تاریخچه رهبری

رهبري مقوله اي كه تقريبا به عمر تاريخ قدمت دارد(استاربورك، 1997: 144) و همواره با انسان عجين بوده است (تونكه نژاد، 1385)، با وجود اينكه مطالعات بسياري درباره رهبري وجود دارد، اما تفسير آن هنوز مبهم است(فری، 2010: 2).  نخستين ديدگاه ها درباره رهبري را مي توان در يك متن چيني با عنوان در برنامه بزرگ كه احتمالا در سال 1120 قبل از ميلاد نوشته شده است يافت (تونكه نژاد،1385). این متن، رهبری خوب را مستلزم داشتن قواعد روشنی می‌داند که مبتنی بر محیط و با توجه به شرایط، با مهربانی یا با قدرت اعمال می‌شود، همچنین اعلام می کند که رهبران باید نمونه در عمل باشند (استار بورک، 1997: 144). اگرچه رهبری موضوع مورد علاقه در طي ساليان گذشته بوده، اما پژوهش های علمی در این حوزه از قرن 21 آغاز شده است.

رهبري از نگاه محققان متعددي مانند: گلمان (1990)، آيوكو، كالان، مالاندو وپولسن (2002)، فرایند تحت تاثير قرار دادن ديگران براي جهت دادن به تلاش هايشان به سوي رسيدن به هدف يا اهدافي مشخص مي داند. عده اي با تاكيد بر روابط بين افراد، رهبري را نفوذ بر مرئوسان از طريق برقراري ارتباط با آنان در تحقق اهداف سازمان بيان كرده اند(پولات^[1]، 2011: 2033).

 در اواخر 1960 تئوری های اقتضایی رشد و توسعه یافتند، تحقیقات اولیه در دانشگاه میشیگان و اوهایو کشف کردند که رهبران بایستی به مسائل عاطفی از طریق رهنمودات و رفتارهای حمایتی توجه نمایند. در واقع يك تحولي در توسعه تئوري هاي رهبري از جنگ جهاني دوم بوجود آمده است(بس،1974;هیووی و براون،2001; استاگیل،1990)، كه چندين نظريه در زمينه انگيزش پيروان شامل: نظريه مسير- هدف، رهبري كاريزماتيك، رهبر تحول آفرين و تعاملي ايجاد شده است(فرای^[2]،2010). از سالهای 1980 تئوری های جدید رهبری بیشتر بر روی عواطف، اخلاقیات و مفاهیم ارزشی تاکید داشتند(موداف و همکاران^[3]، 2008: 266). به طور مثال ایمان و اعتقاد، شکیبایی، بصیرت و فروتنی که در چشم انداز رهبری مرسوم شده است(تامپسون^[4]، 2005: 26).

يكي از دغدغه هاي سازمان ها و پژوهشگران در چهار دهه پيش، رهبري بوده است و تلاش شده اين پديده را با يك سري از معيارهاي دانشگاهي عملي كنند.

تعاریف و مفاهیم رهبری

رهبری فرآیندی آنچنان رمزآلود است که از زمان های دور به یک نسبت مورد توجه افراد عادی، دانشمندان و پژوهشگران قرار گرفته است(مرادی،1387). رهبری هنر بسیج کردن دیگران برای رسیدن به آرزوهای مشترک است، عده اي با تاكيد بر روابط، بين افراد ، رهبري را نفوذ بر مرئوسان از طريق برقراري ارتباط با آنان در تحقق اهداف سازمان بيان كرده اند(هامپشون^[5]، 11:2001). رهبري يك مهارت بسيار مهم است كه بر قوت يا بقاء هر سازماني تاثير مستقيم دارد، توسعه مهارتهاي رهبري بر اهميت وظايف، ويژگي ها و سبك هاي رهبري متمركز است، تعيين اينكه كدام سبك رهبري در شرايط مختلف موثرتر است نيز در اين راستا قرار دارد (آموزش هماهنگ،1381).

