یادگیری
ياد
گرفتن به معناي تقويت دانايي، به كمك تجربه است كه از پيگيري امور بدست
مي‌آيد. يادگيري به طور مداوم در طي زمان و در مسير زندگي واقعي بدست
مي‌آيد و كنترل آن تقریبا دشوار است اما به واسطة این یادگیری، دانشي
پايدار توليد شده و فرد يادگيرنده اين توانايي را مي یابد كه هنگام برخورد
با موقعيت‌هاي مختلف، رفتاري اثربخش داشته باشد. همه سازمانها ياد مي
گيرند، به اين معنا كه با پيرامون خود سازگاری یافته و راههای درست مواجهه
با تغییرات محیطی را می آموزند، منتهی برخي سازمانها سريع‌تر و اثربخش‌تر
ياد مي‌گيرند. آنچه كه موجب اثربخشي بيشتر سازمانهاي يادگيرنده مي‌شود،
پياده‌سازي فرآيند مديريت دانش در اين سازمانهاست. سنگه چهار عنصر اصلي
يادگيري را به شرح زير تعريف مي‌كند:
1ـ اقدام[1]: انجام يك وظيفه يا کار در قالب چهارچوب موارد مشابه تجربه شده.
2ـ تأمل[2]: مشاهده اعمال و افكار خود و كالبدشكافي كارهاي انجام‌شده.
3ـ ارتباط[3]: خلق ايده هايي براي اقدام و ساماندهي آنها در قالب‌هاي جديد.
4ـ تصميم[4]: تهيه و تدوين رويه و رويکردي براي اقدام
یادگیری
وسیلهای است که نه تنها از طریق آن به کسب مهارت و دانش پرداخته میشود
بلکه ارزشها و نگرشها و واکنشهای هیجانی نیز بدست میآید. یادگیری ریشه در
علم روانشناسی دارد.
روانشناسان دو نوع تعریف از یادگیری دارندکه دو مفهوم مشترک، ولی کاملاً متفاوت میباشند:
1- رفتارگرایانه[5]: یادگیری عبارتست از یک تغییر نسبتاً با دوام(دائمی) در رفتار که در نتیجه تمرین و تجربه حاصل میشود.
2- شناختگرایانه[6]: یادگیری عبارتست از یک تغییر نسبتاً بادوام (دائمی) در ارتباطات (پیوندهای) ذهنی[7] که در اثر تجربه صورت میگیرد.
هر دو تعریف در این وجه مشترکند که تغییر را به تجربه[8]
نسبت میدهند. دیدگاه رفتارگرا بر ارتباط میان محرکها و پاسخهای قابل
مشاهده تأکید دارد. دیدگاه شناختی بر نقش فرآیندهای ذهنی مربوط به یادگیری
اصرار میورزد. اطلاع از اصول و نظریات رفتارگرایی و شناختگرایی میتواند
یادگیری سازمانی را تسریع بخشد. یادگیری فرآیندی مادامالعمر است، یادگیری
قلب تغییر و تحول و فعالیتهای بهرهوری است. یادگیری به معنای تقویت دانایی
به کمک تجربه است که از پیگیری امور بدست میآید و فرد یادگیرنده این
توانایی را مییابد که هنگام برخورد با موقعیتهای مختلف رفتاری اثربخش
داشته باشد. (سبحانینژاد، 1385، ص 50)
2-2- نظریات یادگیری
نظریات مختلفی درباره یادگیری توسط نظریه پردازان ارائه شده که که مهمترین آنها در ذیل به طور مختصر توضیح داده می شود.
2-2-1- نظریات رفتاری یادگیری
پاولف ، واتسون[9]و
اسکینر از جمله نضریه پردازان رفتار گرا در یادگیری هستند . به طور کلی
آنها به رفتار و نتایج قابل مشاهده به عنوان محصول یادگیری توجه دارند. از
این رو به نقش پاداش و تنبیه در ظهور رفتار مورد نظر به عنوان نتیجه
یادگیری فرد بسیار تاکید دارند . فرایند شکل گیری یادگیری در این نظریات از
طریق مجاورت بین محرک اصلی و محرک خنثی می باشد .(شرطی کردن) به عنوان
مثال پاولف یاد آور می شود که بعد از چندین بار تلفیق صدای زنگ (محرک خنثی)
با نشان دادن تکه گوشت (محرک اصلی، غیر شرطی) مشاهده کردکه سگ با شنیدن
صدای زنگ نیز ترشح بزاق نشان می دهد. بر خلاف روش پاولف ، اسکینر معتقد است
که نتایج مطلوب یا نامطلوب رفتار تعیین کننده تکرار یا به عبارتی یادگیری
می باشد. به نظر او تشویق یا تنبیه بعد از انجام رفتاری، تعیین کننده تکرار
و یادگیری خواهد بود. علارغم تفاوت در زمان ارائه محرکات جهت یادگیری ،
نکته قابل توجه دیدگاه مکانیکی و سطحی آنها به موضوع پیچیده یادگیری در
انسان می باشد. هر چند محرکات بیرونی در یادگیریی نقش بسزایی دارند اما نمی
توانند کل پدیده یادگیری در انسان را تبیین کنند. (رسته مقدم،1384،ص17).
