قسمتی از متن:

آبشکن[1]

آبشکن­ها سازه­هایی هستند که با هدف انحراف جریان از ساحل فرسایش پذیر رودخانه و یا مسیر مناسب برای هدایت جریان و کنترل سیلاب و بعضاً برقراری عمق لازم برای اهداف کشتیرانی احداث می گردند­. همچنین تله اندازی و ترسیب مواد رسوبی به سمت دهانه­های آبگیر به ویژه در شق نهر از دیگر اهداف موردنظر آبشکن­ها تلقی مي­شود. (سازمان مدیریت و برنامه ریزی، 1381)­.

آبشکن­ سازه­ای است که به منظور کنترل نرخ انتقال رسوب ساحلی­، جلوگیری از فرسایش ساحل یا جلوگیری از ورود امواج و رسوب به مصب رودخانه و کانال­های منتهی به دریا ساخته مي­شود. با توجه به اهداف پروژه، شرایط هیدرولیکی و دینامیکی در محل اجراءی آن، مصالح موجود و امکانات اجراءیی­، آبشکن­ها بصورت طویل یا کوتاه­، با ارتفاع زیاد یا کم و نفوذپذیر یا نفوذناپذیر و از مصالح مختلف ساخته می­شوند­.

آبشکن­ها به طور عمده برای حفاظت بستر رودخانه و بهبود آبراهه طبیعی و به منظور اهداف کشتیرانی استفاده می­شوند­. هدف اصلی از بکار بردن آبشکن­ها رسوب­گذاری بین آبشکن­ها و ساحل رودخانه، فرسایش در آبراهه می­باشد.

آبشکن­ها یا اپی سازه­های دیواره عرضی هستند که در کنار رودخانه ساخته شده و با دورکردن جریان از دیواره­ها و متمرکز کردن آن در وسط به حفاظت سواحل کمک می­کنند. (اندرواژ ، 1376).

اپی یا آبشکن عبارت است از ساختمانی که در کانال­های روباز و رودخانه­ها به منظور حفاظت دیواره­ها در مقابل و یا انحراف و هدایت آب در جهت­های مورد نظر ساخته می­شوند. (سخی، 1376).

دیواره­های باله­ای (­آبشکن)، سازه­های سنگی، شنی، پاره سنگی، خاکی و یا شمعی مانند هستند که با زاویه­ای نسبت به کرانه رودخانه، برای انحراف جریان آب از نقاط بحرانی، جلوگیری از آبشستگی کرانه، تولید آبراهه­ای مناسب برای کنترل کشتیرانی و کنترل آبشستگی ایجاد می­گردند .این تأسیسات، معمولاً روی رودخانه­های پهن به منظور تولید آبراهه­ای که نه ایجاد رسوب می کند و نه آبشستگی، سبب تغییر بستر می­گردند، ساخته می­شوند. در این مورد، دیوارهای باله­ای می تواند در انتهای بیرونی خود زائده درازی برای تشکیل آبراهه داشته باشند. در اینصورت، جریان آب از طول رودخانه بوسیله همین باله کنترل می­شود. این دیواره­های باله­ای، همچنین براي كنترل جريان در محل تقاطع­ رودخانه با سازه­ها بکار می روند. (جوان، 1369).



اهداف ساخت آبشکن

تنظیم جریان رودخانه: برای نمونه آبشکن­ها معمولاً برای رهاسازی جریان در نزدیک تکیه­گاه پل استفاده می­شوند. یک تکیه­گاه پل در معرض چندین خطر در جریان­های با سرعت بالا در یک آبراهه طبیعی در حالت پیچان رود (مئاندر) مي­باشند، قرار می­گیرد. (کوهنل[2] ، 1999).
محافظت از ساحل رودخانه در مقابل فرسایش
افزایش عمق جریان برای کشتیرانی
بهبود زیستگاه آبزیان. با کاهش دادن سرعت جریان: در سالهای اخیر آبشکن­هایی از نوع منفذدار ارائه شده اند تا زیستگاهی برای ماهیان و دیگر موجودات آبزی فراهم کنند.