شخصیت رهبری توانایی اعتماد به نفس برای شکل‏دهی به تفکرات را داراست و با توسعه تصورات مثبت فرد نیازمند شجاعت و اعتماد به نفس برای انتخاب عمدی گزینه ها، مسئولیت نتایج را        می پذیرد. رهبري، توانايي ايجاد اعتماد به نفس براي شكل دهي به تفكرات و جهت دهي صحيح در زندگي در راستاي اهداف و فعاليت تصميم گيري براي بدست آوردن و انجام آنچه تشخيص مي دهد است. شخصيت رهبري، فرايند توسعه يك تصوير شخصي مثبت است)فرای^[6]،2009: 80).

رهبران در راستاي توسعه یک چشم انداز جدید و چالش برانگیز و مورد نیاز برای تغییر ناگهانی و شدید (مؤثر) در فرهنگ سازمانی(کدیلو^[7] و همکاران، 2005: 5). برای مقابله با تحولات سازمانی می‎کوشند، زيرا رهبري فرايند تغيير هدفداري است كه از طريق آن رهبر و پيروان از مقصود مشترك بهم مي پيوندند و حركت به سمت چشم انداز را آغاز مي كنند(لوب، 2004: 7) و رهبران ایده آل، رهبرانی هستند که همواره به خدمت رسانی به پیروان و احترام به شأن و مقام آنها متمایل بوده مایه رشد و پیشرفت سازمان و حداکثر سازی ظرفیت کارکنان خود اهمیت می دهند) گراهام^[8]، 1991). باچن (1998) نظریه های سنتی رهبری، معمولاً مبتنی بر نوعی مدل سلسله مراتبی بوده اند (قلی پور و همكاران، 1388: 105). وست(2002) تاكيد مي كند كه اعضاي گروه بايستي تاثير متقابلي با يكديگر داشته و بكارگيري منابع عاطفي مورد نياز، رهبران گروه هاي پويا را تشويق نموده و فرايندهايي از حس وحدت كه مشوق نوآوري در محصولات و خدمات است ايجاد مي كند (کلر^[9]، 2006; سامچ ^[10]،2006).   بهترين رهبران، فرهنگ هاي عملكرد بالا را به وجود مي آورند، آنها اهداف بلند مدت تعيين مي كنند و نتايج را كنترل و بررسي مي كنند و افراد را مسئوليت پذير نگاه مي دارند و همواره سعي مي كنند سازمانشان سريعتر از رقبا حركت كرده و خود را با شرايط جديد تطبيق          مي دهند (لوئيس گرستنر، 2003).

رهبران بر اعضاي گروه اثر گذار و موجب شده تا آنها خودشان و استعداد هايشان را درك كرده و آنها حس تعلق به پيروان دارند( نیل^[11]، 2009: 80). وظایف مقدماتی رهبری، ایجاد محیط اعتماد، تغییر عمده و ایجاد یک حسی از هدفداری است(گوشال^[12] و همکاران، 1999). با در نظر گرفتن دنياي سازمان هاي جديدي كه نيازمند رهبران جديدي هستند، كه علاوه بر منطق عقلايي و آموزه هاي كلاسيك سازمان هاي عصر مدرنتيته، بايستي مجهز به افراد تفكر جديد بر پايه درك ارزش ها، احساسات بوده و معتقد به دخالت عوامل مختلف در تصميم گيري (خدامي، 1385) باشند. تاثیر رهبری آنچنان قاطع و پر اهمیت است که اغلب در ذهن آدمی جائی برای اندیشیدن به سایر عوامل توفیق یا شکست باقی نمی گذارد(مرادی،1387).

رهبری یک مهارت بسیار مهم است که بر قوت یا بقاء هر سازمانی تاثیر مستقیم دارد، با وجود اينكه مطالعات بسياري درباره رهبري وجود دارد، اما تفسير آن هنوز مبهم است (فرای و همکاران^[13]، 2011: 2). رهبری به دلیل نقشی که در اثربخشی فردی و گروهی ایفا می کند عنوان بسیار مشهوری در مبحث مدیریت منابع انسانی است و از آنجا که موضوع رهبری، انسانها را طی اعصار گوناگون مفتون خود کرده است، تعاریف فراوانی از آن شده است(رضائیان،1383: 375).

فرمت ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 40

فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری

همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن

منابع فارسی کامل

منابع انگلیسی کامل