تعریف سلامت روانپیش
از پرداختن به تعریف سلامتی روان لازم است به یک نکته اشاره نماییم. سه
واژه ی« بهداشت روانی» و«سلامت روانی» و « بهزیستی روانی2»گر چه دارای
معانی متفاوتی هستند، ولی در مواردی بجای یکدیگر به کار می روند (هرشن سن3 و
پاور4، 1988، ترجمه منشی طوسی، 1374).
کارشناسان
سازمان بهداشت جهانی سلامت فکر و روان را این طور تعریف می کنند: «سلامت
فکر عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح
محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و
مناسب (میلانیفر، 1376).
بهداشت
روانی یک زمینه تخصصی در محدوده ی روانپزشکی است و هدف آن ایجاد سلامت
روان بوسیله پیشگیری از ابتلاء به بیماریهای روانی، کنترل عوامل موثر در
بروز بیماریهای روانی، تشخیص زودرس بیماریهای روانی، پیشگیری از عوارض ناشی
از برگشت بیماریهای روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح
انسانی است. پس بهداشت روانی علمی است برای بهزیستی، رفاه اجتماعی و سازش
منطقی با پیش آمدهای زندگی (میلانی فر، 1376).
سلامت
روانی را می توان براساس تعریف کلی و وسیع تر تندرستی تعریف کرد. طی قرن
گذشته ادراک ما از تندرستی به طور گسترده ای تغییر یافته است. عمر طولانی
تر از متوسط، نجات زندگی انسان از ابتلاء به بیماریهای مهلک با کشف آنتی
بیوتیک ها و پیشرفتهای علمی و تکنیکی در تشخیص و درمان، مفهوم کنونی
تندرستی را به دست داده که نه تنها بیانگر نبود بیماری است. بلکه توان
دستیابی به سطح بالای تندرستی را نیز معنی می دهد. چنین مفهومی نیازمند
تعادل در تمام ابعاد زندگی فرد از نظر جسمانی، عقلانی، اجتماعی، شغلی و
معنوی است. این ابعاد در رابطه متقابل با یکدیگرند، به طوری که هر فرد از
دیگران و از محیط تاثیر می گیرد و بر آنها تاثیر می گذارد. بنابراین سلامت
روانی نه تنها نبود بیماری روانی است، بلکه به سطحی از عملکرد اشاره می
کند که فرد با خود وسبک زندگی اش آسوده و بدون مشکل باشد. در واقع، تصور
براین است که فرد باید بر زندگی اش کنترل داشته باشد وفقط در چنین حالتی
است که می توان آن قسمت هایی را که در باره ی خود یا زندگی اش مساله ساز
است تغییر دهد(هرشن سن و پاور،1988، ترجمه منشی طوسی،1374 ).
یهودا ( 1959؛ منشی طوسی،1374 ) مواردی را برای تعریف سلامت روانی ارائه کرد:
الف) نگرش مثبت به خود ب) میزان رشد، تحول و خودشکوفایی
ج) عملکرد روانی یکپارچه د) خود مختاری یا استقلال شخصی
ه) درک صحیح از واقعیت و) تسلط بر محیط
دیگران
نیز موارد دیگری را ارائه دادند ولی از نظر اسمیت1(1961؛ از منشی طوسی،
1374 ) همه ی این موارد، مفاهیم اصلی یکسان را برداشتند. بنابراین وی
پیشنهاد کرد به جای شمردن اینگونه موارد بهتر است ابعاد بهداشت روانی بر
اساس اصول زیر انتخاب شود:
الف) نشان دادن ارزش های مثبت بشری ب) داشتن قابلیت اندازه گیری و تشخیص
ج) داشتن ارتباط با نظریه های شخصیت د) مرتبط بودن با بافت های اجتماعی که برای آن تعریف و مشخص شده اند.
به
این ترتیب، متخصصان بعدی کارشان را روی مفاهیمی کلی از قبیل بهنجار بودن
یا بهزیستی متمرکز کردند. امروزه مفهوم مقابله2 به منزله ملاک سلامت روانی
به نوشته های رشته های تخصصی گوناگون بهداشت روانی راه یافته است(هرشن سن
و پاور،1988، ترجمه منشی طوسی، 1374). بعضی از محققان معتقدند سلامت
روانی حالتی از بهزیستی و وجود این احساس در فرد است که می تواند با جامعه
کنار بیاید. سلامت روانی به معنای احساس رضایت، روان سالمتر و تطابق
اجتماعی با موازین مورد قبول هر جامعه است (کاپلان و سادوک، 1999، ترجمه
پور افکاری ،1376).
سازمان
بهداشت جهانی، سلامت روانی را قابلیت ایجاد ارتباط موزون و هماهنگ با
دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی، و حل مناسب و منتطقی
تضادهای غریزی و تمایلات شخصی، به طوری که فرد بتواند از مجموعه تضادها
ترکیبی متعادل به وجود آورد، می داند. طبق تعریفی که این سازمان ارائه می
دهد، وظیفه اصلی بهداشت روانی، تامین سلامت روان است تا به مدد آن بتواند
قوا و استعدادهای روانی را پرورش داد. در واقع، بهداشت روانی مبتنی بر سه
پایه است:
الف) حفظ و تامین سلامت روان
ب) ریشه کن ساختن عوامل بیماری زا و پیشگیری از ابتلاء به بیماریهای روانی
ج) ایجاد زمینه ی مساعد برای رشد و شکوفایی شخصیت و استعدادها تا حداکثر ظرفیت نهفته در آنها (آزاد، 1378).
به طور کلی شخص دارای سلامت روان می تواند با مشکلات دوران رشد روبرو شود
و قادر است در عین کسب فردیت با محیط نیز انطباق یابد. به نظر می رسد
تعریف رضایت بخش از سلامت روانی برای فرد مستلزم داشتن احساس مثبت و
سازگاری موفقیت آمیز و رفتار شایسته مطلوب است. بنابراین هرگونه ملاکی که
به عنوان اساس سلامتی در نظر گرفته می شود باید شامل رفتار بیرونی و
احساسات درونی باشد(بنی جمال و واحدی، 1370).
فرمت ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 49
مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری
همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن
پیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلی
منابع فارسی کامل
منابع انگلیسی کامل