جریان‌های نقدی

اهمیت جریان‌های نقدی  

استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی نیازمند اطلاعات در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند. این نیاز صرف‌نظر از ماهیت فعالیت‌های واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری وجود دارد، چرا که علی‌رغم تفاوت این واحدها از لحاظ فعالیت‌های اصلی درآمدزا، نیازها به وجه نقد عمدتاً از دلایل مشابهی ناشی می‌شود به عبارت دیگر واحدهای تجاری جهت هدایت عملیات، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماً به وجه نقد نیاز دارند (جايارامن^[1]، 2008؛ كورانا و همكاران^[2]، 2006). در واقع شركت‌هايي با محدوديت مالي بيشتر نياز داخلي بيشتري به توليد جريان هاي نقدي بالاتر براي خنثي كردن اثرات تقسيم سود (كايا و سو^[3] 2009)، و سرمايه‌گذاري (مينتون و اسكارند^[4] 1999) دارند. وجوه نقد از این نظر دارای اهمیت است که نشان دهنده قدرت خرید عمومی است و در مبادلات اقتصادی به سهولت می‌تواند به سازمان‌ها و یا اشخاص مختلف جهت رفع نیازهای خاص شان و در تحصیل کالا و خدمات انتقال یابد (اورپورت و زنگ^[5]، 2009).

2-1-2) اندازه‌گیری‌های حسابداری از طریق جریان‌های نقدی آتي

جریان‌های نقدی در یک واحد تجاری از اساسی‌ترین رویدادهایی است که اندازه‌گیری‌های حسابداری بر اساس آن‌ها انجام می‌پذیرد و چنین تصور می‌شود که بستانکاران و سرمایه‌گذاران نیز تصمیماتشان را بر همین اساس اتخاذ می‌نمایند (كال و همكاران^[6]، 2009). اگرچه صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را درباره جریان‌های وجه نقد واحد تجاری طی دوره مالی مورد گزارش ارائه می‌کند، لیکن اطلاعات مزبور جهت ارزیابی جریان‌های نقدی آتی وجه نقد کفایت نمی‌کند. برخی جریان‌های نقدی وجه نقد ناشی از معاملاتی است که در دوره‌های مالی قبل رخ داده و بعضاً انتظار می‌رود منجر به جریان‌های وجه نقد دیگری در یکی از دوره‌های آتی گردد. بدین لحاظ برای ارزیابی جریان‌های وجه نقد آتی، صورت جریان وجه نقد معمولاً باید توأم با صورت‌های عملکرد مالی و ترازنامه و به طور کلی اقلام تعهدی به کار گرفته شده در صورت‌های مالی مورد استفاده قرار گیرد (هاشمی،1383،31).

هريبار و كالينس^[7] (2002)، نشان دادند كه اقلام تعهدی (اقلام پرداخت نشده) معرف مبالغ تخصیص داده شده به دوره تجاری از بابت دریافت‌ها و پرداخت‌های آتی مورد انتظار برای خدمات است و اقلام انتقالی به دوره‌های آتی مبین مبالغ تخصیص داده شده به دوره‌های جاری و آتی از بابت دریافتی‌ها و پرداختی‌های گذشته برای کالاها و خدمات می‌باشد. اقلام سود و ترازنامه که بر مبنای حسابداری تعهدی اندازه‌گیری شده است مبنای مفیدی از سنجش کارایی موسسه و اطلاعاتی مرتبط با پیش‌بینی فعالیت آتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام فراهم می‌نماید (بارس و همكاران^[8]، 2001).

