قسمتی از متن:

تعریف تحلیل پوششی داده ها

تلاش برای تابعی کردن رابطه بین نهاده ها ستاده ها و تعیین حداکثر ستاده قابل حصول از نهاده ها، منجر به طرح توابع تولید پارامتری در سیر مطالعات اقتصادی گردید. توابعی مانند کاب-داگلاس، لیون تیف، کششی ثابت و ... در نظریه های اقتصاد خرد با این انگیزه ایجاد شده­اند. پیش فرض تابعی در عمل به دلیل پیچیدگی تبدیل نهاده­های متفاوت به ستاده­های نامتجانس و مختلف به خصوص با پیچیدگی نقش عوامل

جدید، در سازمان­های کنونی غیرعملی به نظر می­رسد(فارسیجانی و آرمان و حسین بیگی و جلیلی[1]، 1390).

یکی از روش­های غیرپارامتری، جهت اندازه­گیری کارائی و بهره­وری واحدهای اقتصادی، روش تحلیل پوششی داده ها است که اولین بار بنکر، چارنز و کوپر[2] در سال 1974، مفاهیم و مدل­CCR را ارائه دادند. در واقع تحلیل پوششی داده­ها یک مدل برنامه­ریزی خطی برای داده­های مشاهده شده می­باشد که روش جدیدی برای تخمین تجربی مرز کارایی را فراهم می­کند. منظور از DMU واحد سازمانی یا یک سازمان مجزاست که توسط فردی به نام مدیر یا رئیس و یا مسئول اداره می­شود به شرط آنکه آن سازمان دارای فرایند سیستمی باشد بعنی تعداد عوامل تولید به کار گرفته تا تعدادی محصول به دست آید. ماهیت تجربی و نداشتن مفروضات دست و پاگیر، سبب استفاده از تحلیل پوششی داده­ها در تخمین مرز کارایی است(حمزه پور و محمدی[3]، 1391).

تحلیل پوششی داده ها یک روش برنامه ریزی ریاضی برای ارزیابی کارایی واحدهای تصمیم­گیرنده است که چندین ورودی و چندین خروجی دارند. اندازه­گیری کارایی به دلیل اهمیت آن در ارزیابی عملکرد یک شرکت یا سازمان همواره مورد توجه محققین قرار داشته است(خواجوی و همکاران ، 1384). در واقع تحليل پوششي داده‌ها، مفهومي از محاسبة ارزيابي سطوح كارايي در داخل يك گروه از سازمان را نشان مي‌دهد كه كارايي هر واحد در مقايسه با تعدادي از واحدها كه داراي بيشترين عملكرد هستند محاسبه مي‌شود(Matrin &Kocher&Sutter[4]., 2000). اين تكنيك، مبتني بر رويكرد برنامه‌ريزي خطي است كه هدف اصليآن ، مقايسه و سنجشكارايي تعدادي از واحدهاي تصميم‌گيرندة مشابه است كه تعداد ورودي‌هاي مصرفي و خروجي‌هاي توليدي متفاوتي دارند. اين واحدها مي‌توانند شعب يك بانك، مدارس، بيمارستانها، پالايشگاهها، نيروگاه‌هاي برق، ادارات تحت پوشش يك وزارتخانه ويا كارخانه‌های متشابه باشند. منظور از مقايسه و سنجش كارايي نيز اين است كه يك واحد تصميم‌گيرنده در مقایسه با ساير واحدهاي تصميم‌گيرنده، چقدر خوب از منابع خود در راستاي توليد استفاده كرده است(فارسیجانی و همکاران ، 1390). در این روش با استفاده از مدل­های برنامه­ریزی ریاضی، مرزی متشکل از شرکت­هایی با بهترین کارایی نسبی به دست می­آید و این مرز، معیاری برای ارزیابی و ارائه راهکارهای بهبود عملکرد سایر شرکت­ها، قرار می­گیرد.در این روش بدون نیاز به داشتن تابع تولید، با استفاده از یک مرز تولید غیرپارامتری می­توان کارایی را به صورت نسبی مورد سنجش قرار داد. (میرغفوری و همکاران، 1390).