسبت پرندگان نر به ماده در 6 منطقه تجمع در داخل منطقه امن و 6 منطقه تجمع در داخل منطقه حفاظت شده، بررسي و معلوم شد كه در 70% اين مناطق نسبت پرنده نر به ماده سه به يك مي‌باشد. لذا در اين مطالعه تعداد پرنده نر و ماده سه به يك محاسبه گرديده است. پس از شناخت و بررسي داده‌هاي زيستگاههاي مورد مطالعه، جمعيت موجود در آنها تلفيق و جمع بندي شده و بر مبناي عوامل زيست محيطي و اكولوژيكي در جهت بهره ‌وري بهينه و حفاظت پايدار، برنامه‌هاي مديريتي زيستگاهها به تفكيك مشخص شده است.

واژه‌ هاي كليدي: تجمع‌گاه (لك)، منطقه امن كلن، سياه خروس قفقازي

مقدمه:

تا دهه 1950 چنين تصور مي‌شد كه سياه خروس قفقازي تنها در كوهستانهاي قفقاز و شمال شرقي تركيه يافت مي‌شود.ولي در دهه 1960 شايعات وجود يك پرنده قابل شكار سياه رنگ در جنگلهاي كوهستاني كليبر در شمال آذربايجانشرقي قوت گرفت.لذا براي اولين بار در تير ماه سال 1350 آقاي سيفعلي شهسواري نيا مدير كل وقت محيط زيست آذربايجانشرقي موفق به ديدن سياه خروس گرديده و طي گزارش هيجان انگيزي وجود اين پرنده را در دره كلن دوغرون مورد تائيد قرار داد.

در حال حاضر سياه خروس در حوزه هاي آبخيز رودخانه هاي ايگلنه چاي و مردانقم چاي در داخل و خارج از منطقه حفاظت شده ارسباران پراكنش دارد؛ و اين در حاليست كه عليرغم حفاظت پرنده در محدوده حفاظت شده ارسباران، اين گونه منحصر به فرد در خارج از منطقه حفاظت شده بدون پوشش حفاظتي به همراه معضلات مختلفي همچون تعليف خارج از ظرفيت مراتع و حتي تعليف جنگلها، شكار و غيره با آينده اي نا مطمئن به حيات خود ادامه مي‌دهد.

بدون شك حفاظت و مديريت زيستگاههاي پرنده با توجه به روند سريع تخريب محيط زيست الزامي بوده و انجام آن بدون همكاري و همياري مؤثر ساكنين اين مناطق امكان پذير نمي‌باشد.اميد است كه اين مطالعه مقدمه اي باشد براي حفاظت بهينه از زيستگاههاي اين پرنده كمياب.

در اين تحقيق سعي شده است كه پس از آشنائي با پراكنش پرنده،خصوصيات زيستگاهي، عادات و رفتار، روش مطالعه و عمليت ميداني و نيز الگويي جهت برآورد جمعيت گونه ارائه شود.

فهرست مطالب:

فصل اول: كليات

1-1 مقدمه

1-2- پيشينه مطالعاتي

1-2-1- پيشينه مطالعاتي در قفقاز

1-2-2- پيشينه مطالعاتي در ايران

1-3- پراكنش

1-3-1- پراكنش جهاني

1-3-2- پراكنش در تركيه

1-3-3- پراكنش در جمهوري آذربايجان

1-3-4- پراكنش در ايران

فصل دوم: مطالعات كتابخانه اي

2-1- معرفي منطقه حفاظت شده ارسباران

2-1-1- وسعت و حدود جغرافيايي

2-1-1-1- حدود چهارگانه جغرافيايي

2-1ـ1ـ2ـ تقسيمات سياسي ـ اداري

2-1-2- گونه‌هاي شاخص گياهي

2-1-3- خصوصيات فيزيكي منطقه

2-1-4- گونه‌هاي شاخص جانوري

2-2- معرفي گونه

2-2-1- مشخصات ظاهري

2-2-1-1- مقايسه مشخصات ظاهري سياه خروس قفقازي و اروپائي

2-2- 2- مشخصات زيستگاه گونه

2-2-2-1- مقايسه زيستگاههاي قفقاز با زيستگاه كلن

فصل سوم: عمليات ميداني

3-1- تجهيزات مورد نياز

3-1-1- تجهيزات اقامتي

3-1-2- تجهيزات مطالعاتي

3-2- مراجعه به روستاهاي منطقه و مصاحبه با افراد

3-3- انواع لكهاي شناسايي شده

3-3-1- لك هاي شناسائي شده در داخل منطقه امن كلن (از شرق به غرب)