2-1-3) اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی) و جريان‌هاي نقدي

اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی) مربوط به جریان وجوه نقد می‌تواند در قضاوت نسبت به مبلغ ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان‌های وجوه نقد آتی به استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی کمک کند. اطلاعات مزبور بیان‌گر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است (دشو^[9]، 1994). علاوه بر این لرك و ويلينگر^[10] (2008)، نشان دادند كه، تحلیل‌گران و دیگر استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی مدل‌هایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان‌های وجه نقد که می‌تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی‌های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت‌های واحد تجاری و دریافت‌ها و پرداخت‌های آن را نشان دهد را مورد استفاده قرار می‌دهند. پون و گرنگر^[11] (2003)، نشان دادند كه مدل‌هاي پيش بيني خوب بايد در مقابل عوامل برون زاي تاثيرگذار مقاوم بوده و به صورت واقع گرايانه برآورد و آزمون شوند. مطالعات متعددي در ارتباط با بررسي مفيد بودن اقلام تعهدي در پيش‌بيني جريان‌هاي نقدي عملياتي آتي توسط، بوون و همكاران^[12] (1986)، كيم و كروس^[13] (2005)، يودر^[14] (2007)، لرك و ويلينگر^[15] (2008)، ليو و همكاران^[16] (2010) و فرنسيس و اسون^[17] (2012) صورت گرفته است.

اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی) گردش وجوه نقد همانند جریانات وجوه نقد بودجه شده اطلاعات مرتبطی را به تنهایی و یا به عنوان مکمل گزارش‌هاي مرسوم مالی برای سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و بستانکاران به منظور ارزیابی شرکت و پیش‌بینی سودهای پرداختی مورد انتظار فراهم می‌نمایند (يودر^[18]، 2007).

2-1-4) رابطه جريان‌هاي نقدي جاري و آتي و سطح سرمايه‌گذاري شركت‌ها

اگر يك شركت بخواهد در عرصه تجارت باقي بماند، خالص جريان‌هاي نقدي حاصل از فعاليت‌هاي عملياتي آن در بلند‌مدت بايد مثبت باشد. شركتي كه جريان‌هاي نقدي ناشي از عملياتش منفي باشد، قادر نخواهد بود همواره از ساير منابع، وجه نقد لازم را تامين كند. در حقيقت، توان شركت در تامين وجه نقد از طريق فعاليت‌ هاي سرمايه‌گذاري يا مالي، تا حد زيادي به توانايي آن در تامين وجه نقد از محل عمليات عادي شركت بستگي دارد. اعتباردهندگان و سهامداران حاضر نيستند در شركتي سرمايه‌گذاري كنند كه از فعاليت‌هاي عملياتي آن وجوه نقد كافي فراهم نمي‌شود و در مورد پرداخت سود سهام، بهره و بدهي‌هايش در سررسيد اطمينان وجود ندارد (تالانه و مرادزاده، 1382).

2-1-5) اهداف جريان‌هاي نقدي (مدیریت نقدینگی، توانایی واریز بدهی‌ها و انعطاف‌پذیری مالي)

يكي از اهداف ارائه اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی، ارزیابی نقدینگی و توانایی واحد تجاری در پرداخت تعهداتش می‌باشد (كايا و ساچ^[19]، 2009). نقدینگی عبارت است از توانایی نسبی در تبدیل دارایی‌ها به وجه نقد می‌باشد (ادگي^[20]، 2007) و گاهی اوقات به عنوان میزان نزدیکی دارایی‌ها به وجوه نقد قلمداد می‌شود (كيم و همكاران^[21]، 1998) و هم‌چنین به ارتباط بین بدهی‌های کوتاه‌مدت و اقلام نقد و نزدیک به نقد نیز اطلاق می‌گردد (بائوم و همكاران^[22]، 2006). توانایی واریز تعهدات در مفهوم وسیع‌تر به توانایی وصول وجه نقد یا داشتن وجوه قابل دسترسی جهت هر هدف که ممکن است از طرف موسسه مورد نیاز باشد اطلاق می‌گردد (باتس و همكاران^[23]، 2009). در معنای دقیق‌تر توانایی در پرداخت تعهدات عبارت است از توانایی واحد تجاری در پرداخت تعهدات خود در سررسید (دنيس و شيبيكو^[24]، 2010). مفهوم انعطاف‌پذیری مالی به معنای توانایی واحد تجاری در تحصیل وجه نقد طی زمان کوتاه به منظور بهره‌جویی از فرصت‌های مناسب و یا در برخورد با وقایع پیش‌بینی نشده است (گاني و همكاران^[25]، 2007). هر سه مفهوم فوق‌الذکر در ارتباط با یکدیگر می‌باشد. لیکن مفهوم انعطاف‌پذیری دارای مفهوم گسترده‌تر از توانایی در پرداخت تعهدات و مفهوم توانایی در پرداخت تعهدات دارای مفهوم گسترده‌تر از نقدینگی است. توانایی پرداخت تعهدات برای تداوم فعالیت شرکت ضروری است. عدم پرداخت تعهدات ممکن است سبب ورشکستگی، تسویه اجباری، زیان برای صاحبان سهام و بستانکاران گردد (لاو، 2003).

