دانلود مقاله بررسي عملکرد دانه و صفات وابسته در هيبريدهاي جديد ذرت (Zea mays L.) با استفاده از روش‌های چند متغیره آماری

Study on grain yield and related traits in new corn (Zea mays L.) hybrid varieties using statistical multivariate analysis

فهرست و پیشگفتار 

بررسي عملکرد دانه و صفات وابسته در هيبريدهاي جديد ذرت (Zea mays L.) با استفاده از روش‌های چند متغیره آماری

Study on grain yield and related traits in new corn (Zea mays L.) hybrid varieties using statistical multivariate analysis

چکيده
در این پژوهش18 هیبرید تجاری ذرت (شامل 15هيبريد سینگل¬کراس خارجي زود و متوسط¬رس) و نيز 3 رقم هيبريد تجاري ايراني(KSC704، KSC647، DC370) در دو تاريخ كشت 15 و30 خرداد ماه در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طی سال‌های زراعي1387و 1388 در مرکز تحقيقات کشاورزي خراسان رضوي مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتايج تجزیه آماری نشان داد که تفاوت معنی¬داری بین هیبریدها، سال‌ها و تاريخ¬هاي مختلف-کشت وجود دارد. بيشترين عملکرد دانه مربوط به هیبریدEXP1 وکمترين عملکرد دانه متعلق به هيبريدهایDC370 وOSSK602 بود. نتايج¬کلی اين آزمايش نشان داد¬که تاریخ کشت 15خرداد موجب توليد پتانسیل بالاتر دانه نسبت به تاریخ کشت تأخیری می‌گردد. ¬این تفاوت معنی¬دار در صفاتی نظیر تعداد دانه در رديف، وزن300 دانه، عمق دانه و عملکرد¬ دانه چشمگیر بود. همبستگی بين عملکرد دانه و صفات ارتفاع بوته، ارتفاع تشکیل بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، طول بلال و کل¬ برگ درگیاه مثبت و معني‌دار بود. در تجزیه به مؤلفه¬های اصلی درتاریخ کاشت اول چهار مؤلفه اصلي اول 75/69 درصد و در تاریخ کاشت دوم چهار مؤلفه اصلي اول 45/69 درصد از تغییرات واریانس را توجیه نمودند. تجزيه خوشه¬اي با استفاده از روشWard هيبريدهاي مورد مطالعه را در تاريخ كشت اول به چهار گروه و در تاريخ كشت دوم به سه گروه مجزا تفکيک کرد.
واژه‌های کلیدی: عملکرد دانه، تاريخ کاشت، همبستگی، تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، تجزيه خوشه‌ای
مقدمه
ذرت از جمله غلات مهم و با ارزش مناطق گرمسير و معتدل جهان است. ذرت (.Zea mays L) از نظر توليد در دنيا بعد ازگندم و برنج سومين غله مهم محسوب مي‌شود (Ashofteh beiragi et al., 2011 a). يکي از اساسي‌ترين جنبه‌هاي مديريت به زراعي در کشت ذرت، مانند هر محصول ديگري، تعيين تاريخ کاشت بذر مي‌باشد و از آنجائي که تاريخ کاشت در هر منطقه آب و هوايي متفاوت است، لذا وقوع تغييرات را در روند رشد گياه به همراه دارد (خواجه پور، 1379). آزمايش‌هاي مختلف نشان داده است که دوره رشد و نمو گياهان از زمان کاشت تا برداشت همواره با تغييرات مهمي روبرو است.گياه ذرت نيز به لحاظ ويژگي‌هاي فيزيولوژيکي خود، اين تغييرات را به طور کامل منعکس مي‌کند (خاوری خراسانی، 1387). به طور كلي، كاشت بسيار زود گياهان زراعي گرما دوست ممكن است استقرار گياهچه را به دليل خنكي هوا در مخاطره قرار دهد. كاشت دير هنگام نيز معمولاً با محدوديت رشد رويشي و گلدهي زود هنگام گياه همراه است (خواجه پور، 1379). بر اساس مطالعات گرايگ زود كاشتن مزاياي بيشتري نسبت به دير كاشتن روي عملكرد محصول ذرت دارد. با استفاده از ارقام جديد هيبريد ذرت مي‌توان عملکرد دانه و علوفه را با توجه به تراکم مناسب آن‌ها افزايش داد (Griag, 1997). به هر حال هدف از تعيين تاريخ کاشت ذرت، يافتن زماني است که پس از آن، گياه بتواند حداکثر استفاده مطلوب را از تمام عوامل اقليمي نموده و در عين حال از شرايط و عوامل نامساعد محيطي نيز بگريزد (Khan et al., 2002)…

مواد و روش‌ها 
جدول 1- هيبریدهاي خارجی و هیبریدهای تجاری ایرانی ذرت دانه‌اي مورد مطالعه در آزمايش
Table 1: list of foreign and Iranian commercial hybrids grain corn hybrid varieties 
نتایج و بحث 
جدول 2- تجزيه واريانس مرکب (ميانگين مربعات) صفات مختلف هيبريدهاي ذرت دانه‌اي در دو سال زراعی برای تاریخ کشت اول
Table 2: Results of ANOVA for different traits of grain corn hybrids varieties on both years in first planting date 
جدول 3- تجزيه واريانس مرکب (ميانگين مربعات) صفات مختلف هيبريدهاي ذرت دانه‌اي در دو سال زراعی برای تاریخ کشت دوم
Table 3: Results of ANOVA for different traits of grain corn hybrids varieties on both years and second planting date 
بررسی همبستگی صفات 
تجزیه به مؤلفه‌های اصلی 
جدول 4- همبستگي بين عملكرد و صفات مهم در هيبريدهاي ذرت دانه‌اي در تاریخ کاشت اول و دوم 
Table 4: Coefficient of correlation between yield and some of related traits on grain corn hybrid varieties of two planting dates 
جدول5- مقادير ويژه و درصد واريانس از تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي در تاریخ کشت اول هر دو سال
Table 5- Principle component analysis of different traits on first planting date on both years
جدول 6- مقادير ويژه و درصد واريانس از تجزيه به مؤلفه هاي اصلي در تاریخ کشت دوم 
تجزيه خوشه‌اي 
شكل 1- دندوگرام هيبريدهاي ذرت مورد مطالعه در تاریخ کاشت اول به روشWard 
Fig 1: Dendrogram of corn hybrids by Ward’s method based on first planting date 
شكل 2- دندوگرام هيبريدهاي ذرت مورد مطالعه در تاریخ کاشت دوم (تأخیری) به روشWard
Fig 2: Dendrogram of corn hybrids by Ward’s method based on second (late) planting date
نتيجه‌گيري نهایی 
فهرست منابع References