3-3-2- لك‌هاي شناسائي شده در خارج از محدوده امن و داخل منطقه حفاظت شده

3-3-3- مناطق لك شناسائي شده در خارج از منطقه حفاظت شده ارسباران

3-4- عمليات ميداني در منطقه امن كلن و مشاهده رفتار پرنده

3-4-1- تغذيه

3-4-2- استراحت شبانه

3-4-3- صدا

3-4-4- الگوهاي اجتماعي

3-4-5- نظام تجمع (Lekking) و تشكيل لك

3-4-5-1- ويژگي و كاركرد قلمرو

3-4-5-2- رفتارشناسي تجمع و نمايش (Lekking behaviour)

3-4-5-3- جلب جفت

3-4-5-4- پرش

3-4-5-5- روياروئي نرها

3-4-5-6- جفتگيري

3-4-5-7- زادآوري

3-5- تخمين جمعيت

فصل چهارم: بحث و نتيجه گيري

4-1- بررسي نوسانات جمعيت در فصول مختلف سال

4-2- عوامل تهديد كننده زيستگاه و گونه

4-2-1- چراي دام

4-2-2- جنگل تراشي

4-2-3- علف چيني

4-2-4- تغيير كاربري اراضي

4-2-5- شكار

4-2-6- سقوط بهمن

4-2-7- احداث جاده‌هاي روستائي وعشايري

4-3- جمع بندي اطلاعات و تجزيه و تحليل نتايج

4-4- پيشنهادات و راهكارهاي مديريتي و حفاظتي

4-4-1- مديريت در محدوده امن كلن

4-4-2- مديريت زيستگاههاي خارج از منطقه امن و واقع در محدوده حفاظت شده

4-4-3- مديريت در زيستگاههاي واقع در مناطق آزاد

4-4-4- انجام اقدامات زيربنائي در درازمدت

پيوست

فهرست منابع و ماخذ

فرم ثبت اطلاعات در برآورد شمارش لك ها

منابع و مأخذ:

1-       اميربهبودي حميد، بررسي وضعيت گونه‌هاي نادر گياهي و جانوري 1374

2-       خان محمداف آي.اي، ماكيانهاي جمهوري آذربايجان 1971، ترجمه حاجي‌زاده ليل‌آبادي،احمد

3-       ضيائي هوشنگ، راهنماي صحرائي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، تهران، 1375

4-       طرح مديريت منطقه حفاظت شده ارسباران، مرحله توجيهي (طرحريزي)، جلد يازدهم، حيات‌وحش و آبزيان، مديرطرح: شركت جهاد تحقيقات آب وآبخيزداري، مشاور: شركت روانآب، 1381

5-       فيروز اسكندر،حيات وحش ايران (مهره داران)،مركز نشر دانشگاهي، تهران، چاپ اول 1378

6-       مجنونيان هنريك، منصوري جمشيد، زهراد بهرام، طرح تحقيقات حيات وحش كشور، گزارش بررسي تركيب و ساختمان پوشش گياهي زيستگاه سياه‌خروس، 1362

7-       مسعود محمدرضا، بررسي زيستگاه سياه خروس (منطقه امن كلن) ارديبهشت 1372، گزارش اداره كل

8-       منصوري جمشيد، كليات پرنده‌ شناسي، سازمان حفاظت محيط زيست، تهران، 1369

9-       نامه اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجانشرقي به آقاي دواد كلاهي اول، 27/12/1383، شماره 16027

10- D.A. Scott. 1971 caucasian black groouse survey in the kalibar

Restricted region

11- Ghahramani.A 1971 A survey of the kalibar mountains

with penticular refrence to the caucasian black grouse department of the environment job completion report

12- Mansoori.J. 1974 caucasian black groouse survey department of the environment job completion report

13- Argyle.F.B. Field trip report caucasian black groouse survey 19-29 th april 1977

14- Kirby Alex mountain bird life under threat. BBC News online environment correspondent in bishkek kyrgystan

15- Michael A. Schroeder & Clait E. Branu. Walk-in traps for capturing  greater  prairie-chickens  on  leks in northeastern colorado,1986-1989.  J. Fielf Ornithol., 62(3):378-385

16- Daniel P.Walsh, Gary C.White, Thomas E.Remington, and David C.Bowden, Evaluation of the lek-count index for greater sage-grouse (prairie grouse), Wildlife society Bulletin 2004, 32(1):56-68

17- P.G.A. Ten Den & F.J.J. Niewold, The black Grouse in the Netherlands: Monitoring the last (?) surviving population, Cahiers d'Ethologie, 2000, 20 (2-3-4): 299-310

18- Michael A.Schroeder et al. Changes in the distribution and abundance of Sage grouse in Washington, Reprinted with Permission from Northwestern Naturalist (81:104-112.)

19- Wayne L.Wakkinen, Kerry P.Reese, John W.Connelly,

Sage grouse nets locations in relation to leks, J.Wieldl.Manage. 56(2):1992

20- Hans-heiner bergmann et al. Biology and population status of the Caucasian Black Grouse Tetrao mlokosiewiczi- a survey, programme european conference, black grouse – endangered species of Europe.