ويژگي هاي شغل :      

پيش درآمد نگرش ويژگي هاي شغل مطالعات ترنر و لارنس بود. آنها به منظور سنجش واكنش كاركنان در برابر شغل هاي مختلف يك پروژه بزرگ را به مورد اجرا گذاردند. ايشان عقيده داشتند كه كاركنان شغل هاي پيچيده و پر تلاش را به شغل هاي يكنواخت و كسالت آور ترجيح مي دهند و معتقدند كه پيچيدگي شغل، رضايت و حضور كاركنان را به دنبال خواهد داشت (مورهد گريفين، 1382:199). ويژگي هاي شغل اشاره به چگونگي فعاليت ها، وظايف، تكاليف و ابعاد مختلف يك شغل دارد.

بعضي از مشاغل، متعارف و جاري هستند زيرا فعاليت هاي آنها يك دست شده و تكراري مي باشند و بعضي ديگر غير معمول؛ بعضي ها نياز به مهارت هاي گوناگون دارند و بعضي ديگر ميدان عملي محدود؛

بعضي ها كارمند را با واداشتن به تبعيت دقيق از روند ها خسته مي كنند و بعضي ديگر به كارمندان آزادي عمل براي انجام دادن كار به ميل خود مي دهند. بعضي از كارها زماني بيشترين توفيق را به همراه دارند كه به وسيله گروهي از كارمندان به صورت جمعي صورت بگيرند و بعضي ديگر به وسيله افرادي كه در اصل مستقلاً كار مي كنند .

نظريه هاي مرتبط با ويژگي هاي شغل :

راه يا شيوه اي كه كارها درهم آميخته مي شود تا مشاغل فردي به وجود آيد بر عملكرد و رضايت شغلي كاركنان اثر مي گذارد. در اين بخش در زمينه ويژگي هاي شغل تئوري هايي را مطرح مي كنيم.

مدل خصوصيات ويژه شغل :

در اين شيوه از طراحي شغل يك سري خصوصياتي در شغل مانند تنوع در وظايف، استقلال و اختيار كافي در انجام شغل، روابط متقابل با ساير مشاغل و مسئوليت و مهارت كافي در شغل مي تواند موجب انگيزش شاغلين گردد. در مطالعه ديگري به خصوصياتي از قبيل احساس هويت در كار، وجود بازخورد در شغلها، ارتباط كافي و صميمانه با سايرين، تنوع در شغل، استقلال و اختيار اشاره شده و وجود اين گونه از عوامل در شغل موجد انگيزش شناخته شده اند.

اين مدل مشخص مي كند چگونه مي توان شغلها را طراحي مجدد كرد كه كاركنان خود و شغل خود را مهم بدانند و به عبارتي احساس اهميت كنند (طوسي راد، 1381).

بطور مشخص اين مدل بر اين نظر تاكيد دارد كه غني كردن عناصر معين مشاغل در تغيير حالات رواني افراد موثر بوده و اثر بخشي فعاليت آنان را افزايش دهد. لازم بذكر است كه اين مدل براي تشريح رفتار افرادي موثر است كه از درجه نياز بالايي براي رشد و توسعه كاري برخوردار مي باشند. بر اساس اين مدل هر شغل را مي توان بر حسب پنج بعد اساسي يا هسته اي تشريح كرد اين پنج بعد عبارتند از : تنوع مهارت، هويت تكليف يا وظيفه، اهميت تكليف، استقلال در كار و بازخورد.

تئوري ويژگي هاي شغلي :

 در رشته رفتار سازماني، اين واقعيت ها از چشم پژوهشگران پنهان نمانده است. آنها تئوري ويژگي هاي شغلي را ارايه كرده اند تا بتوانند ويژگي هاي شغلها، تركيب اين ويژگيها در يكديگر و رابطه ويژگيهاي شغلي با انگيزه كاركنان، رضايت شغلي و عملكرد آنان را شناسايي ومعرفي كنند(رابينز، 1383،926).

هاكمن با همكاري الدهام و با استفاده از نتايج مربوط به مطالعات تفاوت هاي فردي، تئوري ويژگي هاي شغل را ارائه داد. از نظر هاكمن و الدهام حالات رواني حساس هسته اصلي تئوري را تشكيل مي دهند. به عقيده آنها حالات مزبور نشان دهنده چگونگي واكنش فرد نسبت به وظيفه خود تحت تاثير ويژگيهاي شغل مي باشد. آنها حالات رواني حساس را به شرح زير تعريف كرده اند:

1. 1. معني دار بودن كار
2. 2. پذيرش مسئوليت نتايج كار
3. 3. آگاهي از نتايج

نظريه ويژگي هاي ضروري شغل :

روش مبتني بر ويژگيهاي شغلي به وسيله دو پژوهشگر به نام ترنر ولارنس در سالهاي مياني 1960 ارايه شد. آنها براي ارزيابي اثر انواع مختلف شغل بر ميزان رضايت و غيبت كاركنان يك روش پژوهش ارايه نمودند. آنها پيش بيني كردند كه كاركنان مشاغلي را ترجيح مي دهند كه پيچيده، چالشگر يا هماورد طلب باشد؛ يعني اين شغلها موجب افزايش رضايت شغلي و كاهش نرخ يا ميزان غيبت آنان خواهد شد.

اين دو پژوهشگر پيچيدگي كار را بر اساس شش ويژگي تعريف كردند :

1. 1. گوناگوني يا متنوع بودن كار
2. 2. استقلال يا آزادي عمل در كار
3. 3. مسئوليت
4. 4. دانش و مهارت
5. 5. روابط متقابل اجتماعي كه مورد نياز است .
6. 6. روابط متقابل اجتماعي كه اختياري است.

هر قدر شغل از نظر اين ويژگي ها نمره بالاتري مي گرفت، از نظر اين دو پژوهشگر، پيچيده تر بود.ارايه اين تئوري به وسيله اين دو پژوهشگر به سه دليل از اهميت زيادي برخوردار بود.

فرمت ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 24

مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری

همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن

منابع فارسی کامل

منابع انگلیسی کامل