دانلود پایان نامه بررسی و ارزیابی تطبیقی وضعیت و جایگاه قوانین و مقررات جابجایی کالاهای خطرناک در حمل و نقل ریلی و ارائه راهکارهای کلی جهت بهبود آن

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
مهندسی عمران – برنامه ریزی حمل و نقل

چکیده:

ایمنی موهبیتی الهی است که خداوند متعادل آن را به همه موجودات هستی اعطاء فرموده است. موجودی نیست که مجهز به سیستم ایمنی خدادادی نباشد. اما در این میان انسان بالاترین سیستم ایمنی خارجی را که همان عقل، تفکر و تدبیر و برنامه ریزی است، دارا می باشد لکن به دلایلی استفاده بهینه از آن را مقدم نشمرده. در حمل و نقل فرهنگ ایمنی مقوله ای است لاینفک چرا که اگر این مهم شناخته و بکار بسته می شد امروز شاهد سانحه عظیم ایستگاه راه آهن خیام (مورخه ۸۲/۱۱/۲۹ ) نبودیم، هیچگاه خاطر از دست دادن عزیزان و خسارات میلیاردی حاصل از آن سانحه از یاد و خاطرمان نخواهد رفت.

با توجه به رشد روزافزون حمل و نقل کالا به وسیله راه آهن اعم از صادرات و واردات خصوصا ترانزیت و از طرفی موقعیت خاص جغرافیایی ایران که به عنوان پل ارتباطی میان اروپا و آسیا مطرح و نقش کلیدی و تعیین کننده در شکوفایی و رونق تجارت شرق و غرب دارد می طلبد که از این فرصت ها به نحو مطلوب بهره برداری و نقش بهینه خود را در تعامل با کشورهای مشترک المنافع (CIS) و اروپای شرقی و چین و ویتنام از یک طرف و کشورهای ترکیه و سوریه و سایر کشورهای خاورمیانه از طرف دیگر ایفا نماید. به علاوه اهمیت و توان هریک از زیر بخش های حمل و نقل در کشورهای جهان به سیاست های کلان و مالی آن کشورها بستگی دارد، با این وجود در آغاز قرن جدید و روبرویی با چالش هایی جهانی و فراگیر نظیر محدودی تهای منابع انرژی، آلودگی محیط زیست، ایمنی در حمل و نقل و غیره نم یتوان نقش راه آهن را به عنوان یکی از رو شهای مهم حمل و نقل کالا در جهان نادیده گرفت. زیرا راه آهن م یتواند یک گزینه موفق برای جوابگویی به تمامی چالش های معرفی شده (از نظر ظرفیت، آسایش و راحتی، زمان سفر، مصرف سوخت، آلودگی محیط زیست، ایمنی بار و مسافر) باشد. ولی با عدم رعایت مقررات حمل و نقل کالا در راه آهن این گزینه می تواند به سیستمی مخرب تبدیل شود به خصوص در مقوله حمل و نقل مواد خطرناک که موضوع بحث این پایان نامه می باشد.

راه آهن ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارد نمی تواند از حمل و نقل کالاهای خطرناک سرباز زند لذا برای ساماندهی حمل و نقل این مواد تدوین مقرراتی که اولاً منطبق بر امکانات موجود باشد و ثانیاً کمبود های مقررات بین المللی را پوشش دهد امری اجتناب ناپذیر است. البته در راستای رفع این معضلات، مقررات داخلی حمل و نقل کالاهای خطرناک زیر عنوان “دستورالعمل موقت حمل و نقل کالاهای خطرناک” تهیه و تنظیم شد ولی این دستورالعمل نتوانسته است پاسخگوی مشکلات باشد. جهت رفع معضلات ، قوانینی که در ارتباط با جابه جایی مواد خطرناک وجود دارد در این مقاله به سه دسته تقسیم م یشوند. دسته اول قوانینی هستند که موجود هستند و به اجرا گذاشته م یشوند، دسته دوم قوانینی هستند که باز هم موجود هستند ولی در اجرای آن کوتاهی م یشود و دسته سوم اصلاً در کشور موجود نیستند و عدم وجود آنها هی چوقت ما را به یک حمل و نقل ایمن نخواهد رساند. بعد از دسته بندی این قوانین به بررسی این قضیه خواهیم پرداخت که برای هر سری از قوانین فوق چه تدابیری باید اندیشید و چه راهکارهایی را باید پیش نهاد کرد تا در سطح عملکرد بهینه قرار گیرند.