2-1-6) طبقه‌بندي دارايي‌هاي جاري و جريان‌هاي نقدي

اطلاعات مربوط به وضعیت نقدینگی در ترازنامه نیز وجود دارد (بائوم و همكاران، 2006).. طبقه‌بندی ترازنامه به دارایی‌های جاری و دارایی‌های غیر جاری می‌تواند در مورد وضعیت نقدینگی تا حدود کمی راهنما باشد. دلیلش این است که این نحوه طبقه‌بندی اشکالاتی دارد از جمله: هزینه معوق و بستانکاران از اقلام جاری هستند ولی اثری در جريان‌هاي وجه نقد آتی ندارند (كيم و همكاران، 1998؛ ادگي، 2007). سایر دارایی‌ها نیز از قبیل موجودی‌ها هم ممکن است به جريان‌هاي وجه نقد قابل تبدیل نباشند (هان و گيو^[26]، 2007).

2-1-7) حرکت به سوی جریان‌های نقدی

هیأت تدوین استانداردهای حسابداری مالی در بررسی‌های اولیه خود در سال 1980، صورت گردش وجوه نقد را به عنوان اطلاعاتی مطلوب که می‌بایست به همراه سایر صورت‌های مالی ارائه شود، معرفی نمود.

دلایل پشتوانه این نظریه توسط هیأت تدوین استانداردهای حسابداری مالی به شرح زیر بیان شده است:

1- باز خورد جریان‌های نقدی واقعی را فراهم سازد.

2- کمک به تعیین رابطه بین سود حسابداری و جریان‌های نقدی. 

3- اطلاعاتی در مورد کیفیت و چگونگی سود فراهم آورد.

4- قابلیت مقایسه اطلاعات مندرج در گزارش‌گری مالی را ارتقاء دهد.

5- کمک به ارزیابی انعطاف پذیری و وضعیت نقدینگی.

6- کمک به پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی.

کلیه دلایل فوق، هر یک به نوعی به محدودیت‌های حسابداری تعهدی ارتباط می‌یابد. علی‌رغم وجود این محدودیت‌ها نمی‌توان گفت که اطلاعات حسابداری دارای بازده اطلاعاتی نمی‌باشد (يه و ودتكي^[27]، 2005)، بلکه اطلاعات صورت جریان‌های نقدی در کنار سایر صورت‌های مالی گزارش شده اطلاعات بیشتری را به منظور تکمیل اطلاعات قبلی فراهم می‌نماید. در صورت این‌که جریان‌های نقدی، جریان‌های وجوه یا سود حسابداری کدامیک در مورد پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی بهترند، نمی‌توان نظر قطعی داد (بيبكاك و همكاران^[28]، 199). فلسفه افشاء بر این اساس استوار است که اطلاعات مفید بالقوه به هزینه مربوط به تهیه و افشاء آن اطلاعات مورد بررسی قرار گیرد و در صورتی که منافع ناشی از ارائه آن‌ها به مراتب بیش از هزینه تهیه و گزارش آنها باشد، افشاء شوند. بر این اساس صورت گردش وجوه نقد به عنوان یکی از مبانی اطلاعاتی سودمند مطرح است که هزینه تهیه و ارائه آن نیز بسیار اندک است، زیرا اطلاعات مندرج در این صورت مالی چیزی بیش از تلخیص و طبقه‌بندی مجدد اطلاعات حسابداری مربوط به یک دوره مالی به شکل دیگر نیست (زاهدی، 1386).

تعداد صفحات: 99

فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری

همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن

پیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلی

منابع فارسی کامل

منابع انگلیسی کامل