| بانکداری الکترونیک تعریف بانک و تاریخچه بانکداری بانکداری
از زمانی آغاز شد که داد و ستد و مبادله کالا ( غیر از جنس به جنس) بین
مردم شروع و حتی با گسترش تجارت پیش از آن که پول به مفهوم جدید مورد
استفاده قرار گیرد نیاز به خدمات مؤسسان بانکی محسوس تر گشت. احتیاج به یک
وسیله پرداخت و سنجش ارزش و بالاخص وصول مطالبات از مشتریان دور و نزدیک
با وجود خطرات ناشی از نقل و انتقال پول ایجاب می کرد که این فعل و
انفعال توسط مؤسساتی به نام بانک انجام گیرد. بانک عبارت است از یک نهاد یا سازمان مالی که سپرده های پولی را می پذیرد و به متقاضیان وام می دهد (میشکین، 1378،ص11) بانک
ها موجب می شوند تا بین کسانی که می خواهند پس انداز نمایند و کسانی که
می خواهند سرمایه گذاری کنند ارتباط برقرار شود. در تعیین عرضه پول و
انتقال اثرات سیاست های پول به سیستم های اقتصادی، بانک ها نقش مهمی ایفا
می کنند. بانک
ها پیشتاز نوآوری مالی بوده، موجب می شوند که برای پس انداز کردن و به
کارگیری این پس اندازها در سرمایه گذاری ها راهکارهای نوین ابداع شود. نظام
بانکی به عنوان یکی از محورهای اصلی و اساسی اقتصاد هر کشور مطرح است.
چرا که نقش اصلی واسطه وجوه و متعادل کننده نقدینگی جامعه را بازی می
کند. بانک ها با تجهیز منابع و سپرده ها و تدارک نقدینگی برای سرمایه
گذاری، رونق و شکوفایی اقتصادی را باعث می شوند و در ایجاد اشتغال و
تولید در جامعه نقش اساسی دارند. افزون
بر این واسطه های مالی از جمله بانک ها ، این امکان را به وجود می آورند
که پول های مردم، منتهی به کانال ها یا مسیرهای تولید، یعنی همان
مسیرهایی که فرد خواهان آن است ولی خود از عهده چنین کاری بر نمی آید،
بشود. از
آن جا که بانک ها به عنوان یکی از بزرگ ترین واسطه های مالی در سیستم
اقتصاد کشورها درآمده اند، فعالیت های آن ها بر پویایی و سلامت اقتصاد
تأثیر بسزایی دارد. تا
قبل ار انقلاب صنعتی، ایران دارای صنایع دستی قابل ملاحظه ای بود که
عرضه آن ها به بازارهای جهانی، توسعه تجارت خارجی را سبب شده بود که
مسائل مختلف پولی و مبادله آن مطرح شد و صرافی ها برای رفع این مشکل ظهور
کردند و تا اواخر قرن 19 توان پاسخگویی به احتیاجات پولی را داشتند. در
سال 1266 (1887م) اولین مؤسسه بانکی به شکل امروزی در ایران تأسیس شد و
پایه های اساسی بانکداری جدید در ایران استقرار پیدا کرد و تا سال 1300
بانک شاهنشاهی ایران، بانک استقراضی ایران و مؤسسات صرافی از جمله مؤسسسه
جمشیدیان و مؤسسه برادران تومانیانس و کمپانی فارس و ... به جمع آن
افزوده شد. در
فاصله 1300 تا 1306 دو مؤسسه اعتباری ایرانی( بانک سپه و مؤسسه رهن
ایران) و دو مؤسسه خارجی ( بانک عثمانی و بانک روس و ایران) تأسیس شد. در
سال 1306 بانک ملی ایران، تأسیس شد که در ابتدا بانک تجاری عادی بود و
بعدها به بانک مرکزی تبدیل شد تا اینکه در سال 1339 وظایف آن به دو بانک
مرکزی ایران و بانک ملی ایران تقسیم شد. بانک
ملی یک بانک دولتی بود، از جمله سایر بانک های دولتی، بانک کشاورزی و
پیشه و هنر(تأسیس1312) بانک رهنی یاران (1318) بانک برنامه(1330) بانک
ساختمانی(1331) بانک توسعه صادرات(1331) بانک بیمه ایران(1337) را می
توان نام برد. بانک های خصوصی و یک سری از بانک های مشترک ایرانی و خارجی و نیز تا سالهای 1339 و به بعد در ایران همچنان در حال تأسیس بودند. در
فاصله سال های 51 تا 57 شبکه بانکی کشور گسترش فوق العاده ای یافت، به
طوری که تعداد بانک های تجاری و تخصصی از 26 بانک به 36 بانک افزایش و
حجم عملیات مالی سیستم بانکی نیز تقریباً هفت برابر شد. این بانک ها اغلب
توسط تعداد معدودی سرمایه دار بزرگ ایجاد شده بود که تسهیلات اعطایی نیز
مستقیماً در ارتباط با منافع آن ها بود. با ناآرامی های سیاسی که در سال
57 به وجود آمد برداشت های غیرعادی از سپرده ها بالا رفت و این بانک ها
تا مرحله توقف و ورشکستگی پیش رفتند و بی اعتمادی بی سابقه ای نسبت به
سیستم بانکی در بین مردم به وجود آمد که به منظور حفظ منافع ملی و
بازگردانیدن اعتمدا عمومی دخالت دولت ضرورت پیدا کرد و بانک ها ملی شدند.
در نتیجه 36 بانک موجود در کشور در هم ادغام شد و به 9 بانک(6 بانک تجاری
و 3 بانک خصوصی) کاهش یلفت (فرجیان، 1385،ص14). فن آوری اطلاعات و سیر تحول آن در صنعت بانکداری منظور
از فن آوری اطلاعات، مجموعه ای از ابزارها و روش های لازم برای تولید،
پردازش؛ نگهداری، توزیع و انهدام سیستم های مبتنی بر اطلاعات به معنی
فراگیر آن ( شامل متن، صوتو تصویر) است و به مجموعه ای گفته می شود که
دارای یکی از اجزای زیر می باشد: · سخت افزار · نرم افزار · سیستم های ارتباطی در تعریف دیگر فن
آوری اطلاعات به اشکال مختلف فن آوری اطلاق می شود که به پردازش ،
نگهداری و ارسال اطلاعات به شکل الکترونیکی می پردازد. تجهیزات فیزیکی
برای این امر شامل رایانه، تجیزات شبکه ارتباطی، تجهیزات انتقال داده
مانند تلفن، فکس، موبایل، اینترنت و ... است.(فرجیان، 1385، ص 15) پیشرفت
های اخیر در زمینه فن آوری اطلاعات، جهان را به سرعت دگرگون ساخته و
میزان این دگرگونی به حدی بوده که برخی از صاحبنظران آن را با پدیده هایی
همچون انقلاب صنعتی و اختراع ماشین بخار مترادف دانسته اند. اینترنت و
به تبع آن تجارت الکترونیک، نیز به نوبه خود به عنوان پدیده ای که از فن
آوری اطلاعات مشتق می شود، تحول ژرف و عمیقی در ارتباط و فرآِند انتقال
اطلاعات ایجاد کرده است، به طوری که در حال حاضر افراد می توانند بدون
حضور فیزیکی در مجل کار خود و تنها با استفاده از یک رایانه شخصی و یک
مودم، کار خود را در محیط خانه انجام دهند و این عوامل زمینه ای را برای
تسهیل انجام امور تجاری و خرید و فروش ایجاد نموده که منجر به افزایش رقابت بین شرکت ها شده است(کهزادی،1383،ص344) |