فهرست مطالب

فصل اول- شناسایی مواد خطرناک
-۱-۱ مقدمه………………………………………………………………………………………………. ۶
-۲-۱ تعریف کالاهای خطرناک……………………………………………………………………………. ۶
-۳-۱ شناسایی مواد خطرناک……………………………………………………………………………. ۷
-۴-۱ ارزیابی خطرات تولیدی در جریان حمل و نقل مواد خطرناک……………………………………….. ۷
-۱-۴-۱ هدف تشکیل پرسشنامه اطلاعات ایمنی (MSDS) …ر…………………………………………. ۸
-۲-۴-۱ برگه یا پرسشنامه اطلاعات ایمنی …………………………………………………………….. ۸
-۳-۴-۱ موارد ۱۲ گانه اطلاعات ایمنی کالا تأکید شده سازمان (OSHA) ………ر………………………. ۹
-۵-۱ آزمایشگاه مرکزی مرکز تحقیقات راه آهن و فرمهای اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) …ر………….. ۱۵
-۶-۱- راهنمای استفاده و فرمهای اطلاعات ایمنی مواد…………………………………………………… ۱۷

فصل دوم- لیست مواد خطرناک
-۱-۲ لیست مواد خطرناک………………………………………………………………………………….. ۲۳
-۲-۲ محتویات لیست مواد خطرناک………………………………………………………………………… ۲۴

فصل سوم- معرفی توصیه های سازمان ملل و دیگرآیین نامه های معتبر
-۱-۳ مقدمه……………………………………………………………………………………………….. ۳۲
-۲-۳ توصیه های Recommendation to Transport of Dangerous Goods) UN ) ……….ر………….. ۳۳
-SMGS 3-3 مقررات ……………….ر…………………………………………………………………….. ۳۴
-۴-۳ مقررات COTIF ……….ر……………………………………………………………………………. ۳۶
-۵-۳ دپارتمان حمل ونقل آمریکا Department of Transportation) DOT ) ……………ر………………. ۳۷
-۶-۳- مقررات International Maritime Organization) IMO)……………ر…………………………….. ۳۷

فصل چهارم- آشنایی با عملیات وابسته به مواد خطرناک
-۱-۴ عملیات وابسته به مواد خطرناک……………………………………………………………………. ۴۰
-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک…………………………………………………………………………….. ۴۱
-۱-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک توسط سازمان ملل (UN) ……………….ر…………………………… ۴۱
-۲-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک توسط و پارتمان حمل ونقل آمریکا (DOT) …….ر…………………….. ۴۵
-۳-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک توسط سازمان حمل ونقل کانادا (TC) …….ر………………………… ۴۶
-۴-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک توسط استرالیا (ADG) …….ر…………………………………………… ۴۸
-۵-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک توسط اداره بهداشت و سلامتی کانادا (MHMIS) …….ر…………….. ۴۹
-۶-۲-۴ طبقه بندی مواد خطرناک توسط سازمان جهانی دریانوردی (IMO) …….ر……………………….. ۵۰
-۳-۴ بسته بندی مواد خطرناک، شرایط و نحوۀ حمل بسته ها…………………………………………….. ۵۱
-۱-۳-۴ دستورالعمل های کلی بسته بندی………………………………………………………………… ۵۲
-۲-۳-۴ انواع ظروف…………………………………………………………………………………………… ۵۴
-۳-۳-۴ کدبندی ظروف……………………………………………………………………………………….. ۵۷
-۴-۳-۴ درجه ریسک بسته بندی……………………………………………………………………………. ۵۸
-۵-۳-۴ الزامانت علامتگذاری…………………………………………………………………………………. ۵۹
-۶-۳-۴ انتخاب ظرف بسته بندی مناسب برای حمل مواد خطرناک ………………………………………… ۶۱
-۷-۳-۴ دستورالعمل های مربوط به آزمایش ظروف بسته بندی……………………………………………… ۶۷
-۴-۴ علامت گذاری…………………………………………………………………………………………… ۶۸
-۱-۴-۴ کابرد، الزامات و محدودیتهای علامت گذاری…………………………………………………………. ۶۹
-۲-۴-۴ دستورالعمل های مربوط به علائم خطر ……………………………………………………………… ۷۰
-۳-۴-۴ توصیف علائم خطر…………………………………………………………………………………….. ۷۳
-۴-۴-۴ نمونه علائم خطر و برچسب ها………………………………………………………………………. ۷۷
-۵-۴-۴ نمونه علائم خطر و برچسب ها به روش دپارتمان حمل و نقل آمریکا……………………………….. ۸۳
-۶-۴-۴ نمونه علائم خطر و برچسب ها به سبک سازمان IMO ……..ر…………………………………….. ۸۷
-۷-۴-۴ بر چسبها……………………………………………………………………………………………… ۸۸
-۵-۴ اسناد حمل کالاهای خطرناک………………………………………………………………………….. ۹۰
-۱-۵-۴ سند حمل کالاهای خطرناک…………………………………………………………………………. ۹۱
-۲-۵-۴ صدور بارنامه برای کالاهای خطرناک و ضمائم پیوست……………………………………………….. ۹۹
-۳-۵-۴ ایران و قوانین تنظیم بارنامه و اظهارنامه…………………………………………………………….. ۱۰۲

