قسمتی از متن:

تعاريف سلامت سازماني

تعاريف سلامت سازماني
براي اينكه سلامت سازماني دريك سازمان ايجادشودابتدابايدجوموجوددرآن سازمان شناخته شود .براي تعريف،توضيح وسنجش جواجتماعي سازمانها،تلاشهاي علمي قابل ملاحظه اي دردهه هاي اخيرصورت گرفته است. يكي ازچهارچوب هاي نظري مشهور و سودمند در اين مورد سلامت سازماني است. (فرنيا، 1382: 230)
به نظرلايدنوكلينگل سلامت سازماني يك مفهوم تقريباًتازه اي است به معني توانايي سازمان براي انجام وظايف خودبه طورموثركه باعث رشدوبهبودسازمان ميشود. يك سازمان سالم جايي است كه افراد ميخواهنددرآنجابمانندوكاركنندوخودنيزافرادي سودمندوموثرباشند (Lynden& William,K,2000:3-5)
ماتيومايلز اشاره ميكندسلامت سازماني عبارتست ازدوام وبقاي سازمان درمحيط خودوسازگاري باآن وگسترش وارتقاءوتوانايي خودبراي سازش بيشتر،ويابه گفته يهويوفورسيت سلامت سازماني توانايي سازمان براي بقاءخوداست وسازماني كه سالم است بانيروهاي مخرب خارجي به طورموفقيت آميزي برخوردكرده ونيروي آنهابه طوراثربخشي،درجهت اهداف ومقاصداصلي سازمان هدايت ميكند،ودر درازمدت علائم يك سازمان سالم را ازخودنشان ميدهند (جاهد، 1385: 16-21).
چيزي كه درتعريف مايلزواضح است،اين است كه سازمان سالم بانيروهاي بازدارنده¬ي بيروني به گونه¬اي موفقيت آميزبرخوردكرده و نيروي آنرابه گونه¬اي اثربخش درراستاي اهداف و مقاصداصلي سازمان هدايت مي¬كند. البته،عملكردسازمان دريكروزمشخص،ممكن است اثر بخش ياغيراثربخش باشد،اماعلايم درازمدت درسازمان هاي سالم،مساعدتاثربخشي است. اگر تخصص هاوفنون ازسلامت كامل برخوردارباشند،افزايش مسئوليت پذيري كاركنان وبهبود كيفيت محصولات وخدمات سازمان هاتامين ميشود. بنابراين،تلاش براي بهبودسلامتي ورفاه نيروي كاربايدازراه سالم سازي خودسازمان آغازشودوادامه يابد. اصلاح،رشدوپيشرفت سلامت سازماني بيان مي¬كندكه محدوده¬ي محل كارسالم بايدارتقاءوبهبوديابد (.(Dejoy & Wilson, 2007
مايلز مي¬گويد: سلامت سازماني به وضعي فراترازاثربخشي سازمان دركوتاهمدت دلالت داردوبه مجموعه اي ازخصايص سازماني نسبتاًپردوام اشاره مي¬كند. يك سازمان سالم به اين معنا نه فقط درمحيط خودپايدارميماندبلكه دردرازمدت قادراست به اندازه كافي بامحيط خودسازگارشده وتوانايي¬هاي لازم رادرجهت بقاءخودپيوسته ايجادكندوگسترش دهد. (هويوميسكل، 1382: ترجمه سيد عباس¬زاده)
سلامتي سازمان ازلحاظ فيزيكي،رواني،امنيت،تعلق،شايسته سالاري وارزشگذاري به دانايي،تخصص،شخصيت ذينفعان،رشددادن به قابليت هاي آنهاوانجام وظايف محول شده ازسوي فراسيستمهاي خوددراثربخشي رفتارهرسيستمي تاثيربسزايي دارد (Korkmaz,2007: 22-54)
مک هاگ معتقد است که سلامت سازمان فقط با استرس، رفاه، رضايت شغلي و تعهد افراد مرتبط نيست، بلکه به کيفيت تصميم¬گيري، تناسب ساختار سازماني و شاخصهاي مالي نيز مربوط مي¬شود (Mchugh,2003: 15-25)
برخي ازصاحب نظران علوم رفتاري مديريت مانند وارنبنيس،سلامت سازماني رامعيارعملکردسازماني شمرده اند. شبيه اندام سالم،سازمان سالم،تطبيق پذيرودرحال رشداست.
براون در سال 2001 بر اساس تعريف سازمان جهاني بهداشت از سلامت، تعريف ابداعي جالبي از سلامت سازمان ارايه نمود. براون سلامت سازمان را در سه بعد جسمي، فکري و اجتماعي بيان مي¬کند. از نظر براون سلامت جسمي سازمان عبارت است از سالم بودن ساختار، طراحي، به کارگيري قدرت، فرآيندهاي ارتباطي و تقسيم کار. همچنين سلامت فکري عبارت است از اينکه چگونه اهداف و سياست¬هاي سازمان تعارضات را برطرف مي¬کند، تغييرات را مديريت مي¬نمايد، ناکارآمدي کارکنان را درمان مي¬کند و فرآيند يادگيري در سازمان را به اجرا در مي¬آورد. سلامت روحي و اجتماعي نيز شامل تحرک، جنبش و نيرو داشتن سازمان است (Goldman,2004).کميسيون خدمات ملي استراليا در سال 2007 مدلي از سلامت سازماني ارايه کرده است که عناصر فعال آن شامل جهت¬دهي، رهبري، قابليت، حاکميت، ارتباطات و فرهنگ است (- AustralianGovernment Comcare,2009).
به گفته نيوال (1995) سلامت سازماني موضوعي کلي است که با سه مجموعه فشار رواني، استرس، بهداشت رواني و اخلاق در سازمان¬ها ارتباط دارد (عباس¬زاده، 1382).
سلامت سازماني، چارچوب نظري و ابزاري سودمند براي تجزيه و تحليل و درک و تغيير محيط کار سازمان به مديران مي¬دهد (Baraynion,2004).
عده اي نيزسلامت سازماني راوضعيتي ميدانندکه کليه عوامل سازمان قابليت تأمين اهداف سازمان رابه طورمطلوب داشته باشندوبتوانندانحراف ازهنجارهاي اداري وقانوني وموانع اهداف سازماني رادراسرع وقت شناسايي وتدابيرلازم وبه هنگام رابراي رفع آنها لحاظ نمايند. برخي نيزسلامت سازماني رابه معناي تبعيت ازهنجارهاي اخلاقي وقانوني درعملکردسازماني وشغلي دانسته اند،که درمقابل آن،فساداداري است وبه معناي هنجارشکني وتخطي ازهنجارهاي اخلاقي وقانوني وسوءاستفاده ازموقعيت وجايگاه شغلي واداري براي مقاصدي غيرازخاستگاه اصلي وقانوني براي منفعت شخصي ياگروهي است.