در مورد پايان و زوال عمر مدرنيته و تمدن مدرن نيز آرا مختلف و متفاوتى ارايه شده است. برخى از محققان غربى، بحران هاى جدى و نابسامانى هايى را كه امروزه، روند تجدد - عملا و نظرا - با آن ها مواجه شده است، را نشانه هاى كهولت و بلكه احتضار و رو به زوال رفتن آن تلقى كرده از به وجود آمدن دوران جديدى به نام پسامدرن، يا پست مدرن (postmodern) خبر مى دهند. كسانى نيز باپذيرفتن بسيارى از بحران ها و چالش ها معتقدند: تمدن مدرن قادر است با بازنگرى و بازسازى مؤلفه هاى فكرى و تمدنى اش، خود را از ورطه بحران و هلاك برهاند. «هابرماس » يكى از انديشمندان مشهور معاصر، طرفدار جدى اين تفكر بوده و براى نجات ايده و فرهنگ مدرن تاملات فراوانى دارد. كسانى نيز اساسا دوره پست مدرن و انديشه پست مدرنيسم را مولود و زاييده مدرنيته و مدرنيسم - و لازمه نوآورى و باز انديشى آن - تلقى مى كنند و با در مقابل قرار دادن آن دو با هم مخالفند. بدين حساب پست مدرنيته، يا پست مدرن، شكل و شمايل جديد و سازوكارى نوين از مدرنيته و مدرنيسم خواهد بود. 

عرصه هاى تجدد 
اگر مدرنيته و تجدد را نامى براى خصايص و ويژگى هاى تمدن و فرهنگ جديد غرب بدانيم، پس مى توان نتيجه گرفت كه تمامى عرصه هاى حيات غربى در واقع جزو قلمرو و حوزه استحفاظى مدرنيته است؛ به عبارت ديگر فرآيند مدرنيته تمام عرصه هاى زندگى و تمدن جديد را تا آن جا كه توانسته فتح كرده است. در واقع عرصه و سيطره مدرنيته شامل حوزه هاى گوناگون فكرى و عملى؛ از قبيل فلسفه، علم، معرفت شناسى، جامعه شناسى، روان شناسى، دين، اخلاق، سياست، هنر، ادبيات و... مى شود. از اين رو پروژه و طرح مدرنيته مدعى بوده است كه در همه اين حوزه ها، و همه عرصه هاى زندگى فردى و اجتماعى بهترين تفكر و «بهترين شيوه زندگى » را به ارمغان خواهد آورد. در واقع نويد قطعى و جازم تمدن متجدد، از ابتدا اين بوده است كه با زدودن خرافات، موهومات، سنت ها، اسطوره ها و... و با پيروى از عقل و خرد (reason) و با اتكاى به علم (science) انسان را به آرمان شهر، مدينه فاضله (utopia) و به امنيت، رفاه، نيك بختى و سعادت خواهد رساند. 

تجددگرايى (مدرنيسم)
در مورد معناى اين واژه نيز اختلاف نظرهاى فراوانى وجود دارد. هم چنين بايد دانست كه اين مفهوم در حوزه هاى مختلفى به كار مى رود، در يك معناى عام - صرف نظر از معانى خاص آن - مى توان گفت: تجدد گرايى، يا مدرنيسم عبارت است از «فرهنگ و فلسفه تمدن مدرن »، يا به تعبيرى مى توان آن را «جهان بينى، يا شيوه نگرش و گرايش انسان متجدد و عصر جديد» دانست. 
در واقع مدرنيته يا تجدد، تبلور عينى و تجسم يافته دنياى جديد است و مدرنيسم يا تجدد گرايى، تبلور عقيدتى و احساسى اين دنياست. 
مدرنيسم، ايده ها و تئورى هاى خود را جهان شمول دانسته و آن را براى سعادت بشريت، لازم و با كفايت تلقى مى كند. به عبارتى، اين تفكر، تحقق مدرنيته غربى در سراسر جهان را، ممكن، يا ضرورى و به هر حال مطلوب مى شمارد. به همين خاطر است كه از ابتدا داعيه هاى جهانى و جهان شمولى را در سر مى پرورانده است. 

متجددسازى (مدرنيزاسيون)
متجدد سازى، يا مدرن سازى (modernization) عبارت است از سياست و فعاليتى اجتماعى، فرهنگى و اقتصادى كه به طور آگاهانه و با هدف تشابه و نزديك سازى جوامع غير مدرن به اوصاف جوامع مدرن صورت مى گيرد. به عبارت ديگر، مدرن سازى عبارت از فرآيندى است كه بر اساس آن جوامع سنتى به سوى همه، يا بعضى از شاخص هاى جوامع مدرن (مانند پيشرفت علمى، رشد اقتصادى، توسعه هاى سياسى و تحولات فرهنگى و فكرى) حركت مى كنند. بنابراين اگر فرآيند متجدد سازى بخواهد به صورت تام و كامل صورت پذيرد، مسلما با غربى سازى (westernization) مساوى و هم معنا خواهد شد. 

زمينه هاى شكل گيرى تمدن متجدد 
ناگفته پيداست كه زمينه ها و بسترهاى متعددى لازم است تا تحول بزرگ تمدنى به وجود آيد، از عوامل و زمينه هاى فكرى و فلسفى گرفته، تا عوامل اجتماعى و سياسى. با اين حال مى توان همه اين عوامل و زمينه ها را در چهار رويداد بزرگ خلاصه كرد: 
1. جنبش و عصر رنسانس (نوزايى)؛ 
2. جنبش اصلاح دينى (رفرماسيون)؛ 
3. جنبش و دوره روشنگرى ؛ 
4. انقلاب صنعتى. 
در واقع اين چهار رويداد هم عامل شكل گيرى پروژه و پديده تجدد بوده اند و هم عامل تثبيت، تداوم و تكامل آن.