فصل پنجم- چالش ها در حمل و نقل کالاهای خطرناک
-۱-۵ مقدمه …………………………………………………………………………………………………. ۱۰۵
-۲-۵ بررسی وضعیت کلی حمل و نقل ریلی ایران………………………………………………………….. ۱۰۵
-۱-۲-۵ نقاط قوت……………………………………………………………………………………………… ۱۰۶
-۲-۲-۵ نقاط ضعف…………………………………………………………………………………………….. ۱۰۶
-۳-۲-۵ فرصتها ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۷
-۴-۲-۵ اخطارها……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۷
-۳-۵ معرفی چالش ها در ضمینه حمل و نقل کالاهای خطرناک در راه آهن ایران…………………………… ۱۰۸
-۴-۵ بررسی علل بروز مشکلات درحمل و نقل کالاهای خطرناک در راه آهن ایران………………………….. ۱۰۹
-۱-۴-۵ علل بسته شدن راه گزینش کالا……………………………………………………………………… ۱۰۹
-۲-۴-۵ مسئله عدم وجود مقررات و قوانین لازم و کافی …………………………………………………….. ۱۱۱
-۳-۴-۵ مسئله عدم تطبیق مقررات با امکانات موجود………………………………………………………… ۱۱۷
-۴-۴-۵ علل عدم تطبیق تعرفه های پیش بینی شده با هزینه صرف شده………………………………….. ۱۲۱
-۵-۵ جایگاه قوانین حمل و نقل کالاهای خطرناک از لحاظ اجراشدن…………………………………………. ۱۲۵
-۶-۵ حمل و نقل ریلی ایمن ترین مود………………………………………………………………………… ۱۲۸
-۱-۶-۵ پدال ایمن در قطار…………………………………………………………………………………….. ۱۳۲
-۲-۶-۵ ضریب ایمنی بالاتر…………………………………………………………………………………….. ۱۳۲
-۳-۶-۵ مسیر قابل کنترل ……………………………………………………………………………………. ۱۳۳
-۴-۶-۵ تست اولتراسونیک……………………………………………………………………………………. ۱۳۳
-۷-۵ گزارش حادثه ایستگاه خیام…………………………………………………………………………….. ۱۳۵
-۱-۷-۵ اثر ضعف آیین نامه داخلی کشور بر حادثه خیام……………………………………………………… ۱۳۷
-۲-۷-۵ علت انفجار…………………………………………………………………………………………….. ۱۳۸
-۳-۷-۵ بررسی وضعیت بسته بندی و برچسب گذاری واگنها……………………………………………….. ۱۴۰
-۴-۷-۵ علت فرار واگن ها…………………………………………………………………………………….. ۱۴۱
-۵-۷-۵ جبران خسارت………………………………………………………………………………………… ۱۴۱
-۶-۷-۵ نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. ۱۴۲

فصل ششم- ارائه راهکارها جهت رفع چالش ها در حمل و نقل کالاهای خطرناک
-۱-۶ ارائه راهکارهای کلی جهت رفع چالش ها در حمل و نقل کالاهای خطرناک…………………………. ۱۲۸
-۱-۱-۶ کاستن از حجم حمل ونقل کالاها…………………………………………………………………… ۱۴۴
-۲-۱-۶ افزایش قیمت تعرفه حمل……………………………………………………………………………. ۱۴۵
-۳-۱-۶ سرعت بخشیدن به تدوین مقررات………………………………………………………………….. ۱۴۸
-۴-۱-۶ تضمین ایمنی تجهیزات و ناوگان حمل ونقل………………………………………………………… ۱۵۰
۲-۶ جمع بندی و نتیجه گیری……………………………………………………………………………….. ۱۵۱