قسمتی از متن:

سیل

پدیده سیل یکی از رویدادهای جدی هیدرواقلیمی و از جدی ترین بلایایی طبیعی است که جوامع بشری مورد تهدید قرار می دهد. فراوانی وقوع سیل در چند دهه اخیر باعث شده که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای ادواری و مخرب قرار گیرد و تلفات جانی و مالی سیل به نحو چشمگیری افزایش یابد. در بحثهای کارشناسی یکی از علل افزایش سیل کاهش نزولات جوی جامع و یا تغییر نزولات جامد به مایع در اثر تغییرات اقلیمی عنوان می شود اما افزایش جمعیت همراه با ضعف برنامه ریزی برای بهره برداری از زمین، تخریب جنگلها و مراتع، توسعه سطوح غیر قابل نفوذ سبب شده تا در حوضه های آبخیز، آب کمتری به زمین نفوذ کرده و سریعتری به طرف پایین دست جریان پیدا کند. در نتیجه سیلها فراوانتر، شدیتر، و ناگهانی تر شده و مردم بیشتری از سیلهای شدید تری آسیب می بینند. گرچه وقوع سیلابها رابطه تنگاتنگی با بارندگی دارند اما از آنجا که در حال حاضر برای جلوگیری و یا کاهش بروز سیل نمی توان در عوامل و عناصر جوی تغییری ایجاد نمود لذا باید در جستجوی روشهایی بود که با مدیریت آنها بتوان تا حدی شدت و فراوانی سیل را کاهش داد.



جریان رودخانه ای

برخی از جریانهای رودخانه ای به آب باران حاصل از ذوب برف که به صورت هرز آب در سطح زمین یا نفوذ به رودخانه و همچنین به جریان ثقلی زیر زمینی مرتبط هستند.



عوامل موثر در بروز سیل

اندازه و تکرار سیل در هر نقطه ای بستگی به عوامل متعددی دارد که حجم و زمان رواناب سطحی حوزه بالادست و شرایط رودخانه یا مسیل از اعم آنها است. ویيگیهای فیزیکی خوضه نظیر سطح، ناهمواری وریخت شناسی زمین توام با اختصاصات هیدرولوژیکی مانند بارش، ذخیره و تلفات برگابی، تبخیر و تعرق و نفوذپذیری و اقدامات ناشی از فعالیت های بشری در بروز و تشدید و کاهش و افزایش میزان خسارت وارده دخالت دارند. شناخت این عوامل و دسته بندی آنها در هر منطقه ای از اصول اولیه مهار سیلاب و کاهش خطرات آن می باشد. این شناخت می بایستی با درک جمعی از اصول حاکم بر تولید رواناب در رودخانه و دشت سیلابی استوار باشد (وهابی، 1376)

افزایش در هر کدام از این عوامل مانند عرض، عمق یا سرعت طغیان را افزایش و در مقابل کاهش در هرکدام طغیان را کاهش می دهد. در چنین نظام رودخانه ای اگر تغییری در قسمتی از آن صورت گیرد به طور فعال موازنه ای در تغییر دو قسمت به وجود می آید که موازنه دینامیک نامیده می شود (خالدی، 1380، ص196).