نظریات شناختی یادگیری
در
نظریه های شناختی بیشتر به فرایندهای شناختی توجه می شود. از جمله این
فرایندها می توان به ادراک امور، سازمان دادن اطلاعات ، تجزیه و تحلیل
اطلاعات ، کسب دانش، درک معنی وایجاد انتظارات اشاره کرد.هیچ یک از این
فرایندها به طور مستقیم قابل مشاهده نیستندزیرا به باور روانشناسان شناختی
یادگیری در نتیجه تغییر در ساخت شناختی افراد حاصل می شودبه طوری که
یادگیرنده در نتیجه یادگیری در ذهن ذهن یا حافظة خود یک ساخت شناختی تشکیل
می دهدکه در آن اطلاعات مربوط به رویدادهای مختلف نگهداری می شوندو سازمان
می یابند. لذا از دیدگاه روانشناسان شناختی یادگیری ایجادتغییر در رفتار
اشکار نیست بلکه ایجاد تغییر در ساخت شناختی و فرایند های ذهنی است.(سیف
،1380،ص258). در زیر به طور مختصر به توضیح مهمترین نظریه های شناختی
خواهیم پرداخت:
نظریه یادگیری گشتالت
نظریه
گشتالت را سردسته نظریه های شناختی یادگیری می توان به حساب آورد. بر خلاف
روانشناسان مکتب رفتارگرایی که برای مطالعة پدیده های پیچیده روانشناختی
آنها را به اجزای ساده تجزیه می کردند. روانشناسان مکتب گشتالت توجهشان
بیشتر به کل پدیده متمرکز است. به اعتقاد آنها ، اندیشه های انسان از
ادراکات کلی معنادار تشکیل می یابد ، نه از مجموعه هایی از تصاویر ذهنی
جزیی که از راه تداعی به یکدیگر مرتبط می شوند.لذا از آنجا که پدیده های
ادراکی جنبه کلی دارند، یادگیری را باید با توجه به این کل نگری مورد
مطالعه قرار داد. از جمله قوانین یادگیری در این نظریه، می توان به قانون
طرح گرایی[10]قانون شباهت،قانون مجاورت[11]،قانون بستن یا تکمیل[12]، قانون ادامه خوب [13]، قانون سادگی و قانون شکل و زمینه[14] اشاره کرد.(سیف،1380ص259)
نظریه یادگیری شناختی اجتماعی
یکی
دیگر از نظریات مهم روانشناسی یادگیری که هم جنبه رفتاری دارد وهم جنبه
شناختی ، نظریه شناختی اجتماعی یا نظریۀ یاد گیری مشاهده ای است. واضع آن
البرت بندورا است. (سیف،1380،ص 281). به اعتقاد بندورا نظریه یادگیری
اجتماعی با فراتر رفتن از هر دو نظریه رفتاری و شناختی، یادگیری را ناشی از
الگو قرار دادن رفتارهای دیگران می داند. به طوری که افراد بااستفاده از
مشاهدات برای جمع آوری اطلاعات ،از رفتار دیگران تقلید می کنند چنانچه
رفتار یادگرفته شده نتایج مثبتی به دنبال داشت آن رفتار تکرار می شود و
درغیر این صورت تکرار نخواهد شد.
انواع یادگیری
سنگه معتقد است كه سازمانها سه نوع يادگيري متفاوت دارند كه عبارتند از :
يادگيري براي بقاء
- اين سازمان ها به دنبال نتايج كسب وكاركوتاه مدت هستند.
- مديران ومتخصصين بيشتر به دنبال ساده كردن كار وحلقه هاي يادگيري هستند.
- بحث خلاقيت ونوآوري در آنها به فراموشي سپرده مي‌شود.
-
اين سازمانها به بخشي از فرصتهاي محيط اطراف خود كه بقاي سيستم آنها را
تضمين مي‌كند توجه دارند ودر همان محدوده سنتي ياد مي گيرند.
- يادگـيري در چنـين موقعــيتي بصـورت اتفاقي وبراساس تحريك انگيزة عده اي از عناصر داخلي وخارجي انجام مي گيرد.
-اين نوع يادگيري در مقاطعي باعث توسعه كمي شركت در محيط مي‌شود. اما هيچ تضميني براي استمرار وجود ندارد.
- يادگيري در چنين حالتي ويژگي بده بستان دارد ومقطعي است.
- توسعه قابليت در سازمان از طريق درخواست ايجاد مي‌شود نه از طريق تلاش رشد مدارانة دروني كه باعث رشد جوهره سازمان شود.
-در اين روش سازمانها به عنوان يك كل ياد نمي‌گيرند. بنابراين تضميني براي يادگيرنده بودن سازمان نيست (هیت[15]، 1999: 19).
يادگيري انطباقي
در
يادگيري انطباقي، تعميم انجام نمي گيرد بلكه سازمان به لحاظ ذاتي به سيستم
هاي اقتصادي خارجي كه حكم مادر را براي آن دارند پيوند مي خورد.
- اين روش در شرايط متلاطم پاسخگو نيست.
- در اين روش نقش عنصر انساني در يادگيري بيشتر از ديگر عوامل است.
- ساز وكار لازم درجهت هماهنگي با ساير عوامل وجود ندارد.(نادري خورشيدي،1381: 6).
فرمت ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 65
فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری
همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن
پیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلی
منابع فارسی کامل
منابع انگلیسی کامل
برچسب ها:
دانلود مبانی نظری یادگیری و سازمان یادگیرنده مبانی نظری یادگیری و سازمان یادگیرنده دانلود مبانی نظری یادگیری سازمان یادگیرنده